Ουρές για ψώνια με κλειστές τις τράπεζες (ΦΩΤΟ) και η γνώμη ενός ειδικού

Ραντεβού στο «περίμενε». Αναμονή στο γκισέ, για ένα σολάριουμ και μια περιποίηση άκρων ή μπροστά στο ταμείο για μια μπλούζα και ένα ζευγάρι σανδάλια, για μια μάσκαρα και αρώματα σε προσφορά- ενίοτε για ένα ακριβό κόσμημα. Είναι η ανάγκη για ψώνια και «πολυτέλεια» μηχανισμός άμυνας σε περιπτώσεις άγχους και κακής διάθεσης;

«Περίμενα 20 λεπτά στην ουρά» είπε μια φίλη δικαιολογώντας την αργοπορία της. «Τα πήρες τα 60 τουλάχιστον;» τη ρώτησα. «Τα έδωσα». Δεν καθυστέρησε αναμένοντας τη σειρά της στο μηχάνημα κάποιας τράπεζας, αλλά για πληρώσει τα ψώνια της στα ταμεία καταστήματος ενδυμάτων γνωστής αλυσίδας. Και δεν ήταν η μόνη.

Μια βόλτα στις κεντρικές αγορές και τα μεγάλα εμπορικά κέντρα της πόλης, αποκαλύπτει ότι μετά το ΑΤΜ και το σουπερμάρκετ, πολλοί «ξέδωσαν» κάνοντας αγορές.

«Μπορεί λεφτά να μην υπάρχουν αλλά ψώνια υπάρχουν. Δε θα τρελαθούμε κιόλας» είπε η Μάιρα, μηχανικός που δραστηριοποιείται στο χώρο της ενέργειας. Το 50ευρω που «σήκωσε» προχθές, το... επένδυσε σε beaute και ρούχα. Για κάποιους είναι υπερβολή, για την ίδια όμως είναι «αρκετό για να σου αλλάξει η διάθεση. Αγόρασα μια μπλούζα 19.90 και έκανα και μανικιούρ. Πρέπει να απολογηθώ; Είναι έγκλημα; Κλεμμένα τα έχω;»

Μαρούσι, απόγευμα Τρίτης, σε μαγαζί με ρούχα γνωστού brand πολυεθνικής, γίνεται λαϊκό προσκύνημα. Μια μέρα πριν έχει ανακοινωθεί το κλείσιμο των τραπεζών και η αγωνία χτυπάει κόκκινο, οι κυρίες όμως της ουράς που έφτανε ως την είσοδο, ψύχραιμες περίμεναν να εξυπηρετηθούν. Οι περισσότερες περνούσαν από το γκισέ δεύτερη φορά. Είχαν έρθει να αλλάξουν αυτό που αγόρασαν λίγο πριν με πιστωτική κάρτα και να ζητήσουν επιστροφή χρημάτων. «Αυτό είναι το κόλπο. Κάνεις ψώνια 200 ευρώ και στα δίνουν cash».

Λίγες ημέρες μετά και παρά το γεγονός ότι η διοίκηση αντιλήφθηκε την πονηριά των πελατών και έχει σταματήσει προσωρινά την επιστροφή χρημάτων, το μήκος της ουράς παραμένει σταθερό. Την ίδια στιγμή, γίνεται επιδρομή στα ράφια γνωστής αλυσίδας καλλυντικών. «Οι πελάτισσες εκμεταλλεύονται τις ολιγοήμερες εκπτώσεις. Βάλαμε 50% κάτω, σε αγορές πάνω από 150 ευρώ. Γιαυτό βλέπετε τόσο κόσμο» εξηγεί η πωλήτρια.

Παραμονές του δημοψηφίσματος, η νεαρή Ελένη, υπάλληλος σε εταιρεία κινητής τηλεφωνίας, έκανε check in σε ένα «νυχάδικο» του κέντρου της Αθήνας. «Δε βρίσκω πουθενά ραντεβού για μανικιούρ για τις επόμενες πέντε μέρες. Αν βγούμε από το ευρώ θα είμαστε τουλάχιστον με βαμμένο νύχι» έγραψε αστειευόμενη στο facebook. «Είχαμε αυξημένη κίνηση» λέει η Ancy προσπαθώντας να βρει χρόνο για να εξυπηρετήσει ακόμα μια πελάτισσα στο μαγαζί της στα Βριλήσσια.

