4ο Φεστιβάλ Χίου: Από τον θρύλο του «Υπάρχω» στη σύγχρονη Μήδεια της Καραμπέτη

Το 4ο Φεστιβάλ της Χίου ολοκληρώθηκε την Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου, σε ένα ιστορικό σημείο του 5ου μεγαλύτερου νησιού της Ελλάδας, στον μεσαιωνικό Ανάβατο της Χίου, τον αποκαλούμενο και ως Μυστρά του Αιγαίου.

Οι πολυήμερες εκδηλώσεις που είχαν ξεκινήσει από τις 25 Αυγούστου, ένωσαν τον πολιτισμό και την κουλτούρα αιώνων με το παρόν και το μέλλον. Ο στόχος από την αρχή της δημιουργίας του Φεστιβάλ και η προσδοκία της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, ήταν και είναι να γίνει διεθνές, ένα διαχρονικό σημείο αναφοράς πολιτισμού, ενώνοντας όλες τις μορφές τέχνης, με το κάθε ιστορικό κομμάτι του νησιού.

Είναι πολυσήμαντη ανά τους αιώνες, οι συνεισφορά της Χίου στο εμπόριο και στη ναυτιλία και μείζονος σημασίας η γεωγραφική της θέση. Όμως στο φετινό Φεστιβάλ εκτός από τις σημαντικές προσωπικότητες των Γραμμάτων και των Τεχνών φιλοξενήθηκαν σημαντικοί άνθρωποι της επιστήμης και της επιχειρηματικότητας, στις εκδηλώσεις που εκτός από καλλιτεχνικό αποτύπωμα, περιελάμβαναν και πολύ σημαντικές διαλέξεις και συζητήσεις.

Από το Εμποριό, στα Καρδάμυλα, στη Νέα Μονή, στον Κάμπο, στο Castelli και στο Κάστρο, το τελευταίο τριήμερο του Φεστιβάλ βρεθήκαμε στο Βροντάδο, στον Άγιο Γεώργιο Συκούσης και στον Ανάβατο.

Ο μαγικός κόσμος του «Υπάρχω» και η συγκλονιστική «Μήδεια» της Καραμπέτη

Στη δημοσιογραφική μας αποστολή, ζήσαμε αρχικά μία ξεχωριστή βραδιά στο Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο της Χίου, στην τιμητική προβολή της ταινίας «Υπάρχω», με την παρουσία του σκηνοθέτη της Γιώργου Τσεμπερόπουλου με καταγωγή από τη Χίο, της σεναριογράφου Κατερίνας Μπέη και της πρωταγωνίστριας Ασημένιας Βουλιώτη.

Η ταινία που σάρωσε στο ελληνικό box office κάνει ήδη το διεθνές της ταξίδι σε 24 χώρες. Μετά την προβολή της ταινίας ακολούθησε μία ανοιχτή συζήτηση στην κεντρική πλατεία της Χίου με συντονίστρια τη δημοσιογράφο Μαίρη Αυγερινοπούλου με τους συντελεστές της ταινίας - βιογραφίας του Στέλιου Καζαντζίδη.

Ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος μίλησε για τη μεγάλη πρόκληση να «αναμετρηθεί» με τον μύθο του Καζαντζίδη, την προσοχή που έδωσε στη ζωή του, παρόλο που η ταινία δεν είναι ντοκιμαντέρ και τη σιγουριά του εξαρχής, πως ο Χρήστος Μάστορας θα τον ενσάρκωνε τόσο πιστά και κυρίως με σεβασμό στο πρόσωπο που κλήθηκε να υποδυθεί.

Μάλιστα όπως μας αποκάλυψε πριν καν ξεκινήσουν τις πρόβες τους, είχε βρεθεί σε αρκετές συναυλίες του τραγουδιστή, για να μελετήσει την προσωπικότητά του.

Η Ασημένια Βουλιώτη που υποδύεται στην ταινία τη Μαρινέλλα, την πρώτη σύζυγο του τραγουδιστή, αναφέρθηκε στις προκλήσεις του ρόλου της, τις συνεχείς πρόβες με τον σκηνοθέτη της για να προσεγγίσει την προσωπικότητά της, αλλά και για τη διαρκή μελέτη που έκανε για τη ζωή και την καλλιτεχνική ταυτότητα της μεγάλης τραγουδίστριας.

Ακολούθησε μία μικρή συναυλία με Χιώτες τραγουδιστές που ερμήνευσαν τις διαχρονικές επιτυχίες του θρύλου Καζαντζίδη και ήταν τόσο συγκινητικό να βλέπεις ανθρώπους κάθε ηλικίας να τραγουδούν τα εμβληματικά του τραγούδια.

01

03

Από το παρελθόν ταξιδέψαμε στο μέλλον. Στο Βροντάδο και λίγο πριν δύσει ο ήλιος στην παραλία, οι χορευτές και οι χορεύτριες της Εθνικής Λυρικής Σκηνής μας παρουσίασαν το «Return of the Summer». Και αναφερθήκαμε στο μέλλον, γιατί η Εθνική Λυρική Σκηνή με αυτές τις παραστάσεις στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας του έργου, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του σύγχρονου χορού.

Παρών στην εκδήλωση ήταν και ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών και κορυφαίος καθηγητής και επιστήμονας, Σταμάτης Κριμιζής, ο οποίος έχει καταγωγή από τη Χίο και κάθε καλοκαίρι βρίσκεται στο νησί. Είναι αμέτρητες οι προσωπικότητες των Γραμμάτων, της Επιστήμης, της Ναυτιλίας και της Τέχνης με χιώτικη καταγωγή που κάνουν ξακουστή τη χώρα μας στα πέρατα του κόσμου.

