Τέσσερις ηρωίδες της παγκόσμιας λογοτεχνίας που μας έμαθαν να σπάμε τα στερεότυπα
Σύμφωνα με μία δημοφιλή φράση, «είμαστε τα βιβλία που διαβάζουμε». Βέβαια, κοιτώντας τη βιβλιοθήκη μου, εκεί που «Η Τελική Λήθη» του Κωστάκη Ανάν στέκεται πλάι στον «Αστράγαλο» της Αλμπερτίν Σαραζίν, ο οποίος γειτονεύει με τη σκληρόδετη έκδοση από τα «Ποιήματα Άπαντα» του Μίλτου Σαχτούρη που βρίσκεται αριστερά από το «Ναι» της Μαργαρίτας Καραπάνου, δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ: Αν είμαστε όντως τα βιβλία που διαβάζουμε, ποιοι είμαστε τελικά; Ομολογουμένως πρόκειται για ένα ρητορικό ερώτημα, το οποίο ίσως να μπορούσαμε να απαντήσουμε, αν δημιουργούσαμε μία λίστα από τα βιβλία που κλείνοντάς τα, έμειναν για πάντα κάπου μέσα μας και σταδιακά, έγιναν ένα κομμάτι του εαυτού μας.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως από τα εικονογραφημένα παραμύθια που μας χάρισαν οι γονείς μας όταν ήμασταν παιδιά, μέχρι τις στοίβες λογοτεχνικών βιβλίων που ανακουφίζουν την ακόρεστη δίψα μας για ανάγνωση, υπάρχουν μερικά έργα, τα οποία σχημάτισαν τον άνθρωπο που είμαστε σήμερα. Είναι αυτά που μας ενέπνευσαν να ακολουθήσουμε τα όνειρά μας, έριξαν φως στο σκοτάδι όταν δεν βλέπαμε μπροστά μας, μας έδειξαν ποιες είμαι και ποιες θέλουμε να γίνουμε στο μέλλον.
Και φυσικά, από αυτή τη λίστα βιβλίων δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα έργα που περιλαμβάνουν μερικές από τις πιο επιδραστικές ηρωίδες της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Τις γυναίκες πρωταγωνίστριες, οι οποίες μέσα από τις καλογραμμένες αράδες κάποιου μεγάλου λογοτέχνη, μας έμαθαν πώς θα καταρρίψουμε τα στερεότυπα, πώς θα διεκδικήσουμε την ισότητα, ενώ μας έκαναν να νιώθουμε λιγότερες μόνες και παράλογες. Μερικές από αυτές, έχουμε συγκεντρώσει στη λίστα που ακολουθεί παρακάτω.
Η ανυπότακτη και περήφανη Ελίζαμπεθ Μπένετ της Τζέιν Όστιν ή έναφεμινιστικό σύμβολο
Το διαχρονικό μυθιστόρημα της Τζέιν Όστιν «Περηφάνεια και Προκατάληψη» (Pride & Prejudice) σκιαγραφεί με… ανατριχιαστική λεπτομέρεια τον σκοπό κάθε γυναίκας στη Μεγάλη Βρετανία στις αρχές του 19ου αιώνα, δηλαδή την αποκατάστασή της με έναν ευκατάστατο νεαρό, ο οποίος θα της εξασφαλίσει ένα άνετο μέλλον. Ωστόσο, η ατίθαση και δυναμική Ελίζαμπεθ Μπένετ, η δεύτερη από τις πέντε κόρες ενός τσιφλικά, είναι η μόνη από την οικογένειά της, η οποία βλέπει τα πράγματα διαφορετικά και αρνείται να υποκύψει στις πιέσεις της μητέρας της και της κοινωνίας εν γένει. Δεν την ενδιαφέρει να παντρευτεί έναν πλούσιο άντρα για το συμφέρον, αλλά κάποιον που θα την αγαπά και θα τη σέβεται, ανεξάρτητα από την οικονομική του κατάσταση. Ακόμη και υπό την απειλή της φτώχιας ή της δακτυλοδεικτούμενης μοναχικότητας, η Ελίζαμπεθ δεν δέχεται να κάνει καμία έκπτωση στα ιδανικά της και να συμβιβαστεί, απλώς επειδή το επιβάλλει η εποχή. Παρόλα αυτά, η εναντίωσή της σε έναν εικονικό γάμο δεν είναι ο μόνος λόγος που τη θαυμάζουμε, καθώς η οξυδέρκεια, η ετοιμολογία, το θάρρος της να αμφισβητεί τα δεδομένα και να εκφράζεται χωρίς φόβο ενάντια σε όλα αυτά που δεν της αρέσουν, την καθιστούν την κολλητή, την αδερφή, το πρότυπο που όλες χρειαζόμαστε στο πλευρό μας.
