Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις; Οι βασικές δεξιότητες που πρέπει να έχεις

Η παραπάνω φράση που είναι τόσο γνωστή σε όλους μας αντανακλά την ανάγκη του ανθρώπου από την παιδική του κιόλας ηλικία να κάνει σχέδια για το μέλλον του. Να «γίνει» κάτι που του αρέσει, τον γεμίζει και τον ευχαριστεί. Στις μέρες μας οι έφηβοι καλούνται να κάνουν επιλογές επαγγελμάτων σε μια δύσκολη εργασιακή εποχή, όπου η ανεργία μαστίζει. Από την άλλη επιλέγουν σχολές που δεν ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα και τις επιθυμίες τους.

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός θεωρείται πλέον πολύ σημαντικός, καθώς διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην επαγγελματική πορεία ενός νέου. Η επιλογή του επαγγέλματος δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι ένα τυχαίο γεγονός. Το επάγγελμα καταλαμβάνει μεγάλο «χώρο» στη ζωή μας με αποτέλεσμα αν αυτό δεν μας αρέσει να την επηρεάζει αρνητικά. Για να επιλέξεις ένα επάγγελμα χρειάζεται να ακολουθήσεις κάποια βήματα. Χρειάζεται να γνωρίζεις τον εαυτό σου, τις ικανότητές σου, τις αξίες σου και τις επιθυμίες σου. Επιπλέον χρειάζεται να «δουλέψεις» με τον εαυτό σου στις βασικές δεξιότητες που απαιτεί η αγορά εργασίας. Προκαλείσαι συνεχώς να χρησιμοποιείς όλες σου τις δεξιότητες, τη γνώση και την εργασιακή σου δεινότητα. Οι κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες αποτελούν κομβικό σημείο όσον αφορά στον έλεγχο της επαγγελματικής και προσωπικής σου ζωής σε ένα περιβάλλον που αλλάζει πολύ γρήγορα.

Τι είναι οι βασικές δεξιότητες;

Οι λόγοι για τους οποίους το φαινόμενο της ανεργίας είναι τόσο μεγάλο στις μέρες μας έγκειται στο γεγονός ότι μεταξύ αγοράς εργασίας και δεξιοτήτων των νέων υπάρχει πολύ μεγάλο χάσμα. Σύμφωνα με διεθνή έρευνα της εταιρείας συμβούλων McKinsey με αντικείμενο την ανεργία, η οποία διεξήχθη σε 8 Ευρωπαϊκές χώρες, εταιρείες αδυνατούν να βρουν άτομα με τα κατάλληλα προσόντα για να καλύψουν τις θέσεις που ζητούν, καθώς τα άτομα αυτά δεν έχουν ούτε ξεκάθαρο επαγγελματικό προσανατολισμό αλλά ούτε και δεξιότητες στην εργασία.

Οι νέοι καλούνται ανεξαρτήτως επαγγελματικής επιλογής (ΑΕΙ, ΤΕΙ,ΙΕΚ κ.α.) να διαθέτουν σε ικανοποιητικό βαθμό τις παρακάτω δεξιότητες:

Ικανότητα στην Επικοινωνία: Η επικοινωνία με τους άλλους δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. Το να είσαι καλός ακροατής είναι πολύ σημαντικό όταν χρειάζεται να επικοινωνήσεις με τους άλλους. Πώς αντιμετωπίζεις ανθρώπους που έχουν διαφορετική γνώμη, κουλτούρα, ιδέες από εσένα; Μπορείς να ολοκληρώνεις μια κουβέντα παραμένοντας φιλικός και σεβόμενος τον άλλο; Εκφράζεις τις απόψεις και τα συναισθήματά σου ή κρύβεσαι πίσω από άλλους ανθρώπους;

Επίλυση προβλημάτων: όταν εμφανίζεται ένα πρόβλημα είσαι σε θέση να το διαχειριστείς κάνοντας ένα πλάνο επίλυσης ή σε πιάνει πανικός χάνοντας πολύτιμο χρόνο; Είσαι σε θέση να ζητήσεις βοήθεια από κάποιον που γνωρίζει καλύτερα ή ντρέπεσαι και το πρόβλημα δεν επιλύεται;

Ευελιξία σε μεταβαλλόμενες καταστάσεις: πώς αντιδράς όταν οι καταστάσεις αλλάζουν ξαφνικά; Είσαι σε θέση να αναθεωρήσεις, να κάνεις πράγματα από την αρχή, να προσαρμοστείς στις αλλαγές και να κατανοείς τα πράγματα γρήγορα;

