Emotional Spending: Όταν η διάθεσή σου βλάπτει σοβαρά το πορτοφόλι σου
Όταν ήμουν μικρή, πολύ μικρή, θυμάμαι πως η λύση του παππού κάθε φορά που ήμουν μουτρωμένη ή κακόκεφη, «κρυβόταν» σε ένα μεγάλο κατάστημα παιχνιδιών της περιοχής μας ή το ψιλικατζίδικο της γειτονιάς, ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα του παππού τη δεδομένη στιγμή. Μπαίναμε και οι δύο μαζί στο φορτηγάκι του και λίγες ώρες αργότερα, επιστρέφαμε σπίτι φορτωμένοι με τσάντες γεμάτες παιχνίδια ή τσέπες ξέχειλες από γλυκίσματα. Αυτό που δεν γνώριζα βέβαια τότε, ήταν πως η ανοιχτοχεριά και η γενναιοδωρία του παππού, θα με έφερνε στο σημείο να μην έχω χρήματα για να πληρώσω τον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος στο πρώτο μου «ενήλικο» σπίτι. Αυτό βέβαια δεν οφείλεται εξ ολοκλήρου στον παππού -για να είμαστε απόλυτα δίκαιοι-, αλλά στο γεγονός πως κανένας από τους άμεσα ενδιαφερόμενους δεν τολμούσε να του βάλει «χέρι» ή να μου εξηγήσει πως μία καινούργια κασέτα για το Game Boy, μερικές κούκλες και κάμποσες αλλαξιές τους, δεν αρκούν για να φέρουν την… άνοιξη.
Κάπως έτσι τα χρόνια πέρασαν, οι κούκλες και οι παιχνιδομηχανές αντικαταστάθηκαν από βιβλία που έμεναν για καιρό ανέγγιχτα στο κομοδίνο, «ουρανοξύστες» από CD του παγκόσμιου ρεπορτορίου, ρούχα με το ταμπελάκι καταχωνιασμένα στο βάθος της ντουλάπας επ’ αόριστων. Χρειάστηκε να περάσω τα 20, για να καταλάβω πως κάθε φορά που δεν αισθανόμουν καλά, τα χρήματα και οι αγορές ήταν η θεραπεία μου για τα απρόβλεπτα mood swings, το «φάρμακό» που με ανακούφιζε προσωρινά, μέχρι να χάσω τον ενθουσιασμό μου και να «κατεβάσω» πάλι τα μούτρα. Βλέποντας πρωταγωνίστριες της μικρής και της μεγάλης οθόνης να «ξεσπάνε» στις πιστωτικές τους κάρτες και να αναζητούν ευκαιρίες για ανελέητο shopping therapy, ήταν πολύ εύκολο να δικαιολογήσω τον εαυτό μου, κάθε φορά που ο πατέρας μου με ρωτούσε πως είναι δυνατόν να ξέμεινα από χρήματα, όταν η κατάθεση του μισθού μου έγινε πριν δύο εβδομάδες.
Εάν αναγνωρίζεις τον εαυτό σου μέσα στην παραπάνω τη αφήγηση, έχει σημασία να γνωρίζεις πως μάλλον είσαι και εσύ ένα θύμα του «Emotional Spending», έναν επιστημονικό όρο που περιλαμβάνει όλες εκείνες τις φορές που ενέδωσες σε μία αγορά την οποία δεν είχες ανάγκη ή δεν ήθελες πραγματικά, εξαιτίας του άγχους, της μελαγχολίας, της βαρεμάρας, της παράξενης σχέσης που έχεις με εσένα την ίδια. Όχι, δεν είναι κακό να σου χαρίζεις πού και πού μικρά, πολυτελή δωράκια, αρκεί το budget σου να μπορεί να τα υποστηρίξει και να έχεις καλύψει πρώτα τις βασικές σου ανάγκες, όπως το ενοίκιο, τους λογαριασμούς, το σούπερ μάρκετ σου. Πριν βιαστείς, λοιπόν, να κατηγορήσεις τον παππού, τη μαμά, τον μπαμπά που σε καλομάθανε όσο ήσουν μικρή και μετά να «πνίξεις» τους προβληματισμούς σου σε κάποιο e-shop, συνέχισε να διαβάζεις το κείμενο που υπάρχει παρακάτω και να είσαι σίγουρη πως ακολουθώντας τις συμβουλές μου, θα μπορέσεις να πατήσεις «φρένο» και να περιορίσεις τις άσκοπες σπατάλες.
#1 Κάνε unsubscribe από τα αγαπημένα σου καταστήματα
Ειλικρινά, χρειάζεται να ενημερώνεσαι κάθε εβδομάδα για τις συντριπτικές εκπτώσεις που έβγαλε το αγαπημένο σου κατάστημα εσωρούχων; Είσαι σίγουρη πως τα πέντε slippers στην τιμή των δύο είναι αυτό που όντως χρειάζεσαι την παρούσα στιγμή; Εάν η απάντηση είναι «όχι» στις παραπάνω ερωτήσεις, κάνε στον εαυτό σου τη χάρη και βγάλε το email σου από τη λίστα των «πειρασμών», γιατί τα συνεχόμενα newsletter που συγκεντρώνονται στο inbox σου κάθε εβδομάδα, είναι αυτά που τελικά θα σε ωθήσουν Κυριακή βράδυ να πέσεις στην καλοστημένη «παγίδα» των εταιριών, δημιουργώντας σου μία πλαστή ανάγκη που μέχρι πριν λίγα λεπτά δεν ιδέα πως έχεις.
