Η ψυχοθεραπεία έχει ανοίξει (και επιτέλους μπήκαμε όλοι μέσα)

Η ψυχοθεραπεία έχει ανοίξει.

Πλέον δεν αφορά τους ανθρώπους μόνο σε ατομικό επίπεδο, αλλά και σε ομαδικό. Είτε αυτό είναι ένα ζευγάρι ή είναι μια οικογένεια.

Το να μιλάμε και να μοιραζόμαστε, κοντεύει να γίνει θέσφατο και ναι, είναι δικαίωμα του καθενός να θέλει να γίνεται καλύτερος και να επιδιώκει να ζητά βοήθεια ούτως ώστε αυτό να επιτευχθεί.

Ευτυχώς επίσης, υπάρχει πληθώρα επιλογών σε ψυχοθεραπευτές γιατί ως γνωστόν δεν ταιριάζουμε όλοι με όλους και αυτό είναι υπέροχο διότι επιβεβαιώνει και την μοναδικότητα μας αλλά και τις ιδιαιτερότητές μας. Εκείνες που μας κάνουν να ξεχωρίζουμε, ο καθένας για τους δικούς του λόγους.

Σπουδαίο επίσης άλμα, είναι πως και τα ζευγάρια όπως και οι γονείς αναζητούν την θεραπεία της ψυχής τόσο της δικής τους αλλά και της υγείας στις σχέσεις τους, με τους εαυτούς τους, μεταξύ τους αλλά και με τα παιδιά τους.

Σκεφτείτε πόσο όμορφο θα ήταν εάν οι δικοί μας γονείς είχαν αναζητήσει αυτού του είδους την οδό και την άνοιγαν και για εμάς σε μικρότερη ηλικία.

Σίγουρα τα σημερινά μας φορτία δεν θα ήταν τόσο φορτικά.

Στον δημοσιογραφικό μου δρόμο, βρεθήκαμε με τη Χαρά Μπαντούνα, η οποία είναι Ψυχοθεραπεύτρια που αναλαμβάνει πέραν των ατομικών θεραπειών, ζευγάρια αλλά και γονείς και αυτό εμένα προσωπικά μου προκαλεί τεράστιο ενδιαφέρον όπως τοποθετείται στο σήμερα, αφενός για να δούμε μέσα από τα μάτια ενός ειδικού ψυχικής υγείας τις ψυχοσυνθέσεις και τα αιτήματα των γονέων αλλά και φυσικά και των ζευγαριών όπως αυτά διαμορφώνονται εν έτη 2025.

Η Χαρά έλυσε όλες μου τις απορίες και ελπίζω κι εγώ με τη σειρά μου, τις δικές σας.

Πότε γεννήθηκε μέσα σου η ανάγκη να βοηθάς άλλους;

Από πολύ μικρή ηλικία και μέσα από προσωπικά βιώματα, αποφάσισα ότι θέλω να βοηθήσω τους γονείς, ώστε να διαπαιδαγωγούν σωστά τα παιδιά τους, όπως και τα παιδιά υποστηρικτικά ώστε να μην νιώθουν μόνα τους στο «ταξίδι» της ανάπτυξης.

Πότε έγινε ξεκάθαρος ο τρόπος με τον οποίο αποφάσισες πως θα το έκανες;­

Όταν ξεκίνησα να σπουδάζω στο πρώτο μου πτυχίο ως Κοινωνική Λειτουργός ήξερα ακριβώς με τι θα ασχοληθώ και με ποιον τρόπο.

Πότε ήταν η πρώτη φορά που ζήτησες εσύ βοήθεια;­

Στο πλαίσιο των σπουδών μου υπήρξε απαραίτητη προϋπόθεση η προσωπική θεραπεία ώστε να αναλάβω στη συνέχεια την συμβουλευτική και την θεραπεία άλλων ατόμων.

Όταν την ζήτησες, το έκανες ενοχικά, σαν μια μικρή φωνίτσα μέσα σου να σου λέει πως αυτό είναι «αδυναμία» ή διδάχτηκες από το σπίτι σου πως όταν έχουμε ανάγκη πρέπει να το επικοινωνούμε;­

Δεν ήταν βοήθεια ακριβώς, ήταν απόφαση να δουλέψω με τον εαυτό μου ώστε να γίνω η καλύτερη δυνατή επαγγελματίας που θα μπορούσα.

Μας είναι εύκολο να ζητάμε βοήθεια; Τι συμπεραίνεις από την εμπειρία σου στο σήμερα;­

Δεν είναι καθόλου εύκολο για τον κόσμο η παραδοχή ότι χρειάζονται βοήθεια και ψυχολογική υποστήριξη σε κάποιον τομέα της ζωής τους ή απλά καθοδήγηση. Θεωρείται ακόμα και σήμερα ταμπού.

