Οικογένεια και Νέες Τεχνολογίες: Μπορούν οι γονείς να γίνουν ψηφιακοί συνοδοιπόροι των παιδιών τους;

Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και οι νέες εφαρμογές είναι και θα είναι πλέον, μέρος της καθημερινότητάς μας. Το ίδιο βέβαια, και οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν στο διαδίκτυο. Υπάρχουν άραγε τρόποι για να εξασφαλίσει ένας γονιός πως το παιδί του δεν θα πέσει θύμα online grooming ή cyberbulling;

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Οικογένειας που καθιερώθηκε το 1993 και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Μαΐου, η κυρία Παρασκευή Φραγκοπούλου, Υπεύθυνη του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου μίλησε στο Queen για τα εργαλεία που υπάρχουν διαθέσιμα στους γονείς και μπορούν να διασφαλίσουν πως τα παιδιά τους θα χρησιμοποιούν με ασφάλεια το διαδίκτυο.

Αρκούν όμως, μόνο τα εργαλεία και τα διάφορα φίλτρα ή χρειάζεται μια ειδικότερη προσέγγιση από τους γονείς για το πώς να γίνουν ψηφιακοί συνοδοιπόροι των παιδιών τους και όχι απλά επιτηρητές τους;

Σε τι ποσοστό οι γονείς ενημερώνονται για τα φίλτρα γονικού ελέγχου στο διαδίκτυο; Υπάρχει ανοδική τάση τα τελευταία χρόνια;

Η ευαισθητοποίηση των γονέων σχετικά με τα φίλτρα γονικού ελέγχου στο διαδίκτυο έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης.

Σύμφωνα με έρευνες του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου SaferInternet4Kids πολλοί γονείς δεν συνειδητοποιούν τη σημασία της θέσπισης ορίων και κανόνων για τη χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά τους από νεαρή ηλικία και στερούνται της απαραίτητης επαγρύπνησης σε αυτό το θέμα. Ωστόσο, το Κέντρο έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για την ευαισθητοποίηση και την εκπαίδευση των γονέων μέσω διαδραστικού εκπαιδευτικού υλικού και συνεργασιών με σχολεία και άλλους φορείς.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Eurobarometer έχει δείξει ότι η χρήση εργαλείων γονικού ελέγχου ποικίλλει μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Κατά 82% οι Ευρωπαίοι πολίτες πιστεύουν ότι η χρήση των εργαλείων γονικού ελέγχου από μόνη της, δεν επαρκεί για την ασφάλεια των παιδιών στο διαδίκτυο. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με χαμηλότερα ποσοστά χρήσης τέτοιων εργαλείων, υποδεικνύοντας την ανάγκη για περαιτέρω ενημέρωση και εκπαίδευση των γονέων. Νεότερη Ευρωπαϊκή έρευνα αναδεικνύει εργαλεία για την αντιμετώπιση της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης στο διαδίκτυο.

Η Ευρωπαϊκή έρευνα SIP-BENCH III έχει καταδείξει και αξιολογήσει σημαντικότατα εργαλεία για την εφαρμογή εργαλείων γονικού ελέγχου. Μία πιο πρόσφατη αναφορά στα σημαντικότερα εργαλεία γονικού ελέγχου είναι διαθέσιμα από τον Insafe. Ανάμεσά τους, η εφαρμογή Google Family Link*αποτελεί ένα σημαντικό και εύχρηστο εργαλείο για τους γονείς, επιτρέποντάς τους να διαχειρίζονται τις εφαρμογές που χρησιμοποιούν τα παιδιά τους, να παρακολουθούν τον χρόνο οθόνης και να θέτουν χρονικά όρια χρήσης. Η ευκολία χρήσης της εφαρμογής έχει συμβάλει στην αύξηση της υιοθέτησής της από τους γονείς, ενισχύοντας την ασφάλεια των παιδιών στο διαδίκτυο.

Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση έχει λανσάρει την εφαρμογή Kids Wallet τον Μάιο του 2025, η οποία επιτρέπει στους γονείς να επαληθεύουν την ηλικία των παιδιών τους και να παρακολουθούν τη χρήση του διαδικτύου. Η εφαρμογή αυτή ενσωματώνει προηγμένους αλγόριθμους για την παρακολούθηση της χρήσης και εφαρμόζει αυστηρές διαδικασίες ταυτοποίησης, συμβάλλοντας στην προστασία των παιδιών από ακατάλληλο περιεχόμενο και υπερβολική χρήση του διαδικτύου.