#2 Δώσε την πιστωτική κάρτα σου σε κάποιο έμπιστο πρόσωπο
Μοιάζει παιδικό και υπερβολικό, όμως ο μόνος τρόπος για να μπορέσεις να ισορροπήσεις την επιθυμία σου για αγορές, είναι να στερήσεις στον εαυτό σου αυτή τη δυνατότητα. Πώς θα το καταφέρεις; Δίνοντας για ένα εύλογο διάστημα (έξι περίπου μηνών) την πιστωτική σου κάρτα σε κάποιο έμπιστο πρόσωπο, όπως η μαμά σου και χρησιμοποιώντας μόνο μετρητά για τις αγορές σου. Ακριβώς επειδή τα μετρητά είναι κάτι χειροπιαστό και απτό, θα σε βοηθήσουν να αποκτήσεις μεγαλύτερη συναίσθηση των χρημάτων που ξοδεύεις καθημερινά. Έτσι, όχι μόνο θα αποτρέψεις κάποια άσκοπη σπατάλη, αλλά θα πάρεις τον χρόνο που χρειάζεσαι, για να καταλάβεις πόσο επιρρεπής ήσουν όλα τα προηγούμενα χρόνια.
#3 Πάρε τον χρόνο σου και κάνε μια λίστα
Όσες από εμάς είμαστε… πρωταθλήτριες στο emotional spending, έχουμε την τάση να αγοράζουμε απερίσκεπτα, ό,τι τύχει και βρεθεί μπροστά μας εκείνη τη στιγμή. Ωστόσο, εάν δίναμε στον εαυτό μας το περιθώριο να σκεφτεί πόσο απαραίτητη είναι αυτή η αγορά, ίσως να μην είχαμε γεμίσει το σαλόνι μας με άχρηστα μπιχλιμπίδια ή το boudoir μας με πέντε διαφορετικές σκιές σε αποχρώσεις του μωβ. Το καλύτερο που έχει να κάνεις, όταν βλέπεις κάποιο ρούχο, βιβλίο, καλλυντικό, φόρεμα να σου «κλείνει» το μάτι, είναι να το καταγράφεις σε μία λίστα και μία εβδομάδα μετά, όταν αποφασίσεις πως δεν μπορείς να ζήσεις δίχως αυτό, να προχωράς στην αγορά. Σε κάθε περίπτωση, εάν δεν είναι πλέον διαθέσιμο, δεν χάλασε ο κόσμος! Σίγουρα μπορείς να βρεις μία καλή εναλλακτική, για να το αντικαταστήσεις.
#4 Ζήτα βοήθεια από τους κοντινούς σου ανθρώπους
Ένας ακόμη τρόπος που θα σε βοηθήσει στην στρατηγική σου ενάντια στις άσκοπες δαπάνες, είναι να μιλήσεις στους ανθρώπους που σε περιβάλλουν. Για παράδειγμα, εάν η κολλητή σου είναι η… partner in crime κατά τη διάρκεια των αγορών σου και μαζί «ξεσηκώνεται» τα καταστήματα της περιοχής σας, μοιράσου μαζί της τους προβληματισμούς σου και πες της να σε βοηθήσει για να ξοδεύεις λιγότερο. Ίσως χρειαστεί να κρατήσει για τον εαυτό της τα screenshot των μελλοντικών αγορών της ή τη διάθεσή της για ατελείωτες απογευματινές βόλτες μπροστά από τις βιτρίνες, όμως ίσως αυτό γίνει ένα καλό μάθημα ακόμη και για εκείνη.
#5 Ανακάλυψε νέους και ωφέλιμους τρόπους διασκέδασης
Για αρκετές από εμάς, η βόλτα στα μαγαζιά είναι η «ώρα του παιδιού», ένας τρόπος για να νιώθουμε γεμάτες, αναζωογονημένες και να «ξορκίζουμε» τη moody διάθεσή μας. Ωστόσο, υπάρχουν πολύ πιο ωφέλιμοι και διασκεδαστικοί τρόποι για να έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα, από το να ξεπεράσουμε το όριο της πιστωτικής μας κάρτα. Συνεπώς, την επόμενη φορά που θα πιάσεις τον εαυτό σου να scrollάρει σε κάποιο διαδικτυακό κατάστημα με το δεξί χέρι, ενώ στο αριστερό έχεις «οπλίσει» την κάρτα σου, κλείσε την οθόνη και απόλαυσε ένα workout, έναν περίπατο, μία συζήτηση με τη φίλη σου. Δημιούργησε έναν προσωρινό και «ψεύτικο» περισπασμό που θα σε κάνει να νιώσεις όμορφα, ώστε να μην χρειάζεται αργότερα να ψωνίσεις για να ανεβάσεις τη διάθεσή σου.
Κλείνοντας, να θυμάσαι πως σκοπός σου δεν είναι να αποκτήσεις… καβούρια στις τσέπες και να περάσεις από το ένα άκρο στο άλλο, αλλά να αρχίσεις να απολαμβάνεις περισσότερο τις αγορές σου και να γίνεις μία πιο υπεύθυνη καταναλωτής. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως στο τέλος του μήνα, το υπόλοιπο του λογαριασμού σου θα είναι πολύ μεγαλύτερο και εσύ πολύ πιο ικανοποιημένη με το περιεχόμενο της ντουλάπας ή του σπιτιού σου.