Ποια είναι η πυρηνική πεποίθηση με την οποία έχει μεγαλώσει η πλειοψηφία του κόσμου άνω των 30 σχετικά με το να επικοινωνούμε την ανάγκη μας για βοήθεια;­

Οι επικρατέστερες πεποιθήσεις σε σχέση με το να ζητάει κάποιος βοήθεια είναι δύο: αφενός ότι δεν το έχουν ανάγκη πιστεύοντας ότι είναι περιττό και ότι μπορούν να τα καταφέρουν μόνοι τους, αφετέρου νιώθουν πως θα στιγματιστούν εάν απευθυνθούν σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Τι έχεις σπουδάσει;­

Ξεκίνησα με το πτυχίο της Κοινωνικής Λειτουργού. Στη συνέχεια εκπαιδεύτηκα ως θεραπεύτρια ζεύγους και οικογένειας, καθώς και στη Συμβουλευτική ζεύγους, παιδιών και εφήβων. Είμαι επιστημονικός συνεργάτης του Πανελλήνιου Συνδέσμου Σχολών Γονέων και πραγματοποιώ ομάδες γονέων στην Α΄ θμια και Β΄ θμια εκπαίδευση.

Που δραστηριοποιείσαι αυτή τη στιγμή;­

Πραγματοποιώ ομάδες γονέων σε εκπαιδευτικό πλαίσιο και διατηρώ το γραφείο μου στο οποίο κάνω τις ατομικές και ομαδικές συνεδρίες μου.

Γιατί αποφάσισες να σπουδάσεις το συγκεκριμένο αντικείμενο; Γιατί πήρες αυτήν την κατεύθυνση;­

Μέσα από προσωπικά βιώματα στην παιδική και εφηβική μου ηλικία, αποφάσισα πώς θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να μην υπάρχουν παιδιά τα οποία περνάνε δύσκολα και δεν έχουν έναν άνθρωπο δίπλα τους να νιώσουν ασφάλεια, να τους κατευθύνει σωστά και να τους γαληνεύει την ψυχή.

Πώς προέκυψε η ανάγκη σου να ασχοληθείς πιο στοχευμένα με τη θεραπεία ζευγαριών;­

Οι ανθρώπινες σχέσεις σήμερα είναι ένα «μοντέλο» αναπαραγωγής του οικογενειακού μοτίβου με το οποίο έχουμε γαλουχηθεί έως την ενηλικίωση. Στα ζευγάρια λοιπόν έκαστος αναβιώνει ασυνείδητα το είδος σχέσης με το οποίο έχει ανατραφεί. Οπότε έχουμε να κάνουμε με δυο διαφορετικά οικογενειακά πρότυπα τα οποία ο κάθε ενήλικας τα φέρνει στο προσκήνιο, προσπαθώντας να διαμορφώσει την προσωπικότητά του μέσα στην ερωτική σχέση. Όλη αυτή η διαδικασία με παρακίνησε να ανοίξω νέους δρόμους πνευματικά και ψυχικά στον κάθε ενήλικα που θέλει να συνάψει μια υγιή σχέση.

Ποια είναι τα πιο κοινά αιτήματα για τα οποία σε προσεγγίζουν τα ζευγάρια;­

Η δυσκολία στην επικοινωνία, η έλλειψη ικανότητας αναγνώρισης των αναγκών του συντρόφου, η αδυναμία αποδοχής των αλλαγών και η απουσία γνώσης ως προς το γεγονός ότι οι σχέσεις χρειάζονται συνέπεια, παρουσία και «δουλειά».

Από τότε που ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη θεραπεία ζευγαριών μέχρι σήμερα, τι έχεις δει να αλλάζει σε εκείνα που τους προβληματίζουν;­

Όταν αποφασίσει ένα ζευγάρι να έρθει να με επισκεφθεί συνήθως είναι αίτημα της γυναίκας. Οι άντρες ακολουθούν εξαναγκαστικά. Ερχόμενοι σε εμένα διακατέχονται από πάρα πολλές άμυνες με αποτέλεσμα να αργούν να μπουν στη θεραπευτική διαδικασία, διότι η αποδοχή είναι η αρχή της κάθε θεραπείας. Η μετατόπιση ευθυνών, το λεγόμενο «πετάω το μπαλάκι» είναι κάτι το οποίο υπήρχε και υπάρχει ανάμεσα στα ζευγάρια. Το μόνο που έχει αλλάξει μετά τον εγκλεισμό μας σαν κοινωνία λόγω του κόβιντ, είναι τα μέσα που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να αποσυμπιεστούν.