Συνολικά, ενώ παρατηρείται πρόοδος στην ενημέρωση και τη χρήση εργαλείων γονικού ελέγχου, απαιτείται συνεχής προσπάθεια για την ενίσχυση της ψηφιακής παιδείας των γονέων και την προώθηση ασφαλών πρακτικών χρήσης του διαδικτύου από τα παιδιά.

Έχουν αλλάξει οι ψηφιακές απειλές που υπάρχουν στο διαδίκτυο για τα παιδιά και πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς, πέρα από το phishing ή την παραπληροφόρηση;

Cyberbullying, stop bullying.

Οι ψηφιακές απειλές που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στο διαδίκτυο έχουν μεταβληθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, και έχουν γίνει πιο σύνθετες, καθιστώντας απαραίτητη την ενημέρωση και την επαγρύπνηση των γονέων.

Σύμφωνα με έρευνες του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, τα παιδιά εκτίθενται σε κινδύνους όπως η σεξουαλική παρενόχληση, η παραπληροφόρηση και η υπερβολική χρήση του διαδικτύου, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη για συνεχή ενημέρωση και εκπαίδευση των γονέων. Στο σκηνικό ήρθε να προστεθεί η καταιγιστικά αυξανόμενη χρήση εφαρμογών με ενσωματωμένη τεχνητή νοημοσύνη, οι οποίες, αν δεν χρησιμοποιηθούν σωστά, επιφέρουν επιπλέον κινδύνους.

Το ευρωπαϊκό δίκτυο Insafe, μέσω της πρωτοβουλίας Better Internet for Kids, επισημαίνει ότι οι γονείς πρέπει να είναι ενήμεροι για τις νέες μορφές απειλών, όπως το sextortion και το online grooming, και να ενθαρρύνουν την ανοιχτή επικοινωνία με τα παιδιά τους για την αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων.

Ο οργανισμός INHOPE, με το παγκόσμιο δίκτυο γραμμών αναφοράς, αναφέρει ότι η διασυνοριακή συνεργασία είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση του υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών (CSAM) και άλλου επιβλαβούς περιεχομένων στο διαδίκτυο. Η συνεργασία αυτή ενισχύει την ικανότητα των αρχών να ανταποκρίνονται σε απειλές που εξελίσσονται συνεχώς.

Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη (AI) και οι αλγόριθμοι που χρησιμοποιούνται σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και εφαρμογές μπορούν να ενισχύσουν την έκθεση των παιδιών σε ακατάλληλο περιεχόμενο ή να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχική τους υγεία. Η κατανόηση αυτών των τεχνολογιών και των επιπτώσεών τους είναι απαραίτητη για την προστασία των παιδιών.

Συνοψίζοντας, οι γονείς πρέπει να είναι ενήμεροι για τις εξελισσόμενες ψηφιακές απειλές και να υιοθετούν προληπτικά μέτρα, όπως η χρήση εργαλείων γονικού ελέγχου, η συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα και η ενθάρρυνση της ανοιχτής επικοινωνίας με τα παιδιά τους, για να διασφαλίσουν την ασφαλή και υπεύθυνη χρήση του διαδικτύου.

Πόσο σημαντικό είναι ο γονιός πέρα από την χρήση εργαλείων για την πιο ασφαλή χρήση του διαδικτύου να έχει εκπαιδευτεί σχετικά με τους κινδύνους που υπάρχουν, ώστε να μπορέσει να εξηγήσει στο παιδί τους λόγους και τους τρόπους που πρέπει να προσέχει;

Η εκπαίδευση των γονέων σχετικά με τους ψηφιακούς κινδύνους δεν αποτελεί απλώς συμπληρωματικό μέτρο, αλλά βασική προϋπόθεση για την ουσιαστική προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο. Η χρήση εργαλείων γονικού ελέγχου, αν και απαραίτητη, δεν επαρκεί από μόνη της. Οι γονείς χρειάζεται να κατανοούν σε βάθος τις σύγχρονες απειλές, από την παραπληροφόρηση και τον διαδικτυακό εκφοβισμό μέχρι το grooming και τη σεξουαλική εκμετάλλευση, ώστε να μπορούν να εξηγήσουν με σαφή και καθησυχαστικό τρόπο στα παιδιά τους γιατί είναι σημαντικό να προσέχουν και πώς να προστατεύονται.

