Γιατί δυσκολευόμαστε να ξεπεράσουμε το τέλος μίας τοξικής σχέσης;
Όταν η Α. είπε πως πήρε τη μεγάλη απόφαση να βγάλει τον Κ. από τη ζωή της, δίνοντας ένα happy end σε μία σχέση που θύμιζε ταινία του Hitchcock, η πρώτη σκέψη που μου πέρασε από το μυαλό, ήταν να της προτείνω να διοργανώσουμε ένα πάρτι στην ταράτσα μου. Έπειτα από τρία -δύσκολα κατά γενική ομολογία- χρόνια, η φίλη μου είχε βρει τη δύναμη να πατήσει γερά στα πόδια της και να χωρίσει για δεύτερη φορά με την πρώτη της σχέση, αφήνοντας πίσω όλες τις απαράδεκτες συμπεριφορές, τα ψεματάκια που της είχε ξεφουρνίσει κατά καιρούς και μία επιβεβαιωμένη απιστία που εκείνος φυσικά, δεν παραδέχτηκε ποτέ.
Λίγες μέρες μετά, βρισκόμασταν στην ταράτσα, οι δείκτες του ρολογιού έδειχναν σχεδόν μεσάνυχτα και η Α. δεν είχε σταματήσει να κλαίει από τις 22.00. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που κάναμε να την πείσουμε πως είχε γλιτώσει στο παρά πέντε από έναν τύπο που θα μπορούσε να της έχει προκαλέσει περισσότερα δεινά -από αυτά που ήδη της είχε ήδη δημιουργήσει, η Α. έδειχνε ανένδοτη να «καταπιεί» τον άδοξο τρόπο με τον οποίο την είχε αναγκαστεί να λήξει τη σχέση τους. Κακά τα ψέματα, στην πραγματικότητα η φίλη μου δεν είχε σκοπό να χωρίσει μαζί του, απλώς η συμπεριφορά του δεν της είχε αφήσει κανένα περιθώριο να πράξει αλλιώς.
Κάπως έτσι πέρασε εκείνο το βράδυ, καθώς και οι επόμενοι εννέα με δέκα μήνες. Όσο η φίλη μου επέμενε να αναλύει και να κλαίει πάνω από συμπεριφορές και καταστάσεις, όλες εμείς οι υπόλοιπες αναρωτιόμασταν πώς είναι δυνατόν να στεναχωριέται γιατί έχασε έναν άνθρωπο που της είχε συμπεριφερθεί τόσο άσχημα. Πώς είναι δυνατόν να υπήρξε τόσο σκληρή και αποφασιστική ώστε να τον χωρίσει χωρίς να το θέλει, αλλά να μην μπορεί να ξεπεράσει το ίδιο άμεσα -παρά τις προσπάθειες που έκανε, μία σχέση μέσα στην οποία δεν περνούσε καλά.
Η παραπάνω αφήγηση δεν μπορεί παρά να μας βάλει στη διαδικασία να αναρωτηθούμε: Τι είναι αυτό που μας εμποδίζει να επουλώσουμε τα τραύματα που αφήνει μία τοξική σχέση και να πάμε παρακάτω;
Οι προσδοκίεςπου θολώνουν το τοπίο
Η μεγαλύτερη παγίδα που κρύβει μία τοξική σχέση και είναι δύσκολο να αποφύγουμε, είναι ο «πρότερος έντιμος βίος» του συντρόφου μας. Όπως όλες οι σχέσεις έτσι και οι τοξικές, ξεκινούν με ένα απρόβλεπτο lovebombing, που και οι δύο πλευρές παρουσιάζουν -η μία στην άλλη- την καλύτερη δυνατή εκδοχή τους. Το γεγονός πως ο σύντροφός μας υπήρξε τρυφερός, στοργικός, γενναιόδωρος και υποστηρικτικός στην αρχή της σχέσης, είναι που στη συνέχεια μας δημιούργησε την ψευδαίσθηση πως έχουμε να περιμένουμε πολλά περισσότερα από αυτόν, εφόσον οι δεσμοί μεταξύ μας θα δυναμώνουν σε βάθος χρόνου. Όμως, όσο ο χρόνος περνάει και εκείνος επανέρχεται στην κανονική εκδοχή του, εμείς αρχίζουμε να ψαχνόμαστε και αρνούμαστε να πιστέψουμε πως ο ιππότης που γνωρίσαμε τον πρώτο καιρό, είναι στην πραγματικότητα αυτός ο άγνωστος που έχουμε απέναντί μας.