Διαπραγμάτευση-Αντιμετώπιση συγκρούσεων και κριτικής: Στο χώρο εργασίας πολλές φορές θα βρεθείς αντιμέτωπος με την κριτική των άλλων. Η κριτική κάποιες φορές είναι εποικοδομητική και κάποιες αθέμιτη. Μπορείς να τη διαχειριστείς; Είσαι σε θέση να κατανοείς και να δέχεσαι ότι οι άλλοι σκέφτονται διαφορετικά από εσένα; Μπορείς να διαμεσολαβήσεις σε μια σύγκρουση; Να υπερασπιστείς με ήρεμο τρόπο την άποψή σου χωρίς να πληγώνεις τα συναισθήματα των άλλων; Είσαι σε θέση να παραδέχεσαι τα λάθη σου και να μαθαίνεις από αυτά;

Προγραμματισμός, οργάνωση και διαχείριση χρόνου: Στον χώρο εργασίας πολλές φορές θα σου ζητηθεί να πράξεις κάτι σε σύντομο χρονικό διάστημα. Πόσα πράγματα μπορείς να κάνεις ταυτόχρονα; Είσαι σε θέση να διαχωρίσεις τα πιο σημαντικά από τα λιγότερα; Μπορείς να συντονίζεις διαφορετικές εργασίες, να διευθετείς κα να αναθέτεις καθήκοντα; Είσαι σε θέση κάποιες φορές να αρνείσαι να αναλάβεις μια εργασία;

Συνεργασία-ομαδικό πνεύμα: Πόσο ομαλά μπορείς να δουλέψεις σε μια ομάδα, ώστε να φέρετε εις πέρας μια εργασία; Γνωρίζεις ότι μέσα από τη συνεργασία επωφελείσαι; Είσαι σε θέση να προσεγγίσεις τους άλλους, να ακούσεις τη γνώμη τους, να μοιραστείς τις δικές σου, να κάνεις συμβιβασμούς και να αναλάβεις ευθύνες;

Οι παραπάνω δεξιότητες είναι απαραίτητες σε οποιονδήποτε χώρο εργασίας. Οι νέοι της εποχής δίνουν βάση στην απόκτηση ακαδημαϊκών τίτλων, οι οποίοι από μόνοι τους δεν επαρκούν για να τους «δώσουν» μια θέση στην αγορά εργασίας.

Οι δεξιότητες ονομάζονται και οριζόντιες ή μεταβιβάσιμες, γιατί μπορούν να μεταφερθούν και να αξιοποιηθούν σε κάθε επαγγελματικό κλάδο ή επαγγελματική κατηγορία και αυξάνουν την αξία του εργαζομένου στην αγορά εργασίας ανεξαρτήτως πτυχίου. Μέσα από έρευνες έχει αποδειχθεί ότι τα soft skills, όπως ονομάζονται, θεωρούνται πολλές φορές σημαντικότερες δεξιότητες και από την ίδια την ακαδημαϊκή κατάρτιση. Έρευνα της Ε.Ε. σε 7.000 υπευθύνους προσλήψεων σε 21 χώρες, (2010) έδειξε ότι η ικανότητα καλής συνεργασίας στο πλαίσιο της ομάδας είναι σημαντική κατά 98%. Η ικανότητα προσαρμογής και ευελιξίας σε νέες καταστάσεις είναι σημαντική κατά 97%. Οι Επικοινωνιακές δεξιότητες κατά 96 %. Και η γνώση ξένων γλωσσών(με κυρίαρχη την αγγλική γλώσσα) είναι σημαντική κατά 67 %. Οι παραπάνω δεξιότητες δεν είναι σημαντικές μόνο για την εύρεση εργασίας αλλά και την διατήρηση αυτής.

Τι να κάνεις;

Αυτό που χρειάζεται να κάνεις είναι να κινητοποιήσεις τον εαυτό σου. Να θέσεις στόχους και να έχεις εμπιστοσύνη στις δυνάμεις σου.

Με τη βοήθεια κάποιου καθηγητή ή σύμβουλου επαγγελματικού προσανατολισμού μπορείς να θέσεις επαγγελματικούς στόχους, οι οποίοι να συμβαδίζουν με τα ενδιαφέροντα, τα τυπικά προσόντα σου και τις ικανότητές σου. Το πώς θα αξιολογείς τον εαυτό σου και τα δυνατά σου σημεία εξαρτάται τελείως από εσένα. Εσύ γνωρίζεις καλύτερα αν θες να αλλάξεις κάτι, αν χρειάζεσαι συμβουλές ή υποστήριξη.

Ευχαριστούμε την Ιωάννα Αλπέρτη, Επιστημονικά Υπεύθυνη Ψυχολόγος ΑμΚΕ ΙΑΣΙΣ/ConnectYourCity Youth Center Ms Integrative Counselling and Psychotherapy, Adult Trainer, Μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων (ΣΕΨ-1824), https://www.facebook.com/ioanna.alperti