35 χρόνια από τον θάνατο του Salvador Dalí: «Μη φοβάσαι την τελειότητα δεν θα την φτάσεις ποτέ»

Ο άνθρωπος που δήλωνε με ισχυρή δόση σνομπισμού και αυτοπεποίθησης πιο ικανός από ικανός στην τέχνη του, δήλωνε «ανίκανος» στην προσωπική του ζωή και κατά τα λεγόμενα της μούσας του, Gala, η ίδια είχε κουραστεί επί 50 χρόνια να ανέχεται αυτό τον γέρο που δεν ήξερε να κάνει τίποτα.

Βέβαια, εκείνος για τη μούσα Gala Dalí έλεγε πως «Μ΄ έκανε να κερδίζω όλο το χρήμα που έχω και ήταν η πρώτη και η τελευταία γυναίκα που έκανα έρωτα ενώ νόμιζα ότι ήμουν ανίκανος». Γεννημένος στη Φιγκέρες της Ισπανίας στις 11 Μαΐου του 1904 αν αυτός ο γέρος ζούσε σήμερα θα ήταν 120 ετών αλλά πέθανε ακριβώς σαν σήμερα στην αγαπημένη του ισπανική πόλη πριν από 35 χρόνια σε ηλικία 85 ετών.

Ο κορυφαίος σουρεαλιστής ζωγράφος -που η ιδιοφυΐα ξεπερνούσε όλα όσα άντεχε η εποχή, και που ακόμα δεν θα άντεχε, ήταν ένας άνθρωπος της παρανοϊκό-κριτικής μεθόδου και δεν θα μπορούσε να μην έχει φροϊδικά συμπλέγματα (και) με τα λιγοστά άτομα που ήταν (πραγματικά) στη ζωή του.

Ο Dalí αφομοίωσε έναν τεράστιο αριθμό καλλιτεχνικών στυλ και επέδειξε ασυνήθιστη τεχνική δυνατότητα ως ζωγράφος. Την καλλιτεχνική ταυτότητα ωρίμασε με εξαιρετική ταχύτητα και από το 1929 έως το 1937 δημιούργησε τους πίνακες που τον έκαναν τον πιο γνωστό σουρεαλιστή καλλιτέχνη στον κόσμο. Απεικόνισε έναν ονειρικό κόσμο στον οποίο τα κοινά αντικείμενα αντιπαρατίθενται, παραμορφώνονται ή με άλλο ύφος μεταμορφώνονται με έναν παράξενο και παράλογο τρόπο.

Ο Dalí απεικόνιζε αντικείμενα με σχολαστικές, σχεδόν οδυνηρές ρεαλιστικές λεπτομέρειες και συνήθως τα τοποθετούσε σε ζοφερά ηλιόλουστα τοπία που θύμιζαν την καταλανική πατρίδα του. Ίσως η πιο διάσημη από αυτές τις αινιγματικές εικόνες να είναι το The Persistence of Memory (1931), όπου τα λιωμένα ρολόγια έχουν τον πρώτο λόγο σε ένα απόκοσμα ήρεμο τοπίο.

Από το 1040 έως το 1955 και κατά την παραμονή του στην Αμερική, αυτός ο ιδιόρρυθμος γέρος, που έδινε εξαιρετικές συνεντεύξεις και που θα έπρεπε να διδάσκεται και ως προς αυτό το σκέλος σε καλλιτέχνες και μη, κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής του διαδρομής σχεδίασε σκηνικά θεάτρου, εσωτερικούς χώρους καταστημάτων ενώ μετέφερε την ιδιοφυΐα του και για chupa chup διαφημιστικά με το logo της γνωστής εταιρίας να τού ανήκει.

Την περίοδο από το 1950 έως το 1970, ο Dalí ζωγράφισε πολλά έργα με θρησκευτική θεματική, αν και συνέχισε να εξερευνά ερωτικά θέματα, να αναπαριστά παιδικές αναμνήσεις και να χρησιμοποιεί σε πάρα πολλά έργα ως επίκεντρο τη σύζυγό του, Gala.

H Gala ήταν επίσης αμφιλεγόμενη προσωπικότητα (μα πώς θα γινόταν διαφορετικά;) που καθόρισε τον Dalí και μέρος της επιτυχίας του οφείλεται βεβαίως σε εκείνη που αποτέλεσε τη μεγάλη μούσα του. Εκτός από λάτρης της μόδας, άνθρωπος με αισθητική και πειθαρχημένη, η κατά 11 χρόνια μεγαλύτερή του Gala, ήταν μια αυστηρή μάνατζερ, εριστική, αγενής και φιλάργυρη.

Τη μεγαλομανία της, πέρασε και στον σύζυγό της και πολλοί ήταν εκείνοι που την κατηγόρησαν πως τον διέφθειρε και πως εκείνη κρύβεται πίσω από φασιστικές απόψεις που εξέφρασε εκείνος κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Αν και δεν έμεναν μαζί μέχρι το τέλος, συνέχισαν να είναι πολύ καλοί φίλοι. Όταν μάλιστα ο ζωγράφος διατηρούσε σχέση με την Amanda Lear ήταν εκείνη που παρότρυνε τη νεαρή τότε τραγουδίστρια να τον παντρευτεί.

