Παγκόσμια ημέρα των Ρομά: φτώχεια στον καταυλισμό, όνειρα στο Πανεπιστήμιο

Παγκόσμια ημέρα των Ρομά: φτώχεια στον καταυλισμό, όνειρα στο Πανεπιστήμιο

Τσιγγάνος το 2014, σημαίνει γεννητούρια στην καρότσα, ασθενοφόρα που δε φτάνουν στον Ασπρόπυργο, παράγκες που πλημμυρίζουν στο Νομισματοκοπείο, παιδιά που δεν έχουν χρήματα για ένα τετράδιο. Κι όμως, φέτος ο κ. Στέλιος πείσμωσε και έστειλε και τα 15 εγγόνια στο σχολείο. Φοιτήτρια στην ΑΣΟΕΕ, η Μαρία Ζέρβα, ονειρεύεται καλύτερες μέρες για τη φυλή της.

Το πρώτο κλάμα ήρθε μέσα από το Datsun που είχε μόλις παρκάρει έξω από το Θριάσιο. Το μωρό κατέφθασε με το σβήσιμο της μηχανής κι ενώ τσιγγάνικα ευχολόγια έβγαιναν από στόματα με χρυσά δόντια. Η γιαγιά καλούσε τις Μοίρες- ηλικιακά θα μπορούσε να είναι μητέρα του βρέφους. Ο πατέρας αγχωμένος, η μαμά ταλαιπωρημένη, ο γυναικολόγος επί τω έργω- κόβει τον ομφάλιο λώρο στην καρότσα.

Το πέμπτο στη σειρά παιδικό κρεβατάκι της οικογένειας που θα υποδεχτεί σε λίγες ημέρες το νεογέννητο, στον καταυλισμό της Νέας Ζωής στον Ασπρόπυργο. Η γειτονιά είναι τώρα αναστατωμένη. Η Δέσποινα, γειτόνισσα της νέας μητέρας, έχει σταματήσει να καλεί το 166. Εξαγριωμένη παίρνει τα κανάλια: «Ντροπής πράγματα! Τρεις ώρες κι ένα ασθενοφόρο δεν ήρθε να την πάρει. Μόλις ακούν ότι είναι από τον καταυλισμό, βρίσκουν ένα σωρό δικαιολογίες. Δεν προλαβαίνουμε και γεννάμε στο αυτοκίνητο.».

Η έξοδος της μικρής τσιγγάνας στη ζωή, δεν μπορούσε να αναβληθεί. Αν η ίδια, ακολουθήσει την διαδρομή των γονιών της, θα εκπαιδευτεί στις δουλειές του σπιτιού, θα μεγαλώσει τα μωρά της οικογένειας και στην εφηβεία θα εφαρμόσει όσα έμαθε, μετά από έναν καλό γάμο. Σήμερα βέβαια, οι περισσότεροι νέοι τσιγγάνοι φοιτούν στα ελληνικά δημόσια σχολεία. Λίγοι, όμως, είναι αυτοί που καταφέρνουν να μπουν στο Πανεπιστήμιο.

«Φέτος έχω στείλει και τα 15 εγγόνια στο σχολείο» λέει με καμάρι ο Στέλιος Καλαμιώτης, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ελλήνων Ρομ, στο Χαλάνδρι. Κι έχει κάθε λόγο να είναι υπερήφανος για τους συνολικά 45 μικρούς μαθητές του Νομισματοκοπείου. «Κάθε πρωί, ξυπνάνε όλα μαζί και περιμένουν το σχολικό» -πρωτοβουλία του Προγράμματος «Εκπαίδευση των Παιδιών Ρομά» που υλοποιείται από το Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Οι συνθήκες ζωής είναι έτσι κι αλλιώς άγριες για τους τσιγγάνους που ζουν εκεί- ιδιαίτερα για τους μικρούς μαθητές που προσπαθούν να είναι συνεπείς στο σχολείο χωρίς να έχουν τα απαραίτητα.

Χωρίς ζεστό νερό, με δανεικό - αν όχι ανύπαρκτο- ρεύμα, στριμωγμένοι σε 73 παράγκες που μπάζουν και πλημμυρίζουν με την πρώτη βροχή: «Με τη χθεσινή και η προχθεσινή βροχή έγιναν βάρκες. Βάλανε νερό οι άτιμες. Η ζωή που κάνουμε είναι δύσκολη. Και να σου πω το κουφό; Ήρθε προχθές η Πολεοδομία και μας έβαλε πρόστιμα από 35.000 μέχρι 50.000 ευρώ. Ότι είναι αυθαίρετη η παράγκα!» ισχυρίζεται ο πρόεδρος του καταυλισμού και συνεχίζει:

«Θα φύγουμε τον Ιούνιο. Δεν ξέρουμε ακόμα για που. Μας ξηλώνουν υποχρεωτικά, με απόφαση της αποκεντρωμένης διοίκησης. Εμείς εδώ γεννηθήκαμε, εδώ μεγαλώσαμε. Την τελευταία φορά, μας είπαν να πάμε στα Μέγαρα στην πρώην Αμερικανική βάση, στο όρος Πατέρας.»