Keira Knightley GIFfrom Keira GIFs
H Έμμα Μποβαρί του Γκυστάβ Φλωμπέρ ή μία επαναστατημένη νοικοκυράσε απόγνωση
Είμαι σίγουρη πως όταν ο Γκυστάβ Φλωμπέρ έγραφε το αριστούργημά του «Μαντάμ Μποβαρί» (Madame Bovary) γνώριζε καλά την κοινωνική κατακραυγή που θα ακολουθούσε, για αυτό και την κυκλοφόρησε σε συνέχειες στο γαλλικό λογοτεχνικό περιοδικό Revue de Paris από τον Οκτώβρη του 1856 έως τον Δεκέμβρη του 1856. Το κουβάρι της ιστορίας ξετυλίγεται γύρω από την πρωταγωνίστρια Έμμα, μία νεαρή μεγαλωμένη με θρησκευτικές αρχές σε μία επαρχία της Γαλλίας, η οποία παντρεύεται τον Σαρλ Μποβαρί και αποκτούν μαζί μία κόρη. Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα, η ρομαντική εικόνα που έχει η Έμμα για τον κόσμο, συγκρούεται με την νωθρή, ανώφελη συζυγική καθημερινότητα με τον Σαρλ στη μικρή πόλη Ρουέν. Κάπως έτσι, η Έμμα, μία κατά τα άλλα τυπική νοικοκυρά, αποφασίζει να δραπετεύσει από την πραγματικότητα, ξοδεύοντας χρήματα αλόγιστα, επιδιώκοντας την πολυτέλεια, την ομορφιά, τις συναναστροφές με την υψηλή κοινωνία και τη δημιουργία εξωσυζυγικών σχέσεων. Και ο βασικός λόγος που αυτό το κορίτσι θα έχει για πάντα μία θέση στην καρδιά του αναγνωστικού κοινού, είναι το γεγονός πως ενώ μας προκαλεί αποστροφή με την ασυδοσία της, συγχρόνως μας κάνει να θέλουμε να της βγάλουμε το καπέλο. Διότι μέχρι την τελευταία στιγμή υπηρέτησε αμετανόητη την επιθυμία της για μία ζωή όπως εκείνη την είχε ονειρευτεί και δεν συμβιβάστηκε με τίποτα λιγότερο.