Το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου προσφέρει δωρεάν εκπαιδευτικό υλικό, οδηγούς και σεμινάρια ειδικά διαμορφωμένα για γονείς, ενισχύοντας τις γνώσεις τους για την υπεύθυνη χρήση του διαδικτύου και την αντιμετώπιση των ψηφιακών προκλήσεων. Επιπλέον, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Δικτύου Insafe, η πρωτοβουλία Better Internet for Kids (BIK) προωθεί την ενδυνάμωση των γονέων μέσω καμπανιών ευαισθητοποίησης, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και εργαλείων καθοδήγησης, αναγνωρίζοντας τον ρόλο τους ως βασικών παραγόντων στην ψηφιακή παιδεία των παιδιών.

Ενδεικτική είναι και η πρόσφατη κυβερνητική πρωτοβουλία https://parco.gov.gr/ , ένα νέο ψηφιακό περιβάλλον που στοχεύει στην ενίσχυση της ασφάλειας των ανηλίκων και παρέχει πληροφορίες, οδηγίες, καθώς και τεχνολογικά μέσα για την ενεργή συμμετοχή των γονέων στην παρακολούθηση και διαχείριση της ψηφιακής ζωής των παιδιών τους. Η εν λόγω πλατφόρμα ενισχύει την προσπάθεια δημιουργίας ενός ασφαλούς ψηφιακού οικοσυστήματος στην Ελλάδα.

Μπορούν οι νέες τεχνολογίες να ενισχύσουν τη σχέση γονέα-παιδιού κι αν ναι με ποιον τρόπο;

Οι νέες τεχνολογίες, όταν χρησιμοποιούνται με σύνεση και στόχο την ενίσχυση της επικοινωνίας, μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο εργαλείο για τη σύσφιξη της σχέσης γονέα-παιδιού. Η κοινή ενασχόληση με ψηφιακές δραστηριότητες, όπως η παρακολούθηση εκπαιδευτικών βίντεο ή η συμμετοχή σε διαδικτυακά παιχνίδια, προσφέρει ευκαιρίες για ποιοτικό χρόνο και ενίσχυση των οικογενειακών δεσμών. Επιπλέον, η χρήση εφαρμογών που προάγουν την ανοιχτή επικοινωνία και την κατανόηση των ψηφιακών συνηθειών των παιδιών μπορεί να συμβάλει στην καλλιέργεια εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού.

Το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου παρέχει εκπαιδευτικό υλικό και οδηγούς για γονείς, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία και την ανοιχτή συζήτηση σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου. Σύμφωνα με τον Οδηγό για Γονείς, η κοινή εξερεύνηση του διαδικτύου και η συμφωνία σε κανόνες χρήσης ενισχύουν την επικοινωνία και τη συνεργασία μεταξύ γονέων και παιδιών. Μπορείτε να κατεβάσετε την οικογενειακή συμφωνία του Κέντρου και να την χρησιμοποιήσετε σαν υποστηρικτικό υλικό στην οικοδόμηση μιας σχέσης εμπιστοσύνης με το παιδί σας.

Το ευρωπαϊκό δίκτυο Better Internet for Kids προωθεί την ενεργή συμμετοχή των γονέων στην ψηφιακή ζωή των παιδιών τους, παρέχοντας πόρους και εργαλεία για την ενίσχυση της ψηφιακής παιδείας και της οικογενειακής επικοινωνίας. Η ενθάρρυνση της κοινής χρήσης ψηφιακών εμπειριών και η καλλιέργεια ενός περιβάλλοντος ανοιχτής επικοινωνίας συμβάλλουν στη δημιουργία ισχυρών οικογενειακών δεσμών.

Επιπλέον, η χρήση εφαρμογών που επιτρέπουν την επίβλεψη της διαδικτυακής δραστηριότητας των παιδιών, όπως το Google Family Link, μπορεί να βοηθήσει τους γονείς να κατανοήσουν καλύτερα τις ψηφιακές συνήθειες των παιδιών τους και να ενισχύσουν την επικοινωνία και την εμπιστοσύνη.

Έτσι, οι νέες τεχνολογίες, όταν χρησιμοποιούνται με στόχο την ενίσχυση της επικοινωνίας και της συνεργασίας, μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο εργαλείο για τη σύσφιξη της σχέσης γονέα-παιδιού.