Κι ενώ πολλοί ακύρωσαν ή ανέβαλαν τις διακοπές λόγω των capital controls, φρόντισαν να εξασφαλίσουν τροπικό μαύρισμα με 10 ευρώ. «Η κίνηση αυξήθηκε κατά 15%. Δεν πάνε διακοπές και έρχονται για σολάριουμ. Ακύρωση δεν είχαμε καμία» αναφέρει ιδιοκτήτης επιχείρησης που προσφέρει υπηρεσίες spa και ομορφιάς στο Περιστέρι.

Στην πλειοψηφία τους οι «καταθέσεις» στα καταστήματα ρούχων, είναι μεταξύ 15-30 ευρώ, στα κοσμηματοπωλεία όμως, ο αριθμός πολλαπλασιάζεται ανάλογα με το γούστο. Η και με το μέγεθος του φόβου για κούρεμα καταθέσεων. «Τσακώθηκαν ποια θα πάρει το πιο ακριβό!» σχολιάζει σαστισμένος ένας πωλητής, σε κατάστημα μεγάλου εμπορικού κέντρου σπεύδοντας να εξηγήσει στη συνέχεια: «Δεν είναι golden girls. Φοβούνται το κούρεμα καταθέσεων και αγοράζουν με κάρτα, κάτι με σταθερή αξία. Γιατί το κόσμημα θα σου μείνει».

«Μέσα στον πανικό βρέθηκα να ξοδεύω περισσότερο από όσο συνήθως» παραδέχεται η 34χρονη Ματίνα. Ενα μεγάλο κατακόκκινο «-50%» κολλημένο στη βιτρίνα πίσω της, λειτουργεί σαν βουβός κράχτης. Πολλοί αν και μουδιασμένοι θα περάσουν το κατώφλι για κάποια αγορά. Οι περισσότεροι γνωρίζουν πως αυτό που πράγματι χρειάζονται δε βρίσκεται στα ράφια, ούτε πουλιέται στις εκπτώσεις και είναι η ελπίδα που όλοι κάπου ψάχνουν.

Καπουκάκη Μαρία,

Ψυχολόγος, πτυχιούχος Πανεπιστημίου Αθηνών

«Διανύουμε μια δύσκολη περίοδο, γεμάτη αβεβαιότητα, άγχος, πίεση και περιορισμούς. Κι εκεί που κάποιος θα περίμενε οτι ο κόσμος θα απείχε εντελώς από την αγορά, παρατηρούνται φαινόμενα καταναλωτικής μανίας. Εύλογα λοιπόν μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος: Πως γίνεται να συμβαδίζουν τα Capital Controls στις τράπεζες με την καταναλωτική μανία; Κι όμως σε κάποιες περιπτώσεις γίνεται.

Όταν κάποιον τον περιορίζουν και του στερούν το δικαίωμα να διαχειρίζεται εκείνος όπως θέλει τα χρήματά του, φορτίζεται από συναισθήματα θυμού, άγχους και απογοήτευσης. Κάποιοι «χρησιμοποιούν», ασυνείδητα τα ψώνια ως διαδικασία αγχόλυσης και ως ένα τρόπο να αποκτήσουν οι ίδιοι τον έλεγχο της διαχείρισης των χρημάτων τους. Κάτι που με την επιβολή των Capital Controls έχουν χάσει. Έτσι επιδίδονται σε καταναλωτική μανία, αγοράζοντας πράγματα που δεν είχαν σκοπό να αγοράσουν.

Αυτή η ανάγκη εκτόνωσης του άγχους και του θυμού και η προσπάθεια απόκτησης του ελέγχου ξανά, o φόβος για την πιθανή στέρηση ειδών πρώτης ανάγκης στο μέλλον που προκύπτει από όλη αυτή την κατάσταση αβεβαιότητας που βιώνουμε, καθώς και η ανάγκη των ανθρώπων να νιώσουν καλύτερα και να αντλήσουν ικανοποίηση από κάπου, είναι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε καταναλωτική μανία.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως οτι το ψυχολογικό κενό που προσπαθούμε να καλύψουμε καταναλώνοντας, παραμένει κενό. Αφού τα ψώνια στη συγκεκριμένη περίπτωση λειτουργούν απλως ως υποκατάστατο».