Το ασυμβίβαστο αγοροκόριτσο Σκάουτ Φιντς που η αγκαλιά τoυ χωράει όλο τον κόσμο
Όσοι είχαμε τη χαρά να γνωρίσουμε σε νεαρή ηλικία τη Σκάουτ Φίντς μέσα από το εμβληματικό βιβλίο της Χάρπερ Λι «Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια» (To kill a Mockingbird), είδαμε σε εκείνη ένα πρότυπο ανθρώπου, το οποίο θα μας ακολουθεί για πάντα. Διότι μέσα από την αφήγηση της Σκάουτ, ξεδιπλώθηκε μία λογοτεχνική «ωδή» στην ανθρωπιά και εμείς διδαχθήκαμε την καλοσύνη, την αγάπη, τη σημασία του να σηκώνουμε το ανάστημά μας, για να προστατεύσουμε και να υπερασπιστούμε κάποιον που μας χρειάζεται, ανεξαρτήτως φύλου ή εθνικότητας. Μέσα από την οπτική της πάνω στην ιστορία που ξεδιπλώνεται στο βιβλίο, την τρυφερή σύνδεση που την έφερε κοντά με τον αινιγματικό γείτονα Μπου Ράντλεϊ, μας έκανε να πιστέψουμε πως υπάρχει ένας καλύτερος κόσμος και πως μέσα από τις δικές μας πράξεις μπορούμε και οφείλουμε να τον διεκδικήσουμε. Παρόλα αυτά, η στάση της γύρω από το ζήτημα των φυλετικών διακρίσεων, η οποία υπήρξε καθοριστική για τη ζωή της, δεν ήταν ο μόνος λόγος που συγκαταλέγεται στην παρούσα λίστα. Καθώς, ακόμη και αν ήταν μόλις οκτώ χρονών, είχε ήδη σχηματίσει γούστο και άποψη για τα ρούχα που θα φοράει, οπότε δεν υπέκυψε στις υπεράνθρωπες πιέσεις της θείας Αλεξάνδρας, η οποία ήθελε με το «έτσι θέλω» να της φορέσει ροζ, κομψά βαμβακερά ρούχα, τα οποία την έκαναν να αισθάνεται «…the starched walls of a pink cotton penitentiary closing in on me, and for the second time in my life I thought of running away. Immediately».
You Can Never Understand A Person Until You Consider Things From His Point Of View Sad GIFfrom You Can Never Understand A Person Until You Consider Things From His Point Of View GIFs
Η θαρραλέα Τζέιν Έιρ της Σάρλοτ Μπροντέ που μας έμαθε να πιστεύουμε στονεαυτό μας
Ο περίτεχνος τρόπος με τον οποίο η Σάρλοτ Μπροντέ ψυχογράφησε και κατασκεύασε την Τζέιν Έιρ στο ομώνυμο μυθιστόρημα, είναι ο λόγος που το συγκεκριμένο έργο αξίζει μία θέση σε κάθε βιβλιοθήκη. Η Τζέιν είναι ένας άνθρωπος μόνος, ταλαιπωρημένος, ο οποίος δεν έχει γνωρίσει τη ζεστασιά, την οικογένεια, την αγάπη, ένα κορίτσι που οι συνθήκες το αναγκάζουν να πηγαίνει από το ένα σπίτι στο άλλο, αναζητώντας ένα «καταφύγιο». Ακόμη και όταν η τύχη θα της χαμογελάσει, ένα μοιραίο γεγονός θα ακυρώσει τη μελλοντική της ευτυχία και θα βρεθεί πάλι εκεί από όπου ξεκίνησε. Ωστόσο, η Τζέιν Έιρ ως βιβλίο και ως ηρωίδα δεν θα μπορούσαν να λείπουν από τη λίστα. Διότι καθώς η διαδρομή της ζωής γίνεται ολοένα πιο ανηφορική και δύσβατη για την Τζέιν, τόσο ο ακέραιος, δυνατός και προσγειωμένος χαρακτήρας της, τη βοηθά να πατά πιο σταθερά στα πόδια της και να ξεπερνά κάθε εμπόδιο. Δεν έχει επιτρέψει στη μοναξιά, τις κακουχίες και τις αναποδιές να δηλητηριάσουν την όψη που έχει για τον εαυτό της, αφού ξέρει πως η αστείρευτη εσωτερική της δύναμη, είναι ό,τι πολυτιμότερο έχει. Κάπως έτσι, λοιπόν, η στάση της Τζέι Έιρ μας μαθαίνει να μην το βάζουμε κάτω. Μας υπενθυμίζει με τον πιο επώδυνο και αριστουργηματικό τρόπο πως όταν πιστεύουμε αρκετά στον εαυτό μας και ξέρουμε ποιες πραγματικά είμαστε, δεν έχουμε ανάγκη να μας σώσει κανείς, γιατί είμαστε αρκετά ικανές ώστε να σώσουμε τον εαυτό μας.