Υπάρχει τρόπος να προληφθεί το cyberbullying από τους γονείς;

Ναι, οι γονείς μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη του cyberbullying, αρκεί να είναι επαρκώς ενημερωμένοι, να βρίσκονται σε εγρήγορση και να διατηρούν στενή σχέση με το παιδί τους. Δεν αρκεί μόνο η παρακολούθηση της διαδικτυακής δραστηριότητας ή η εγκατάσταση εργαλείων γονικού ελέγχου, απαραίτητη είναι η καθημερινή, ανοιχτή επικοινωνία, η συναισθηματική εγγύτητα και η δημιουργία ενός πλαισίου εμπιστοσύνης, ώστε το παιδί να νιώσει ασφαλές να μοιραστεί εμπειρίες που το προβληματίζουν ή το πληγώνουν.

Το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου έχει τονίσει ότι τα παιδιά που αισθάνονται απομονωμένα ή δεν νιώθουν ότι μπορούν να εμπιστευτούν τους γονείς τους, είναι λιγότερο πιθανό να μιλήσουν σε περίπτωση διαδικτυακής παρενόχλησης. Παρέχει μάλιστα πρακτικούς οδηγούς για την πρόληψη και αντιμετώπιση του cyberbullying και προτεινόμενες φράσεις για γονείς, προκειμένου να ξεκινήσουν δύσκολες συζητήσεις με τα παιδιά τους.

Η Helpline 210 6007686, που λειτουργεί υπό την αιγίδα του Ελληνικού Κέντρου και του Ευρωπαϊκού Δικτύου Insafe, παρέχει καθημερινά υποστήριξη σε γονείς και παιδιά για περιστατικά εκφοβισμού και απειλητικής συμπεριφοράς στο διαδίκτυο. Στατιστικά της γραμμής δείχνουν ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό παιδιών μιλά εγκαίρως για τέτοια περιστατικά, κάτι που καθιστά τη γονεϊκή επαγρύπνηση ακόμα πιο κρίσιμη.

Το Insafe μέσω της πρωτοβουλίας Better Internet for Kids επισημαίνει πως οι γονείς πρέπει να διδάξουν στα παιδιά την ενσυναίσθηση και τη σωστή χρήση της γλώσσας στο διαδίκτυο, ενώ τονίζει τη σημασία της «ψηφιακής συμπερίληψης», δηλαδή, να νιώθει το παιδί μέρος ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος όπου δεν φοβάται την απόρριψη ή την τιμωρία αν εκφράσει ένα πρόβλημα.

Η πρόληψη του cyberbullying ξεκινά, λοιπόν, από τη συνεχή παρουσία του γονιού στη ζωή του παιδιού, από την κατανόηση των ψηφιακών του συνηθειών, και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης. Η ικανότητα του γονέα να αντιληφθεί έγκαιρα σημάδια αλλαγής στη συμπεριφορά, όπως απόσυρση, άγχος, ή αποφυγή συγκεκριμένων εφαρμογών, μπορεί να αποβεί καθοριστική για την πρόληψη ή τον περιορισμό της ζημιάς από διαδικτυακή κακοποίηση.

Σε ποιον βαθμό είναι επιτρεπτό για τους γονείς να ελέγχουν τη χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά τους;

Ο βαθμός στον οποίο είναι επιτρεπτό, αλλά και αποτελεσματικό, να ελέγχει ένας γονέας τη χρήση του διαδικτύου από το παιδί του εξαρτάται άμεσα από την ηλικία, την ωριμότητα και τις ανάγκες του παιδιού.

Στην προσχολική και πρωτοσχολική ηλικία, ο έλεγχος πρέπει να είναι αυστηρός, με συνεχή εποπτεία και επιλογή περιεχομένου, ενώ καθώς το παιδί μεγαλώνει, ο ρόλος του γονέα μεταβαίνει σταδιακά από επιτηρητής σε συνοδοιπόρος στην ψηφιακή του εμπειρία.

Η στενή συνεργασία μεταξύ γονέα και παιδιού είναι κλειδί για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Οι τεχνολογικές λύσεις, όπως το Google Family Link, μπορούν να βοηθήσουν στον καθορισμό χρονικών ορίων, στην εποπτεία του περιεχομένου και στη διαχείριση εφαρμογών. Ωστόσο, ακόμα και τα καλύτερα τεχνολογικά εργαλεία χάνουν την αξία τους όταν δεν συνοδεύονται από αμοιβαία κατανόηση και ξεκάθαρη επικοινωνία.

Σύμφωνα με το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου SaferInternet4Kids, η οριοθέτηση πρέπει να γίνεται με διάλογο και με βάση κανόνες που έχουν συμφωνηθεί από κοινού. Όπως επισημαίνεται, οι γονείς χρειάζεται να λειτουργούν υποστηρικτικά, να εξηγούν το «γιατί» πίσω από κάθε κανόνα και να ακούν τις απόψεις του παιδιού τους χωρίς αυστηρότητα ή διάθεση τιμωρίας.