Πόσο ρόλο έχουν παίξει στις διαπροσωπικές σχέσεις των ζευγαριών, τα social media;­

Τον κυριότερο και τον πιο καθοριστικό ρόλο τον έχουν τα social media σε κάθε ερωτική-συντροφική σχέση σήμερα.

Ποια είναι τα συνηθέστερα προβλήματα που σου καταθέτουν πως προκύπτουν λόγω των social media;­

Τα συνηθέστερα προβλήματα αφορούν στο ότι οι άνθρωποι πλέον χρησιμοποιούν τα social media ως μέσο διαφυγής και εκτόνωσης από την καθημερινότητα. Η έλλειψη εμπιστοσύνης και σεβασμού, οι ανασφάλειες, η ανάγκη για επιβεβαίωση η οποία απουσιάζει από τις σχέσεις. Και όλα αυτά γιατί δεν ξέρουν να επικοινωνήσουν με ειλικρίνεια τις αληθινές ανάγκες του ο ένας στον άλλον, δημιουργώντας αυτόν τον φαύλο κύκλο, χωρίς αποτέλεσμα.

Πριν τα social media υπήρχε τέτοια αναστάτωση ανάμεσα στα ζευγάρια κι αν ναι, τί τύπου ήταν;­

Όχι δεν υπήρχε αυτό που επικρατεί σήμερα. Υπήρχε και τότε η απιστία, οι ανασφάλειες, διάφορα προβλήματα επικοινωνίας αλλά όχι αυτού του βεληνεκούς.

Θα έλεγες πως έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη ένταση οι διενέξεις των ζευγαριών λόγω των μέσω κοινωνικής δικτύωσης;­

Φυσικά. Από τη στιγμή που οι σχέσεις δημιουργούνται μέσα από τα social media και έχει χαθεί εντελώς το ουσιαστικό φλερτ, η προσωπική επαφή, η αλληλεπίδραση εκ του σύνεγγυς, οι διενέξεις σε ένα ποσοστό τουλάχιστον 80% αφορούν στις ιντερνετικές «φιλίες», στα likeς, τις καρδούλες, τις φωτιές, τα σκουντίγματα κ.λ.π.

Για να γίνει θεραπεία στο ζευγάρι πρέπει απαραιτήτως να έρχονται μαζί, ή μπορούν να έρχονται και ξεχωριστά;­

Το σύστημα θεραπείας του ζεύγους είναι δυαδικό κατά βάση. Παράλληλα με τις δυαδικές συνεδρίες μπορεί ο κάθε ένας να επιλέξει να επισκέπτεται τον θεραπευτή και ατομικά για προσωπική βελτίωση. Άλλα πράγματα δουλεύονται στη θεραπεία ζεύγους, άλλα στην ατομική.

Έχεις περιστατικά κακοποίησης;­

Δυστυχώς ναι.

Η βία, στα περιστατικά που αντιμετωπίζεις, έρχεται από τη γυναίκα προς τον άνδρα ή από τον άνδρα προς τη γυναίκα;­ Τι μορφή έχει αυτή η βία;­

Εξαρτάται από τη μορφή της βίας που ασκείται. Συνήθως η σωματική βία συνοδεύεται από ψυχολογική και συναισθηματική κακοποίηση. Ως επί το πλείστον οι άντρες ασκούν σωματική βία σε αντίθεση με τις γυναίκες που ασκούν συναισθηματική και ψυχολογική βία σε συνάρτηση με την χειριστική συμπεριφορά.

Έχει χρειαστεί ποτέ να απευθυνθείς στην αστυνομία ούτως ώστε να καταγγείλεις περιστατικό βίας ή κακοποίησης;­

Το πλαίσιο του νόμου που αφορά την καταγγελία περιστατικών βίας απευθύνεται στους γιατρούς και τους ιατροδικαστές, όχι στους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, καθώς μας δεσμεύει το ιατρικό απόρρητο.

Τα ζευγάρια που έρχονται σε εσένα και έχουν παιδιά, αλλά μεταξύ τους οι ενήλικες δεν τα βρίσκουν, θα προτιμήσουν να κοιτάξουν το καλό των παιδιών και να μείνουν μαζί ή να τραβήξουν χωριστούς δρόμους και να βρουν άλλες λύσεις για τη σωστή ψυχική υγεία και ισορροπία των παιδιών τους;­ Με άλλα λόγια, ο γονιός, θα θεωρήσει, κατά κύριο λόγο, πως είναι προτιμότερο να μείνει στη σχέση για το παιδί από το να χωρίσει;­

Αρχικά να επισημάνω ότι το «καλό» των παιδιών δεν επέρχεται από το να μείνει ένα ζευγάρι μαζί εάν δεν είναι λειτουργική η σχέση τους. Πολλά ζευγάρια επιλέγουν να ζουν συμβατικά μαζί κάτω από την ίδια στέγη γιατί θεωρούν ότι έτσι προστατεύουν τα παιδιά τους. Είναι το μεγαλύτερο λάθος που θα μπορούσαν να κάνουν ποτέ στον παιδικό ψυχισμό.

