Ποια είναι η καλύτερη απάντηση σε εκείνους που σου λένε πως «ίδια με τη μητέρα σου έγινες»
Δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ, λοιπόν, αν μου πει κάποιος πως έγινα ίδια με τη μητέρα μου, υποτίθεται ότι πρέπει να νιώσω προσβεβλημένη;
Αν έκανα ένα «top 3» από ατάκες που μπορούν να με εκνευρίσουν στη στιγμή, η φράση «ίδια με τη μητέρα σου έγινες» θα ήταν αναμφίβολα στην πρώτη θέση, με σημαντική διαφορά από τις επόμενες δύο. Ειλικρινά, δεν ξέρω για ποιον λόγο μου προκαλεί τόση ένταση, ακόμη και αν σκοπός του ανθρώπου που μου το λέει, δεν είναι να με προσβάλει.
Είναι αλήθεια πως δεν μου έχουν αναφέρει ποτέ πως έχω γίνει ίδια με τη μητέρα μου, αλλά την ίδια στιγμή, υπάρχουν αναρίθμητα παραδείγματα από τηλεοπτικές σειρές, ταινίες, από την ίδια την καθημερινότητα, όπου ο σύντροφος ή ο πατέρας κάποιας γυναίκας, της είπε με πηγαία περιφρόνηση έπειτα από μία λογομαχία, πως έχει γίνει ίδια με τη μητέρα της. Και το τρίτο παράδοξο: Έχεις ακούσει ποτέ κάποιον να λέει σε έναν άντρα πως έχει γίνει ίδιος με τον πατέρα του;
Κακά τα ψέματα. Για αρκετές από εμάς, τα χρόνια μετά την ενηλικίωσή μας, είναι μία περίοδος που προσπαθούμε με κάθε τρόπο να γίνουμε το ακριβώς αντίθετο από τους γονείς μας. Στην επαγγελματική πορεία, τις διαπροσωπικές σχέσεις, την καθημερινότητα, ενεργούμε με το σκεπτικό πως πρέπει να κάνουμε το αντίθετο από αυτό που θα έκαναν οι γονείς μας. Είναι λες και απώτερος σκοπός μας είναι να μετουσιωθούμε ως ενήλικες σε οποιονδήποτε άλλο, εκτός από εκείνους.
Μέχρι που έρχεται μία ξαφνική συνειδητοποίηση και πέφτει σαν φορτηγό πάνω μας, όπου αντιλαμβανόμαστε πως δεν καταφέραμε να ξεφύγουμε, πως μερικά πράγματα ίσως είναι καταγεγραμμένα στο DNA μας. Δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ, λοιπόν, αν μου πει κάποιος πως έγινα ίδια με τη μητέρα μου, υποτίθεται ότι πρέπει να νιώσω προσβεβλημένη;
Ένα χτύπημα «κάτω από τη ζώνη» που σε απομακρύνει από τον εαυτό σου
Σε μία από τις πιο οδυνηρές σκηνές της ταινίας «Marriage Story» του 2019, ο Charlie (Adam Driver) συγκρίνει τη σύζυγό του, Nicole (Scarlett Johansson), με τη μητέρα της, για να πάρει από τη σύζυγό του, την εξής απάντηση: «Αρχικά, αγαπώ τη μητέρα μου, ήταν μία υπέροχη γυναίκα...».
Ναι, είναι ένα δειλό χτύπημα «κάτω από τη ζώνη», να σου λέει κάποιος με υποτιμητικό τρόπο πως έχεις γίνει ίδια με τη μητέρα σου, ειδικότερα όταν εσύ η ίδια την ξέρεις καλύτερα από όλους. Διότι την ίδια στιγμή σε βάζει στη δυσάρεστη θέση να ανακαλέσεις όλες εκείνες τις επώδυνες φορές που η μητέρα σου αποτέλεσε το απόλυτο παράδειγμα προς αποφυγή, όλες εκείνες τις φορές που η συμπεριφορά της έπαιξε καθοριστικό και ίσως άσχημο ρόλο στην ανατροφή σου.