Επομένως, η ισορροπία ανάμεσα στην προστασία και την ελευθερία δεν επιτυγχάνεται με αυταρχικό έλεγχο, αλλά με διαρκή διάλογο, σεβασμό των συναισθημάτων του παιδιού και προσαρμογή των κανόνων ανάλογα με τη φάση ανάπτυξης στην οποία βρίσκεται. Ένας γονέας που διατηρεί ανοιχτά κανάλια επικοινωνίας έχει περισσότερες πιθανότητες να είναι ενημερωμένος για τη χρήση του διαδικτύου από το παιδί του και να παρέμβει αποτελεσματικά, όταν χρειαστεί.

Υπάρχουν περισσότερο θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις της χρήσης των κινητών τηλεφώνων και των online εφαρμογών στην επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας;

Η χρήση κινητών τηλεφώνων και online εφαρμογών στην καθημερινότητα της οικογένειας μπορεί να έχει πολλαπλά θετικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα όταν γίνεται με μέτρο και υπευθυνότητα.

Οι τεχνολογίες αυτές διευκολύνουν την επικοινωνία, ενισχύουν τη δυνατότητα συντονισμού καθημερινών δραστηριοτήτων και προσφέρουν νέους τρόπους για κοινή ψυχαγωγία και εκπαίδευση. Για παράδειγμα, οι οικογένειες μπορούν να χρησιμοποιούν εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων για να παραμένουν σε επαφή κατά τη διάρκεια της ημέρας ή να παρακολουθούν μαζί μια εκπαιδευτική σειρά στο διαδίκτυο.

Αναμφίβολα, υπάρχουν και προκλήσεις. Η υπερβολική ενασχόληση με τις οθόνες μπορεί να περιορίσει τη διά ζώσης επικοινωνία και να δημιουργήσει αποστασιοποίηση μεταξύ των μελών της οικογένειας. Ωστόσο, η τεχνολογία είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας και ο ρόλος της μόνο θα ενισχύεται στο μέλλον. Το ζητούμενο δεν είναι να την απορρίψουμε, αλλά να τη χρησιμοποιούμε προς όφελος της οικογενειακής συνοχής.

Το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου προτείνει τη δημιουργία οικογενειακών συμφωνιών χρήσης της τεχνολογίας, με κανόνες που θα ισχύουν για όλους, μικρούς και μεγάλους. Παράλληλα, το Better Internet for Kids ενθαρρύνει τους γονείς να προωθούν την χρήση των συσκευών με τα παιδιά τους (co-using), ώστε η τεχνολογία να γίνει γέφυρα επικοινωνίας και όχι εμπόδιο.

Τελικά, η ποιότητα της οικογενειακής επικοινωνίας δεν εξαρτάται από την παρουσία ή απουσία της τεχνολογίας, αλλά από το πώς αυτή χρησιμοποιείται. Όταν εντάσσεται με όρια, σκοπό και κατανόηση, η τεχνολογία μπορεί να ενισχύσει τις σχέσεις και να λειτουργήσει ως εργαλείο εγγύτητας, ιδιαίτερα σε περιόδους γεωγραφικής ή χρονικής απόστασης.

Υπάρχουν τρόποι για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη και η ανοιχτή επικοινωνία μεταξύ παιδιών και γονέων σε θέματα ψηφιακής ασφάλειας;

Ναι, υπάρχουν συγκεκριμένοι και ουσιαστικοί τρόποι για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη και η ανοιχτή επικοινωνία μεταξύ παιδιών και γονέων σε θέματα ψηφιακής ασφάλειας, και αποτελούν θεμέλιο για κάθε στρατηγική προστασίας από κινδύνους στο διαδίκτυο. Το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου τονίζει τη σημασία της καλλιέργειας μιας σχέσης βασισμένης στην εμπιστοσύνη και τη συνέπεια, προτείνοντας στους γονείς να συζητούν με τα παιδιά τους ήδη από μικρή ηλικία για το πώς λειτουργεί το διαδίκτυο και ποιες είναι οι καλές πρακτικές χρήσης του (saferinternet4kids.gr).

