Να παίζει Barry White στο repeat με σκίτσα του Milo Manara-12/9 γεννιούνται οι σπουδαίοι καλλιτέχνες

Δεν μπορείς να πεις Can’t Get Enough για κάτι που δεν σου χαρίζεται εύκολα και που θες πάντα παραπάνω και πόσω μάλλον στην τέχνη και σε ανθρώπους που δεν ζήτησαν ποτέ την άδεια της εποχής τους για να μιλήσουν για τον έρωτα.

Barry White και Milo Manara

Δυο άντρες γεννημένοι την ίδια μέρα -σαν σήμερα- κι ίσως γι’ αυτό η ζωή τους κουβαλάει μια μοιραία συμμετρία θα έλεγε κάποιος ρομαντικός. Ο πρώτος, με φωνή που έσπαγε το ηθικό κατεστημένο των 70s και ο δεύτερος, με σκίτσα που έσπαγαν τις ευπρεπείς άμυνες των εκδοτών και τις κλείδωναν σε κορμιά γυναικών που κοιτούσαν πάντα κατευθείαν τον θεατή, σαν να ήξεραν όλα όσα δεν θα παραδεχόταν ποτέ.

Ο White έφυγε από τη ζωή το 2003, μα η φωνή του εξακολουθεί να παίζει στο repeat. Ο Manara συνεχίζει όπως πάντα να μιλά με σκίτσα που μοιάζουν σαν να φτιάχτηκαν για εποχές που δεν μας ανήκουν πια.

Και κάπου εδώ αναρωτιέται κανείς γιατί η εποχή μας έχασε τον αισθησιασμό της; Γιατί όλα πρέπει να είναι φιλτραρισμένα, διορθωμένα, αποστειρωμένα, σαν έρωτας που έχει περάσει από δέκα layers Photoshop πριν καν ειπωθεί;

01

02

Ο Barry White gεννήθηκε 12 Σεπτεμβρίου του 1944 - Η μπάσα φωνή της επιθυμίας

Ο Barry White δεν τραγουδούσε μόνο τον έρωτα, αλλά τον επινοούσε από την αρχή με τα τραγούδια του που ήταν εξομολογήσεις.

Το Can’t Get Enough of Your Love, Babe, το αγαπημένο χιτ του 1974, ήταν σαν κάποιος να άνοιξε ένα μπουκάλι ακριβό ουίσκι πάνω στη δεκαετία και να το άφησε να τρέξει. Εκείνη η φωνή -μπάσα, γεμάτη, χωρίς καμία απολογία για την υπερβολή της- έφερνε μαζί της ορχήστρες, βιολιά, μπάσο που περπατούσε νωχελικά σαν να ήξερε ότι δεν βιάζεται ποτέ ό,τι έχει να μείνει στην ιστορία.

Κι ύστερα, μέσα σε ένανω ωκεανό διαμαντιών το You’re the First, the Last, My Everything. Ένα τραγούδι που σήμερα ίσως κάποιοι θα έβρισκαν υπερβολικό, μα ο White ήξερε ότι η υπερβολή είναι η μόνη ειλικρίνεια στον έρωτα. Κανείς δεν λέει είσαι το πρώτο, το τελευταίο, το παν μου ψιθυριστά. Αυτά τα λόγια χρειάζονται φωνές που γεμίζουν τα πάντα για ένα τίποτα και το αντίστροφο.

Κι αργότερα το Practice What You Preach, το 1994, όταν η μουσική είχε αρχίσει να γίνεται προϊόν κι όχι εμπειρία. Ο White δεν υποχώρησε ποτέ. Ακόμα κι όταν η δεκαετία του ’90 ντρεπόταν για το πάθος της, εκείνος το τραγουδούσε σαν να μην πέρασε ούτε μέρα από τη χρυσή εποχή των βινυλίων.

Η μουσική του ήταν πάντα υπερβολική, κι όμως ποτέ γελοία. Γιατί; Γιατί ο White δεν πουλούσε εικόνα, αλλά συναίσθημα. Δεν υπήρχε marketing plan πίσω από τις νότες του, παρά μόνο η αλήθεια ότι ο άνθρωπος θέλει να αγγίξει, να ιδρώσει, να νιώσει. Κι αυτό, σε εποχές που όλο και περισσότερο φοβάται κανείς την αφή, μοιάζει επαναστατικό.

