Εσύ πόσο φροντίζεις την υγεία της ψυχής σου;

Μιλάμε σήμερα για την ψυχική υγεία και για το πόσο σημαντικό είναι να μπορείς να θωρακίσεις τον εαυτό σου ψυχολογικά, ώστε να αντιμετωπίσεις τη ζωή και όλες τις πιθανές αντιξοότητες. Με αφορμή λοιπόν την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, χρειάζεται να ξέρεις νεαρή έφηβη ότι οι περισσότερες ψυχικές διαταραχές και μάλιστα οι μισές από αυτές ξεκινούν γύρω στα 14 χρόνια. «Τόσο νωρίς;» μπορεί να σκεφτείς!

Και όμως, όσο και αν το νιώθεις άδικο, εφόσον κατά κάποιο τρόπο δεν έχεις καν ολοκληρώσει την ψυχοσυναισθηματική σου ωρίμανση, είναι μία πραγματικότητα.

Ίσως έχεις προσέξει και εσύ τις συναισθηματικές σου διακυμάνσεις και την μελαγχολική ή καταθλιπτικόμορφη διάθεση που μπορεί να έχεις κάποιες φορές.

Δεν σου το γράφω αυτό για να αρχίσεις να ανησυχείς αλλά για να αφυπνίσεις τις αισθήσεις σου και να αντιληφθείς αν κάτι δεν σου πάει και τόσο καλά. Να γνωρίζεις ωστόσο, ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η κατάθλιψη κατέχει την τρίτη θέση, η αυτοκτονία, στα νεαρά άτομα ηλικίας 15-29 ετών τη δεύτερη αιτία θανάτου στις ηλικίες αυτές, ενώ οι διατροφικές διαταραχές επίσης βρίσκονται στις πρώτες θέσεις. Σου ακούγονται κάπως οικεία όλα αυτά; Σκέψου πως η ανορεξία ή η βουλιμία, καθρεφτίζουν όχι την πραγματική σου εικόνα σώματος αλλά την εικόνα που «πρέπει» να έχεις για να νιώθεις αποδεκτή στις παρέες σου.

Προφανώς, τα πρότυπα και τα ΜΜΕ με τις εικόνες σκελετωμένων κοριτσιών ευθύνονται αρκετά για τα παραπάνω, αν και τελευταία, φαίνεται να γίνεται στροφή, απορρίπτοντας τους «σκελετούς» επιλέγοντας πιο ζουμερές και καμπυλόγραμμες σιλουέτες! Η χρήση ουσιών επίσης, μπορεί να σε οδηγήσει σε ανώριμες και απερίσκεπτες συμπεριφορές οδηγώντας σε επικίνδυνες και επιπόλαιες σεξουαλικές συμπεριφορές χωρίς προφυλάξεις για παράδειγμα.

Γιατί πρέπει να τα ξέρω όλα αυτά;

Ο λόγος είναι απλός αν σκεφτείς πως ζεις τόσα χρόνια μέσα σε ένα προστατευμένο οικογενειακό περιβάλλον, όπου άλλοι είναι υπεύθυνοι για εσένα, άλλοι σου παρέχουν τα προς το ζειν και φροντίζουν να έχεις ότι σου χρειάζεται, από την στέγη και την τροφή, τα ρούχα σου, την διασκέδαση μέχρι την κάλυψη συναισθηματικών αναγκών σου, όπως η αίσθηση ασφάλειας και σιγουριάς, εμπιστοσύνης...

Στα μέσα της εφηβείας περίπου, έρχεσαι αντιμέτωπη με αλλαγές, όπως η μετάβαση από την παιδικότητα στην ενηλικίωση, βλέποντας ακόμα και το σώμα σου να αλλάζει, να μεγαλώνει και να παίρνει πιο «γυναικεία» μορφή, ενώ οι γύρω σου μπορεί ακόμη να σε αντιμετωπίζουν άλλοτε ως παιδί και άλλοτε ως γυναίκα. Κάπως έτσι αισθάνεσαι και εσύ – ανάλογα τι σε «συμφέρει» τη συγκεκριμένη στιγμή. Είναι το χρονικό αυτό διάστημα όπου «πρέπει» να αποφασίσεις για το τι θα κάνεις στο μέλλον και να αφοσιωθείς στην προετοιμασία σου γι αυτό.

Όπως καταλαβαίνεις λοιπόν, πρόκειται για μία περίοδο που από την παιδική αθωότητα και την ανεμελιά, περνάς στην ανάληψη ευθυνών του ίδιου σου του εαυτού, παίρνοντας αποφάσεις που θα καθορίσουν το μέλλον σου! Έρχεσαι αντιμέτωπη με μία έντονα αγχωτική και στρεσογόνα περίοδο, που ενισχύεται από τις αμφιβολίες, την ευθυνοφοβία της ηλικίας, την ανησυχία, τον φόβο… «θα τα καταφέρω; …πως θα το κάνω αυτό; …και αν δεν πετύχει; …και αν δεν είμαι τόσο καλή;» μερικά από τα ερωτήματα που απασχολούν το εφηβικό σου μυαλουδάκι!

