Μανιφέστο καλής συμπεριφοράς σε χαλεπούς καιρούς

Έχω κατά καιρούς γράψει διάφορους κανόνες… savoir vivre σε αυτή τη στήλη. Εγώ η ίδια τους έχω επινοήσει, υιοθετώντας τους πρώτα. Ο λόγος, προφανώς, δεν είναι για να γεμίζουμε τις ηλεκτρονικές σελίδες του QUEEN.gr, ούτε η έλλειψη φαντασίας. Ο λόγος είναι τα πραγματικά περιστατικά που συμβαίνουν γύρω μου, γύρω μας, και πολλές φορές δίνουν το έναυσμα για να βάλουμε δύο, τρεις, μπορεί και τέσσερις γραμμές ορίων σε όλα αυτά που μπορούμε να ανεχτούμε. Και ίσως να επαναπροσδιορίσουμε τη συμπεριφορά μας και τον τρόπο που επιλέγουμε να συνδιαλεγόμαστε με τους ανθρώπους γύρω μας.

Τον Νοέμβριο του 2001 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών αποφάσισε να ανακηρύξει την 21η Μαΐου ως Παγκόσμια Ημέρα για την Πολιτισμική Διαφορετικότητα, τον Διάλογο και την Ανάπτυξη. Θα ήθελα να σταθούμε και στα τρία και να πούμε δύο λόγια για όλα εκείνα που μας χαρακτηρίζουν ως λαό, αλλά και ως προσωπικότητες. Ως τροφή για σκέψη. Και ίσως αλλάξουμε λίγο. Πολύ λίγο. Ίσως και πολύ.

Πολιτισμική Διαφορετικότητα μόνο στα λόγια (και τα... εστιατόρια)

Ζούμε σε μία δυτική χώρα, με ξεκάθαρα ανατολίτικη συμπεριφορά. Σκέψου το λίγο. Επισκέφθηκες ποτέ μία δυτική χώρα για να αντιληφθείς τη διαφορά που θέλω να σου μεταφέρω; Από το πώς διασχίζουμε το δρόμο ως πεζοί, την οδηγική κουλτούρα, τα «στολίσματα» και τις… μούντζες που καθημερινά ανταλλάζουμε, τις παραβάσεις των φωτεινών σηματοδοτών, το παράνομο παρκάρισμα σε θέσεις αναπήρων ή μπάρες. Η καθημερινή εικόνα του λαού μας, ο αντίκτυπος των συμπεριφορών μας που προέρχεται από τη νοοτροπία μας. Από τη γραφειοκρατία, την «παγαποντιά», το κλέψιμο, τα τόσα σκάνδαλα. Τι από όλα τα παραπάνω σε κάνει να αισθάνεσαι πως ζεις σε μία δυτική χώρα; Διατείνεσαι πως αποδέχεσαι την πολιτισμική διαφορετικότητα και μπορείς να συνυπάρξεις με ανθρώπους διαφορετικής κουλτούρας, όμως κάνεις κάτι για να βελτιώσεις τη δική σου νοοτροπία;

Μήπως η αποδοχή μας σε ό,τι αφορά άλλους πολιτισμούς περιορίζεται στο να πάμε να φάμε σε ένα ταϋλανδέζικο ή σε ένα λιβανέζικο; Μας κάνει αυτό αποδέκτες της πολιτισμικής διαφορετικότητας;

Πόσες φορές αναρωτήθηκες πώς διασκεδάζουν οι άνθρωποι που ως πρόσφυγες ή οικονομικοί μετανάστες ζούνε στη χώρα μας. Ποιες υποδομές έχει δημιουργήσει αυτή η χώρα για να τους κάνει να αισθάνονται σαν στο σπίτι τους. Μόνο τους συναντάς τυχαία στο κέντρο της Αθήνας. Με βαριά πρόσωπα, να τριγυρνάνε, μήπως και μπορέσουν να βγάλουν κι εκείνοι κάπως το ψωμί τους. Όμως, αλήθεια, θέλουν κι εκείνοι λίγο… πολιτισμό, δεν νομίζεις; Δύο λέξεις: Αμοιβαία κατανόηση. Όλες οι ανθρώπινες σκέψεις το ίδιο θέλουν. Μέσα και έξω από το σπίτι μας. Μέσα και έξω από τη χώρα μας.