Ο Milo Manara γεννήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου του 1945 - Η «αμαρτία» στο μελάνι

Αν ο Barry White ήταν η φωνή του έρωτα, ο Milo Manara παραμένει το βλέμμα του. Οι σελίδες του δεν ζητούσαν την άδεια κανενός. Il Gioco -Το Κουμπί της- το 1983 έκανε την Ευρώπη να κοκκινίζει και ένοχα να αγοράζει. Η ηρωίδα του, Claudia, μια γυναίκα που μετατρέπεται σε μαριονέτα επιθυμιών μέσω ενός μηχανισμού, ήταν κάτι πολύ περισσότερο από ερωτική φαντασίωση. Ήταν σχόλιο για την ελευθερία, για την εξουσία, για το σώμα που άλλοτε ανήκει στον εαυτό του κι άλλοτε γίνεται θέαμα.

Στο Indian Summer με τον Hugo Pratt, ο Manara έστησε έναν κόσμο όπου η Ιστορία, η φύση και η επιθυμία γίνονται ένα. Οι λεπτομέρειες στα σκίτσα του είναι χειρουργικές. Πρόσωπα που κοιτούν κατευθείαν τον αναγνώστη, σώματα που κινούνται με ακρίβεια μαθηματική κι όμως παραμένουν σάρκινα, ζεστά, ακατάστατα.

Κι ύστερα το Il Profumo dell’Invisibile -Το Άρωμα του Αόρατου- με έναν ήρωα που γίνεται αόρατος και μπαίνει στις ζωές (και στα σώματα) των άλλων σαν σκιώδης θεατής. Εδώ ο ερωτισμός γίνεται ιδέα. Ποιος βλέπει ποιον, ποιος ανήκει σε ποιον, πότε το σώμα είναι ελευθερία και πότε φυλακή;

Ο Manara ποτέ δεν σχεδίασε για να σοκάρει αλλά για να θυμίσει πως η επιθυμία δεν είναι πρόβλημα προς επίλυση. Είναι κομμάτι της ανθρώπινης κατάστασης. Σήμερα οι αλγόριθμοι ίσως θα λογόκριναν τις μισές του σελίδες. Μα αυτό δεν σημαίνει ότι η τέχνη του έχασε τη δύναμή της αλλά ότι ο κόσμος έχασε την αντοχή του.

Η εποχή που φοβάται την επιθυμία

Ζούμε σε εποχές που το πάθος πρέπει να απολογείται. Η μουσική γράφεται για playlists που διαλέγουν αλγόριθμοι. Η τέχνη περνάει από φίλτρα «καταλληλότητας». Ο έρωτας γίνεται εφαρμογή που διαλέγει προφίλ με το δάχτυλο.

Barry White και Milo Manara στέκουν απέναντι σ’ όλα αυτά σαν δυο φαντάσματα πολυτελείας. Ο White με τις ορχήστρες του θυμίζει πάντα πως η μουσική ήταν κάποτε εμπειρία, όχι θόρυβος του τενεκέ. Ο Manara με τις γραμμές του επιμένει να λέει πως το σώμα δεν είναι ντροπή αλλά γιορτή.

Κι έτσι έρχεται το υπαρξιακό ερώτημα: μήπως η εποχή μας σκότωσε τον αισθησιασμό επειδή φοβάται την αλήθεια του; Μήπως προτιμάμε το ασφαλές, το αποστειρωμένο, το ειρωνικό, γιατί δεν αντέχουμε πια τίποτα που να μας συγκλονίζει πραγματικά;

Ίσως το τελευταίο ερώτημα να είναι το μόνο που έχει σημασία

Γιατί, ενώ η τεχνολογία προχώρησε, η τέχνη μας έγινε πιο φτωχή σε πάθος; Γιατί μιλάμε για έρωτα μόνο με όρους «καταλληλότητας» και «σεβασμού», λες κι ο σεβασμός απαγορεύει την επιθυμία;

Ο Barry White και ο Milo Manara, γεννημένοι την ίδια μέρα, έζησαν σε εποχές που δεν ένιωθαν φόβο να πουν δυνατά αυτό που ένιωθαν. Κι αν κάτι μένει από τη φωνή του ενός και τα σκίτσα του άλλου, είναι πως ο αισθησιασμός δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ο μόνος τρόπος να θυμόμαστε ότι είμαστε ζωντανοί.

Και όσο υπάρχουν τραγούδια που τα πίνεις όπως ένα ωραίο ουίσκι και σκίτσα που κοσμούν μέχρι και το φόντο στο κινητό, θα υπάρχει πάντα κάτι μέσα μας που θα ψιθυρίζει,