Τα 120 παιδιά που μεγαλώνουν εδώ, ονειρεύονται «γραφεία με λάμπα», «λάπτοπ», «να μας φτιάξουν σπίτια», «να έχω δικό μου δωμάτιο».

Μαρία Ζέρβα: «Μας θέλουν να ζούμε στην άγνοια»

Σε μια άλλη γειτονιά της Αθήνας, η 21χρονη Μαρία Ζέρβα, ολοκληρώνει τις σπουδές της στην ΑΣΟΕΕ και κατεβαίνει υποψήφια με τον δήμο Ιλίου με σκοπό «να στηρίξω τις οικογένειες που δεν έχουν οικονομική δυνατότητα».

Μεγάλωσα σε διαμέρισμα. Πήγα σχολείο στο δημόσιο της γειτονιάς. Όταν ήμουν μικρή τα παιδιά δεν με πολυέπαιζαν. Με πείραζε αλλά τότε δεν καταλάβαινα ότι τους ενοχλούσε ότι είμαι τσιγγάνα. Μετά την Γ' δημοτικού, ευτυχώς δεν είχα πρόβλημα.

Όταν έλεγα ότι είμαι Τσιγγάνα, οι συμμαθητές μου στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο, δεν με πίστευαν. Μου έλεγαν "δε φαίνεσαι". Τους απαντούσα ότι τη φυλή και την εθνικότητα δεν τη γράφει το μέτωπο αλλά η καρδιά.

Φέτος είμαι στο 3ο έτος στην ΑΣΟΕΕ, στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών. Δύσκολο να βρεις τσιγγάνους στη σχολή μου. Όλες μου οι παρέες είναι από εκεί. Όταν όμως βλέπω τσιγγάνους στη γειτονιά, χαίρομαι. Κι εκείνοι χαίρονται για την πρόοδό μου.

Υπάρχουν οικογένειες αυστηρών αρχών που δεν δίνουν την ευκαιρία στα παιδιά να σπουδάσουν. Δεν δίνουν αυτό το «σπρώξιμο» για να αφήσουν τα παιδιά το σπίτι και να ανεξαρτητοποιηθούν. Θέλω να τους φωνάξω: η Παιδεία είναι όπλο!

Οδεύουμε αργά αλλά σταθερά προς μια μοντέρνα ζωή. Η φυλή μας, κάνει βήματα. Έχω ήδη αρχίσει να σκέφτομαι που θα κάνω μεταπτυχιακό μόλις τελειώσω τη σχολή, μάλλον στο marketing, σε κάποιο πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Δε θεωρώ τον εαυτό μου εξαίρεση.

Τα πρωινά εργάζομαι. Δουλεύω σε μια αντιπροσωπεία εισαγωγής καπνού για να βγάζω τα έξοδά μου. Στην οικογένειά μου είμαστε πέντε αδέρφια. Η μεγάλη αδερφή σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων, οι άλλες δύο δουλεύουν και ο μικρός αδερφός μου πάει σχολείο.

Δεν υπήρχε περίπτωση να παντρευτώ στα 14 ή στα 15. Άλλωστε η οικογένειά μου ήταν απόλυτη ότι πρέπει πρώτα να ανεξαρτητοποιηθώ και μετά να παντρευτώ. Μας ενθάρρυναν για το σχολείο. Ο παππούς μας πηγαινοέφερνε κάθε μέρα και μου έλεγε πάντα "Προχώρα".

«Μη δίνεις δικαιώματα, να είσαι σωστή, να μην προσβάλλεις ποτέ την οικογένεια.». Αυτή είναι η συμβουλή- φυλαχτό που κρατάω από τον παππού μου.

Αν μπεις στο σπίτι μου, δε θα καταλάβεις ότι είμαστε τσιγγάνοι, παρά μόνο από τη μουσική. Μια παράδοση της φυλής μου που έχει χαραχτεί στη μνήμη μου, είναι αυτή της τιμιότητας. Μετά το γάμο της θείας μου, έβγαλαν το σεντόνι να το δει ο κόσμος, ότι η νύφη είναι τίμια.

Η φυλή μου, ζει στην άγνοια. Κανείς δεν τους ενημερώνει. Πιστεύω ότι είναι σκόπιμο. Τους βολεύει και μας θέλουν να ζούμε στην άγνοια. Εγώ θα βοηθήσω να ανοίξει ο δρόμος και να μάθουν όλοι οι Τσιγγάνοι τα δικαιώματά τους.