Ως προς το πολιτικό σκέλος, ο Dalí χαρακτηρίστηκε ως υποστηρικτής του φασιστικού καθεστώτος του Φράνκο στην Ισπανία ενώ στα νεανικά του χρόνια συνδέθηκε πιο στενά με τον χώρο του αναρχισμού και του κομμουνισμού. Παρόλα αυτά, η πολυσχιδής και ιδιόρρυθμη προσωπικότητά του θα ήταν πολύ δύσκολο να ταυτιστεί με μία συγκεκριμένη πολιτική στάση.

Εξάλλου, ήταν εξαιρετικός στο να χρησιμοποιεί το στοιχείο της πρόκλησης και του σκανδάλου σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, τόσο δημόσια όσο και μέσα από τα έργα του.

Τα κατά την Dalí- κή αποφθέγματα του κορυφαίου σουρεαλιστή ζωγράφου που αξίζει να διαβάσεις σήμερα με αφορμή την επέτειο του θανάτου του

Μπορείς να βιώσεις πλήρως την υπέροχη καλλιτεχνική παράνοια του Dalí στο μουσείο του στη Φιγκέρες της Ισπανίας όπου είναι ενταφιασμένος ή απλώς να απολαύσεις τη σοφία του παρακάτω.

1. «Το θερμόμετρο της επιτυχίας είναι απλώς η ζήλια των κακών».

2. «Τα λάθη είναι σχεδόν πάντα ιερής φύσης. Ποτέ μην προσπαθήσετε να τα διορθώσετε. Αντίθετα: εκλογικεύστε τα, κατανοήστε τα διεξοδικά. Μετά από αυτό, θα είναι δυνατό να τα εξαχνώσετε».

3. «Όσοι δεν θέλουν να μιμηθούν τίποτα, δεν παράγουν τίποτα».

4. «Για να αποκτήσεις έναν αυξανόμενο και διαρκή σεβασμό στην κοινωνία, είναι καλό, αν έχεις μεγάλο ταλέντο, να δίνεις, νωρίς στα νιάτα σου, μια πολύ σκληρή κλωτσιά στη δεξιά κνήμη της κοινωνίας που αγαπάς. Μετά από αυτό, γίνε σνομπ».

5. «Μη φοβάσαι την τελειότητα δεν θα την φτάσεις ποτέ».

6. «Δώσε μου δύο ώρες δραστηριότητας την ημέρα, και τις άλλες είκοσι δύο θα τις πάρω στα όνειρα».

7. «Πρέπει να δημιουργείς συστηματικά σύγχυση, απελευθερώνει τη δημιουργικότητα. Ό,τι είναι αντιφατικό δημιουργεί ζωή».

8. «Η ευφυΐα χωρίς φιλοδοξίες είναι πουλί χωρίς φτερά».

9. «Το να κοιτάς είναι να σκέφτεσαι».

10. «Κανένα αριστούργημα δεν δημιουργήθηκε ποτέ από τεμπέλη καλλιτέχνη».

11. «Είναι είτε εύκολο είτε αδύνατο.

12. «Τόσο λίγα από αυτά που θα μπορούσαν να συμβούν συμβαίνουν».

13. «Αν καταλαβαίνεις έναν πίνακα εκ των προτέρων, μπορεί κάλλιστα να μην τον ζωγραφίσεις».

14. «Αντί να επιχειρούμε πεισματικά να χρησιμοποιήσουμε τον σουρεαλισμό για σκοπούς ανατροπής, είναι απαραίτητο να προσπαθήσουμε να κάνουμε από τον σουρεαλισμό κάτι τόσο στέρεο, πλήρες και κλασικό όσο τα έργα των μουσείων».

15. «Όποιος θέλει να προσελκύσει το συμφέρον των ανθρώπων πρέπει να τους προκαλέσει».

16. «Σε ηλικία έξι ετών ήθελα να γίνω μάγειρας. Στα επτά ήθελα να γίνω Ναπολέων. Και η φιλοδοξία μου από τότε αυξάνεται σταθερά».

17. «Το σχέδιο είναι η ειλικρίνεια της τέχνης. Υπάρχει πιθανότητα εξαπάτησης. Είναι είτε καλό είτε κακό».

18. «Κάθε πρωί που ξυπνάω, βιώνω ξανά μια υπέρτατη απόλαυση -αυτή του να είμαι ο Σαλβαδόρ Νταλί».

19. «Αφήστε τους εχθρούς μου να καταβροχθιστούν μεταξύ τους».

20. «Το μυστικό της επιρροής μου ήταν πάντα ότι παρέμενε μυστικό».

21. «Υπάρχουν κάποιες μέρες που σκέφτομαι ότι θα πεθάνω από υπερβολική δόση ικανοποίησης».

22. «Ξεκινήστε μαθαίνοντας να σχεδιάζετε και να ζωγραφίζετε όπως οι παλιοί δάσκαλοι. Μετά από αυτό, μπορείτε να κάνετε ό,τι θέλετε, όλοι θα σας σέβονται».