Ο διαρκής αλλάαπρόβλεπτος φόβος του χωρισμού
Το κοινό μοτίβο που παρουσιάζουν -αν όχι όλες- οι περισσότερες τοξικές σχέσεις, είναι πως κρέμονται διαρκώς από μία κλωστή. Κάθε μέρα προκύπτει από το πουθενά κάποιο σχετικά ασήμαντο πρόβλημα το οποίο όμως φέρνει τον κακοποιητικό σύντροφο στα πρόθυρα του χωρισμού, προκαλεί μία εκρηκτική και ψυχοφθόρα ατμόσφαιρα για τους εμπλεκόμενους, η οποία βέβαια δεν θα καταλήγει πουθενά. Η παραπάνω πρακτική λειτουργεί ως μία μέθοδος εκφοβισμού, περιορίζοντας σταδιακά τις ελευθερίες αυτού που τη δέχεται, δίνοντας εξ ολοκλήρου τον έλεγχο της σχέσης στην άλλη πλευρά. Διαβάζοντας όλα τα παραπάνω, καταλαβαίνουμε γιατί όταν έρχεται η μεγάλη στιγμή του χωρισμού, δυσκολευόμαστε ιδιαίτερα να το πιστέψουμε ή να καταλάβουμε τι ακριβώς πήγε λάθος και καταλήξαμε να χωρίσουμε τα τσανάκια μας, γεγονός που στο 99.9% των περιπτώσεων, οδηγεί αναπόφευκτα στο παρακάτω σύμπτωμα.
Η ψευδαίσθησηπως εμείς φταίμε για όλα
Αυτό που έκανε την Α. να κλαίει γοερά εκείνο το βράδυ στην ταράτσα (αλλά και τους επόμενους δέκα μήνες), είναι το ότι συνέχιζε να πιστεύει πως τα πράγματα θα μπορούσαν να είχαν εξελιχθεί διαφορετικά ανάμεσα σε εκείνη και τον Κ., εάν εκείνη είχε συμπεριφερθεί διαφορετικά, εάν είχε προσπαθήσει περισσότερο για τη σχέση της, εάν ήταν πιο προσεκτική. Μην γνωρίζοντας τον ακριβή λόγο που χώρισε με τον Κ. και έχοντας στο μυαλό της πως κατά βάθος (πολύ βάθος όμως) είναι ο ιππότης που είχε γνωρίσει τον πρώτο καιρό, ήταν σχεδόν πεπεισμένη πως το λάθος ήταν ολότελα δικό της και πως εκεινή φταίει που τα πράγματα ήρθαν σε αυτό το σημείο. Μάλιστα, σε μία προσπάθεια να τον δικαιολογήσει σε εμάς (και κατ’ επέκταση στον εαυτό της) κάθε φορά που προσπαθούσαμε να της ανοίξουμε τα μάτια, δεν έχανε την ευκαιρία να κατηγορήσει τον εαυτό της, για λάθη που όλες γνωρίζαμε πως αναλογούσαν σε εκείνον ξεκάθαρα.
Η απουσίατων κοντινών μας ανθρώπων
Ο μεγαλύτερος εχθρός ενός τοξικού συντρόφου, είναι οι άνθρωποι που μας περιβάλλουν και μας αγαπούν, όπως η οικογένεια και οι φίλοι μας, καθώς είναι εκείνοι που συνεχίζουν να βλέπουν καθαρά τις προθέσεις του, όσο εμείς έχουμε… μαύρα μεσάνυχτα. Φαντάσου κάτι σαν εμένα με την Α στην προηγούμενη παράγραφο. Μία τοξική σχέση έχει την τάση να μας απομακρύνει από τον κοινωνικό μας περίγυρο χωρίς να το καταλαβαίνουμε, όχι γιατί δεν απολαμβάνει την παρέα τους, αλλά γιατί εμείς οι ίδιες επιμένουμε με τόσο σθένος στην αφήγηση που έχουμε μάθει να παπαγαλίζουμε μέσα στη σχέση μας, που δεν είμαστε σε θέση να ακούσουμε, πόσω μάλλον να δεχτούμε τις προειδοποιήσεις των φίλων μας για τα red flags που έχουν εντοπίσει στον σύντροφό μας. Οι φίλοι μας έχοντας κουραστεί να επαναλαμβάνουν διαρκώς τα ίδια και τα ίδια, ενώ εμείς δεν παρουσιάζουμε την παραμικρή βελτίωση ή διάθεση για κατανόηση, αρχίζουν να απομακρύνονται ή να γίνονται ακόμη πιο ξεκάθαροι στις απόψεις τους, γεγονός που απομακρύνει και εμάς από εκείνους, φέρνοντας μας ακόμη πιο κοντά με τον εχθρό, που στην πραγματικότητα είναι ο σύντροφός μας.
Κλείνοντας, μην ξεχνάς πως εάν βρίσκεσαι μέσα σε μία σχέση που δεν σε κάνει χαρούμενη, ποτέ δεν είναι αργά να σταθείς στα πόδια σου και να τρέξεις όσο πιο μακριά μπορείς! Μέχρι τότε όμως, μην την αφήσεις να γίνει η αφορμή που θα σε απομακρύνεις από τους δικούς σου ανθρώπους και τους φίλους σου, καθώς εκείνοι είναι οι μόνοι που μπορούν να σε βοηθήσουν να αποδράσεις από αυτον τον συναισθηματικό λαβύριθνο που βρίσκεσαι.