Έχεις κάποια δική σου αρχή πάνω σε αυτό το θέμα; ­

Προφανώς και είναι θεμελιώδης αρχή μου να παροτρύνω ένα ζευγάρι και να βοηθήσω παράλληλα να έχει έναν ομαλό και ήρεμο χωρισμό με υποστήριξη φυσικά στον τρόπο διαχείρισης όλης της διαδικασίας από την στιγμή που η μεταξύ τους συμβίωση καθίσταται αδύνατη και με καταστροφικές συνέπειες στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας (παιδιά). Το υγειές είναι να μεγαλώνεις τα παιδιά σου σε ένα ήρεμο και ψυχικά ασφαλές περιβάλλον, ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται δυο διαφορετικά σπίτια.

Αν μπορείς να βγάλεις ένα πόρισμα για τις τρέχουσες καταλήξεις των ζευγαριών που σε επισκέπτονται, είναι πως μένουν μαζί ή τραβάνε χωριστούς δρόμους;­

Συμπερασματικά θα πω πως τα ζευγάρια δυσκολεύονται πάρα πολύ να χωρίσουν, βολεύονται στο να μένουν μαζί χρησιμοποιώντας ως δικαιολογία τα παιδιά και για να φτάσουν στο σημείο να πάρουν την ευθύνη της επιλογής να φύγουν από αυτή τη σχέση-γάμο, θα πρέπει να έχουν δουλέψει πάρα πολύ με τον εαυτό τους.

Θα ήθελα να μου μιλήσεις για το ρόλο σου στο κομμάτι του συντονισμού σε ομάδες γονέων.­

Ο ρόλος μου είναι συντονιστικός, δηλαδή συστήνονται ομάδες γονέων τις οποίες συντονίζω μέσα σε μια συνεπή, εξελικτική, αναπτυξιακή και θεραπευτική διαδικασία.

Που πραγματοποιείται αυτή η δράση;­

Οι ομάδες γονέων πραγματοποιούνται και στο γραφείο μου φυσικά κατόπιν επικοινωνίας μαζί μου, αλλά και στους χώρους σχολικών μονάδων Α’ θμιας και Β΄ θμιας εκπαίδευσης.

Ποιοι μπορούν να συμμετάσχουν;­

Από τον ενήλικα που επιθυμεί να αναλάβει τον γονεικό ρόλο έως και τον γονέα που τα παιδιά του έχουν αποχωρήσει από την οικογενειακή «φωλιά». Ανάλογα με το ηλιακό φάσμα των παιδιών δημιουργούνται και οι αντίστοιχες ομάδες.

Πόσο κοστίζει;­ Κάθε πότε γίνονται οι συναντήσεις;­

Η συμμετοχή είναι 30 ευρω κατά άτομο για δύο ομαδικές συνεδρίες τον μήνα ανά δεκαπέντε ημέρες. Η έναρξη των ομάδων γίνεται τον Οκτώβριο και λήγει τον Μάιο με συνέπεια και συνοχή.

Οι γονείς θα επιδιώξουν να μιλήσουν μαζί σου; Να αναζητήσουν τη συμβουλή σου ή ακόμη παραμένει ταμπού το να μιλάνε για όσα τους προβληματίζουν θεωρώντας πως είναι αλάνθαστοι;­

Οι γονείς που επιλέγουν να συμμετάσχουν σε μια ομάδα συνήθως είναι έτοιμοι να μοιραστούν τους προβληματισμούς τους και να ζητήσουν βοήθεια για τον δύσκολο ρόλο της διαπαιδαγώγησης.

Πόσο επισκιάζει η προσωπική υπερηφάνεια του γονέα, την ανατροφή του παιδιού του σε ό,τι αφορά λάθος χειρισμούς του γονέα που θα μπορούσε να βελτιώσει;­

Από την προσωπική μου εμπειρία μπορώ να παραθέσω ότι η ύπαρξη της υπερηφάνειας-εγωισμού στον γονεικό ρόλο είναι ανασταλτικός παράγοντας για την σωστή ανατροφή ενός παιδιού, δηλαδή δεν βοηθά στο να καλλιεργηθεί η συναισθηματική νοημοσύνη του παιδιού. Αν δεν αποδέχεσαι το λάθος σου δεν μπορείς να είσαι μέντορας γονιός.