Στο απρόβλεπτο άκουσμα της φράσης, «ίδια με τη μητέρα σου έγινες», νιώθεις άθελά σου μία αναπόφευκτη αποσύνδεση από εκείνη. Θέλεις να τρέξεις ξανά όσο πιο μακριά μπορείς από τις ρίζες σου, να αποποιηθείς τη μητέρα σου, τον ίδιο σου τον εαυτό με κάθε κόστος. Παρόλα αυτά, την ίδια στιγμή ξέρεις πως όσο και να εναντιώνεσαι σε αυτό, πάντα θα υπάρχουν μικρά κομμάτια του εαυτού σου, τα οποία -καλώς ή κακώς- κληρονόμησες από εκείνη και θα κουβαλάς για πάντα μαζί σου.
Όταν συνειδητοποιείς πως εσύ και η μητέρα σου δεν διαφέρετε και τόσο
Ένα συναίσθημα που περιπλέκει αρκετά αυτήν την κατάσταση, δηλαδή το ότι θαυμάζεις τη μητέρα σου, αλλά την ίδια στιγμή θυμώνεις όταν σε συγκρίνουν μαζί της, είναι το αίσθημα της ενοχής. Έχεις μοιραστεί για πολλά χρόνια την ίδια στέγη με εκείνη, έχετε έρθει και οι δύο αντιμέτωπες με τις ίδιες καταπιεστικές κοινωνικές κατασκευές, τις ίδιες ανισότητες, οπότε δεν έχεις άλλη επιλογή παρά να συμπάσχεις μαζί της, αντί να θυμώνεις που δεν ήταν η «τέλεια μαμά».
Εσύ γνωρίζεις από πρώτο χέρι τις δυσκολίες που αντιμετώπισε ως εργαζόμενη, μητέρα, σύζυγος, νοικοκυρά, γυναίκα στην Ελλάδα του 21ο αιώνα. Ξέρεις πόσα από τα όνειρά της έμειναν ανεκπλήρωτα, πόσους περιορισμούς και εμπόδια συνάντησε στον δρόμο της, για να σε φέρει στον κόσμο και να σε μεγαλώσει. Και καθώς πλησιάζεις ή απομακρύνεσαι από την ηλικία που εκείνη έμεινε έγκυος σε εσένα, μπορείς να κατανοήσεις βαθύτερα το ασήκωτο βάρος που επωμίστηκε στις πλάτες τις. Ακριβώς για αυτό, διχάζεσαι, νιώθεις ενοχές και ένα ρίγος να σε διαπερνά, όταν κάποιος τολμά να σου λέει πως έγινες ίδια με εκείνη.
Διότι δεν θέλεις να κάνεις τα ίδια λάθη ή τους ίδιους συμβιβασμούς. Δεν θέλεις για κανέναν λόγο να εγκαταλείψεις τα όνειρά σου μέχρι να γίνουν πραγματικότητα όμως, την ίδια στιγμή, αναγνωρίζεις πως χρειάζεται να περάσεις μέσα από τους ίδιους νοητούς «τοίχους» που πέρασε εκείνη. Γνωρίζεις πως εκείνη και η αστείρευτη εσωτερική δύναμη που «κρύβει» μέσα της είναι οι κινητήρες που σε σπρώχνουν μπροστά, από όταν θυμάσαι τον εαυτό σου, για να «σπάσεις» τα στερεότυπα και να γίνεις η γυναίκα που ονειρεύεσαι, μία γυναίκα που θυμίζει τη μαμά σου σε αρκετά σημεία.
Υποψιάζομαι πως η all time classic ατάκα «ίδια με τη μητέρα σου έγινες» εφευρέθηκε για να μας κάνει να νιώθουμε άσχημα για κάτι το οποίο δεν θα έπρεπε να νιώθουμε έτσι. Όσα λάθη και αν έκανε στην ανατροφή μας, όσο ευάλωτη και αν υπήρξε κάποιες φορές, η μητέρα μας ήταν παρούσα, ήταν πάντα εκεί, προσπαθώντας να κάνει το καλύτερο που μπορούσε για εμάς και δίνοντάς μας μερικά μαθήματα ζωής, τα οποία αποδείχθηκαν πολύτιμα για την ενήλικη ζωή μας. Διότι, όπως και να το κάνουμε, εκείνη μας έδειξε ποιες θέλουμε και ποιες δεν θέλουμε να είμαστε. Ακριβώς για αυτό, την επόμενη φορά που κάποιος θα σου πει πως έχεις γίνει ίδια με τη μητέρα σου, ευχαρίστησέ τον -και αποστόμωσέ τον με συνοπτικές διαδικασίες- λέγοντάς του πως είναι από τα πιο κολακευτικά σχόλια που έχεις λάβει ποτέ.