Όταν οι παραπάνω ανησυχίες «ξεφύγουν» από τη μορφή των απλών προβληματισμών και πάρουν διαστάσεις που τις εμπλουτίζει η χαμηλή αυτοεκτίμηση, ο φόβος αποτυχίας και νιώθεις ότι δεν μπορείς να διαχειριστείς επαρκώς αυτό που σου συμβαίνει, τότε τα πράγματα αρχίζουν και δυσκολεύουν. Αν λάβουμε υπόψη και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου και εσύ θέλεις «να ανήκεις» στην ομάδα των συνομηλίκων σου και να «δείξεις» ότι είσαι και εσύ όπως οι άλλοι, εύκολα μπορεί να παγιδευτείς μέσα σε «φτιαχτές» εικόνες για να είσαι αρεστή, εικόνες όμως που ίσως σε αποξενώνουν από τον εαυτό σου, εικόνες που ίσως δεν είσαι εσύ! Τέλος, ας μην ξεχνάμε πως όσο πιο ευάλωτη είσαι, τόσο πιο εύκολα μπορεί να γίνεις θύμα μιας κατάστασης που θα επιβαρύνει τον ψυχικό σου κόσμο.

Αν σε όλα τα παραπάνω προσθέσουμε και τις σεξουαλικές ανησυχίες και αναζητήσεις της ηλικίας, μία ερωτική απογοήτευση, πιθανές συγκρούσεις στις διαπροσωπικές σου σχέσεις, τότε όπως καταλαβαίνουμε η ένταση «χτυπάει κόκκινο!» Αν λοιπόν δεν αναγνωρίσεις έγκαιρα τα συμπτώματα αυτής της ψυχικής ευαλωτότητας, ώστε να αναζητήσεις την κατάλληλη βοήθεια ειδικού, ο κίνδυνος εμφάνισης μιας ψυχικής διαταραχής είναι πιθανός.

Για όλους αυτούς τους λόγους χρειάζεται να χτίσεις μία ψυχικά ανθεκτική ψυχοσύνθεση από την μικρή σου ηλικία και κυρίως στην εφηβική περίοδο, όπου καθώς μεγαλώνεις και βγαίνεις σιγά σιγά στη κοινωνία, θα νιώθεις πιο ανθεκτική ψυχικά, σίγουρη και ικανή να αντιμετωπίσεις τις προκλήσεις ενός κόσμου που από τη μία μπορεί να φαίνεται ίδιος, από την άλλη όμως είναι τόσο διαφορετικός στο τρόπο λειτουργίας, στις «σταθερές» του αλλά και στο γρήγορο τρόπο εξέλιξής του. Μάλιστα, οι ερευνητές έχουν ήδη καταλήξει στο συμπέρασμα πως όσο πιο γερά «χτίζεις» τον ψυχικό σου κόσμο, τόσο πιο δύσκολα θα νοσήσεις ψυχικά (και σωματικά θα συμπλήρωνα), εφόσον τον θωρακίζεις εστιάζοντας στη πρόληψη.

Πρόληψη και στην ψυχική υγεία: το προλαμβάνειν είναι πάντα καλύτερο του θεραπεύειν

Έχουμε όλοι μας αντιληφθεί πλέον πως το προλαμβάνειν είναι πάντα καλύτερο του θεραπεύειν! Το ίδιο ισχύει και για την ψυχική υγεία, όπου θα είσαι πιο δυνατή και κατάλληλα εξοπλισμένη στη διαχείριση καταστάσεων που σε άλλες περιπτώσεις θα σε έριχναν ψυχικά. Και για να γίνει αυτό, χρειάζεσαι κατάλληλη ενημέρωση αλλά και λίγη ενδοσκόπηση, να μάθεις να συζητάς για αυτό που σου συμβαίνει και που αισθάνεσαι, να μην κρύβεσαι πίσω από το δάκτυλό σου ή για να μην …εκθέσεις άλλους, εκθέτοντας τελικά τον ίδιο σου τον εαυτό! Και το κυριότερο, να μην φοβηθείς να ζητήσεις βοήθεια από τους γονείς σου – εφόσον ως ανήλικη χρειάζεσαι την συγκατάθεσή τους – για να δεις ειδικό.

Ξέρεις πως έχεις το ιατρικό απόρρητο που δεν σπάει εύκολα και δεν μπορεί εκείνος να «σε προδώσει» στους δικούς σου σε περίπτωση που δεν έχετε καλές σχέσεις. Ίσως μάλιστα λειτουργήσει και πολύ πιο θετικά, βοηθώντας να έρθετε πιο κοντά και να μικρύνει το πιθανό χάσμα – αν υπάρχει.
Η ψυχική νόσος δεν είναι η γνωστή «τρέλα» αλλά μία πάθηση όπως και όλες οι σωματικές ασθένειες που στην ήπια μορφή της χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη και στη βαριά της μορφή, φαρμακευτική αγωγή όπως όλες οι αρρώστιες.

Ευχαριστούμε τη Μαρίνα Μόσχα, ψυχολόγο, MA Κλινικής Ψυχολογίας, ψυχοθεραπεύτρια και μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας
https://marinamoscha.wordpress.com
https://www.facebook.com/marinamoscha