Ένας διάλογος, μα τι διάλογος (;)

Η λέξη διάλογος, στις μέρες, είναι μία λέξη σχεδόν κενή περιεχομένου. Ας ορίσουμε το περιεχόμενο, λοιπόν, της έννοιας και ας εντοπίσουμε τους τομείς εκείνους στους οποίους ο διάλογος είναι απαραίτητος:

«Όταν αναφερόμαστε στην έννοια του διαλόγου, εννοούμε την κατάσταση εκείνη κατά την οποία δύο ή περισσότερα μέλη / συζητητές προσπαθούν με επιχειρήματα να αποδείξουν την αλήθεια ή το ψεύδος που ενυπάρχει σε κάποιο ζήτημα ή, για να το πούμε αλλιώς, να διερευνήσουν τις πτυχές κάποιου θέματος, ώστε να συναχθούν συμπεράσματα που βοηθούν στη λύση προβλήματος ή προβλημάτων μέσα στον κοινωνικό χώρο».

Ποια ήταν η τελευταία φορά που έλυσες κάποιο πρόβλημά σου με διάλογο; Αλήθεια, συζητάς ποτέ ήρεμα με απώτερο σκοπό να λύσεις κάποιο πρόβλημα; Ή μήπως τα αφήνεις στη τύχη του, να λυθεί ως διά μαγείας μόνο του, να εξαφανιστεί ενδεχομένως από το χάρτη; Το λοιπόν. «Θέλεις να το συζητήσουμε;»: Αυτή είναι η έκφραση που θα πρέπει να μάθουμε να χρησιμοποιούμε. Άγγιξε ένα χέρι, τη στιγμή που το λες. Να φανεί ότι το εννοείς. Η σωματική επαφή πάντα μαρτυρά τις πραγματικές σου προθέσεις.

Και, τελικά, ένα θα σου πω: Ένας διάλογος δεν φέρνει την Άνοιξη. Πρέπει να μάθουμε να συζητάμε, να ξανασυζητάμε, να αναλύουμε και να βλέπουμε πίσω από τις λέξεις και τις συμπεριφορές των ανθρώπων γύρω μας.

Η Ανάπτυξη έρχεται #not

Ναι, η ανάπτυξη έρχεται. Από την Κίνα. Με χελώνα. Κουτσή. #ξεκάθαρα

Η ανάπτυξη, δεν θέλω να σε απογοητεύσω, αλλά δεν έρχεται. Και ξέρεις γιατί δεν έρχεται; Γιατί ζούμε σε μία μιζέρια. Και δεν εννοώ την οικονομική (μόνο). Εννοώ τη συναισθηματική μιζέρια, αυτή των ανθρώπινων σχέσεων. Είναι αλήθεια πως «η φτώχεια φέρνει γκρίνια», όπως λέει ο σοφός λαός, αλλά δεν φτάνει μόνο η ευημερία για να περάσουμε από το ζην στο ευ ζην.

Και κάτι ακόμα, η ανάπτυξη θα έρθει μόνο όταν αποδεχτείς την πολιτισμική διαφορετικότητα, όταν αποφασίσεις ότι πράγματι θα κάνεις διάλογο, όταν η νοοτροπία σου απέναντι στους ανθρώπους γύρω σου αλλάξει. Όταν σταματήσεις να σκέφτεσαι μόνο τον εαυτό σου. Όταν αναλύσεις τη συμπεριφορά των ανθρώπων γύρω σου και προσπαθήσεις να τους βοηθήσεις να δούνε με τα μάτια σου. Όταν δεις την αλήθεια, την προσπάθεια, τον πόνο, την αγάπη, τότε μόνο θα μπορέσει να έρθει και η ανάπτυξη.

Όταν δεις τον κόσμο «αλλιώς».