Τι απασχολεί περισσότερο τους γονείς σήμερα σε σχέση με τα παιδιά τους;­

Η παραβατική συμπεριφορά είναι ένα φαινόμενο που βρίσκεται στην επικαιρότητα αλλά και η θυματοποίηση αντίστοιχα. Είναι πολύ δύσκολο για το γονέα να διαχειριστεί τη διαπίστωση ότι το παιδί του αποτελεί το θύτη ή το θύμα και είναι ένα κυρίαρχο ζήτημα που μου φέρνουν οι γονείς συνέχεια στις ομάδες.

Υπάρχει επικοινωνία μεταξύ τους ή όσο περνάει τεχνολογικά ο καιρός δημιουργείται ένα χάσμα το οποίο είναι πολύ δύσκολο να γεφυρωθεί;­

Η επικοινωνία «χτίζεται» από την πρώτη στιγμή που έρχονται τα παιδιά στην οικογένεια με διαφορετικούς τρόπους ανά αναπτυξιακό στάδιο και είναι εξ’ ολοκλήρου στην αρμοδιότητα του γονέα να εξελίσσει το δίαυλο της επικοινωνίας με τα παιδιά του και να δημιουργεί σχέσεις εμπιστοσύνης, ειλικρίνειας και ασφάλειας.

Σέβονται τα παιδιά τους γονείς τους;­

Αν οι γονείς σέβονται τον εαυτό τους και έπειτα τα παιδιά τους, «αυτεπάγγελτα» και βιωματικά τα παιδιά θα διδαχθούν τι σημαίνει σεβασμός και θα τον εκφράσουν στους γονείς τους και σε κάθε έμβιο ον.

Οι γονείς έχουν χρόνο να ασχοληθούν ουσιαστικά με τα παιδιά τους;­

Δυστυχώς η ποιότητα του χρόνου είναι αυτό που απουσιάζει σήμερα και όχι η ποσότητα. Είναι δύσκολο για τον γονέα να ορίσει την σημασία του ποιοτικού χρόνου με τα παιδιά του. Δεν είναι ποιοτικός χρόνος το να παρευρισκόμαστε απλώς στον ίδιο χώρο και να ασχολείται ο καθένας με κάτι διαφορετικό. Η ποιότητα βρίσκεται στην βλεμματική- σωματική επικοινωνία και επαφή. Στην αλληλεπίδραση πληροφοριών εγγύτητας με το παιδί. Έτσι «χτίζονται» οι σχέσεις.

Είναι πιο εύκολο να εκπαιδευτεί ένας ενήλικας ή ένα παιδί;­

Αδιαμφισβήτητα ένας ενήλικας. Είναι μια ήδη διαμορφωμένη προσωπικότητα, ένας ψυχισμός με δουλεμένα και μη τραύματα και θα πρέπει να γίνει απόλυτη αναδρομή στη ρίζα-αιτία κάθε συμπεριφοράς και προβλήματος, ώστε να επέλθει η αλλαγή.

Ποιος είναι κατά τη γνώμη σου, ο βασικός λόγος ρήξης σήμερα, σε οποιαδήποτε σχέση;­

Οι άνθρωποι σήμερα τείνουν να είναι πολύ εγωκεντρικά όντα. Δεν υπάρχει το ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο, έχουν άγνοια για την έννοια του μοιράζομαι και πολλές φορές οι λόγοι για τους οποίους συνάπτουν μια σχέση είναι θολοί και ακατανόητοι ακόμα και για τους ιδίους. Η τάση να παραμένουν σε επιφανειακά χαρακτηριστικά και κριτήρια επιλογής ενός συντρόφου τους οδηγεί στην αδυναμία διαχείρισης των συναισθημάτων τους όταν έρχονται αντιμέτωποι με την αληθινή εικόνα του ανθρώπου που έχουν απέναντί τους. Έτσι λοιπόν επέρχεται μια επίπονη ρήξη στη σχέση χωρίς επί της ουσίας να έχουν κατανοηθεί τα κίνητρα και η πορεία της σχέσης. Οπότε οι άνθρωποι χωρίζουν χωρίς να καταλαβαίνουν το γιατί και χωρίς να παίρνουν το μάθημά τους το οποίο θα έπρεπε να κρατήσουν σαν «φυλαχτό» για την επόμενη φορά που θα επιλέξουν έναν σύντροφο για να μπουν σε μια σχέση.