Το ευρωπαϊκό δίκτυο Insafe, επίσης μέσω του προγράμματος Better Internet for Kids, υπογραμμίζει την αξία της «ψηφιακής συν-γονεϊκότητας» (digital co-parenting), δηλαδή της συμμετοχής των γονέων στις ψηφιακές εμπειρίες των παιδιών, όπως κοινή χρήση εφαρμογών, παρακολούθηση βίντεο μαζί ή εξερεύνηση νέων ψηφιακών εργαλείων. Αυτές οι πρακτικές δυναμώνουν τον διάλογο και αποτρέπουν την απόσταση που συχνά δημιουργείται όταν η τεχνολογία αντιμετωπίζεται ως «ατομική υπόθεση» του παιδιού.

Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης δεν έρχεται μόνο με λόγια, αλλά και με πράξεις: σεβασμός στην ιδιωτικότητα, συμμετοχή στις ψηφιακές συνήθειες των παιδιών, και διάθεση για συνεχή ενημέρωση και προσαρμογή του γονιού στις τεχνολογικές εξελίξεις. Όταν το παιδί γνωρίζει ότι ο γονιός είναι "δίπλα" του και όχι "απέναντί" του, τότε το ίδιο το παιδί γίνεται πιο υπεύθυνο και προσεκτικό ψηφιακά.

Υπάρχουν τρόποι για να αντιμετωπιστεί ο εθισμός στις οθόνες και στα videogames;

Ναι, υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι για την αντιμετώπιση του εθισμού στις οθόνες και στα videogames, αλλά απαιτείται συστηματική, πολυπαραγοντική προσέγγιση, προσαρμοσμένη στις ανάγκες κάθε παιδιού.

Οι ευρωπαϊκές γραμμές βοήθειας, μεταξύ των οποίων και η Ελληνική Helpline 210 6007686, έχουν καταγράψει σημαντική αύξηση στις κλήσεις που σχετίζονται με εθισμό στην υπερβολική χρήση του διαδικτύου, κυρίως σε αγόρια ηλικίας 10-15 ετών.

Σύμφωνα με το Insafe network και το Better Internet for Kids, η πρόληψη και διαχείριση της εξάρτησης από τις οθόνες ξεκινά από την πρώιμη ηλικία, με την καθιέρωση ρουτίνας και ορίων στη χρήση συσκευών, την χρήση από κοινού (co-using) εφαρμογών με τον γονέα, και τη σταδιακή ενίσχυση της αυτορρύθμισης του παιδιού. Οι γονείς ενθαρρύνονται να συμμετέχουν στις ψηφιακές εμπειρίες των παιδιών και να τους δείχνουν πώς μπορούν να χρησιμοποιούν την τεχνολογία με σκοπό και μέτρο, αποφεύγοντας την τιμωρητική προσέγγιση.

Το EU Kids Online, στην πανευρωπαϊκή του έρευνα, έχει δείξει πως τα παιδιά που έχουν πρόσβαση σε ποικιλία offline δραστηριοτήτων (π.χ. αθλητισμός, τέχνες, οικογενειακός χρόνος) είναι λιγότερο επιρρεπή σε ψηφιακή εξάρτηση. Αντίθετα, παιδιά που βιώνουν μοναξιά, άγχος ή έλλειψη επικοινωνίας με τους γονείς, έχουν αυξημένη πιθανότητα να χρησιμοποιούν τις οθόνες ως μηχανισμό διαφυγής.

Η Helpline και το δίκτυο των Ευρωπαϊκών Helplines, σε συνεργασία με ψυχολόγους και παιδοψυχιάτρους, παρέχουν υποστήριξη σε οικογένειες που αντιμετωπίζουν περιστατικά εθισμού, με στόχο την επαναφορά της ισορροπίας στην καθημερινότητα του παιδιού και την καλλιέργεια ψηφιακών δεξιοτήτων ζωής. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις, η παραπομπή σε ειδικούς επαγγελματίες ψυχικής υγείας κρίνεται απαραίτητη.

Η ουσιαστική συνεργασία με το παιδί, η διατήρηση της επικοινωνίας και η προώθηση δραστηριοτήτων έξω από την οθόνη, είναι οι πιο σημαντικοί παράγοντες για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου. Δεν πρόκειται για μάχη κατά της τεχνολογίας, αλλά για την οικοδόμηση ενός ψηφιακά υγιούς τρόπου ζωής.

*Μπορείτε να ενημερωθείτε περισσότερο μέσω των βίντεο, τα οποία είναι διαθέσιμα στα ελληνικά, του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου Μέρος Α’ και Μέρος Β’, τα οποία καθοδηγούν, με τρόπο απλό, στην εγκατάσταση και χρήση του Google Family Link.