Την επόμενη μέρα ταξιδέψαμε σε ένα από τα πιο σημαντικά μαστιχοχώρια, στον Άγιο Γεώργιο Συκούσης. Τόπος ιστορικός και όπως λέει και το όνομά του και χωριό που παράγει σύκα, εκτός από μαστίχα. Όμως αυτός ο ευλογημένος και καρπερός τόπος, μοσχομύριζε ρόδα. Οι κάτοικοι καλλιεργούν τριαντάφυλλα τα οποία επεξεργάζονται στη συνέχεια παράγοντας το παραδοσιακό γλυκό του κουταλιού αλλά και ροδόνερο.

Οι γυναίκες του ιστορικού χωριού με την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που χρονολογείται από τον 12ο αιώνα (και βρίσκεται στο τελικό στάδιο της αναστήλωσής της), έχουν συστήσει τον Μορφωτικό Σύλλογο, που είναι αρκετά ενεργός με συνεχείς εκδηλώσεις για να τηρηθούν στο πέρασμα του χρόνου τα ήθη και τα έθιμα.

Στην πλατεία του χωριού οι κάτοικοι εκείνο το μεσημέρι συγκεντρώθηκαν για να μας παρουσιάσουν τους παραδοσιακούς τους χορούς, με τις γυναίκες να φορούν την χαρακτηριστική - και από τις πιο πρωτότυπες ενδυμασίες της ελλαδικής παράδοσης -, με τα περίτεχνα καπέλα, η ιστορία των οποίων «χάνεται» στα χρόνια του Βυζαντίου.

Μας έδειξαν πως φτιάχονται τα διάσημα χερίσια μακαρόνια, όπου χρησιμοποιούν για την παρασκευή τους έναν λεπτό κορμό από δέντρο και στη συνέχεια ο σεφ Πέτρος Συρίγος πάντρεψε την παράδοση με τη σύγχρονη γαστρονομία, μαγειρεύοντας χοιρινό με σύκα, το οποίο συνόδεψε από ένα μυρωδάτο γλυκό με χιώτικες γεύσεις, γιαούρτι με μαστίχα και ροδόνερο.

Η ψυχή της εκδήλωσης ήταν ο συνάδελφος - δημοσιογράφος Χρήστος Νέζος, που όχι μόνο συντόνισε τις δύο δράσεις, αλλά παρέσυρε όλο το χωριό και εμάς τους επισκέπτες του, σε ένα παραδοσιακό, αυθεντικό γλέντι. Μία μοναδική και τόσο ζεστή εμπειρία για όλους μας.

Ας αναλογιστούμε πόσο σημαντική είναι η δράση του κάθε Μορφωτικού Συλλόγου που συντονίζεται με την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, γιατί γίνεται τα τελευταία χρόνια μία μεγάλη προσπάθεια για την προστασία των τοπικών προιόντων τα οποία εξάγονται και στο εξωτερικό. Η γη της Χίου «λαβώθηκε» τα τελευταία χρόνια από τις πυρκαγιές που κατέστρεψαν μεγάλες δασικές εκτάσεις και οι κάτοικοί της παλεύουν για να την κρατήσουν παραγωγική.

Σε μία διαδρομή ανάμεσα στα παρθένα δάση και στα καμμένα, ζήσαμε για τη συνέχεια όλοι οι δημοσιογράφοι της αποστολής στη Χίο, μία εμπειρία που δύσκολα μπορεί να περιγραφεί με λέξεις, στη ανάβασή και παραμονή μας στον Ανάβατο.

Το χωριό Ανάβατος, μεσαιωνικός οικισμός του 15ου αιώνα, που αποκαλείται και ως ο Μυστράς του Αιγαίου, αποτελεί ένα σπάνιο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς. Εν μέρει κατοικοίσιμο αλλά προστατευόμενο από το Υπουργείο Πολιτισμού που δεν επιτρέπει αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις στον ιστορικό χώρο.

Στήθηκε ειδικά για το 4ο Φεστιβάλ Χίου ένα μικρό υπαίθριο θέατρο στην μικρή πλατεία του χωριού και η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη παρουσίασε τη Μήδεια στην πιο σύγχρονη εκδοχή της, με το μελόδραμα του Τσέχου συνθέτη Anton Benda.

Η ηθοποιός ενσαρκώνει σε αυτό το έργο και τα 6 πρόσωπα της τραγωδίας (Μήδεια, Ιάσονας, Παιδαγωγός, Ακόλουθος και τα 2 τους παιδιά) ενώ ο μαέστρος Μάρκελλος Χρυσικόπουλος τη συνόδευε στο πιάνο.

Επικρατούσε απόλυτη ησυχία με την ηθοποιό με μεταμορφώνει το πρόσωπό της ανάλογα με τα συναισθήματά του κάθε ρόλου της ενώ σε κάποια στιγμή η φωνή της αντήχησε στα βουνά γύρω από τον Ανάβατο. Μία πραγματικά ανατριχιαστική στιγμή για όλους μας.

Μία πολιτιστική δράση που όμοιά της δεν έχουμε δει σε κανένα σημείο της Ελλάδας και αυτό δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερες προσδοκίες για το μέλλον του Φεστιβάλ.

Παρούσα στην πρώτη σειρά, η μοναδική μόνιμη κάτοικος της Ανάβατου, ανάμεσα σε 15 εξοχικές κατοικίες, η Σμαράγδα Παπαστυλιανού.

Μία μποέμισσα Πειραιώτισσα που έφυγε πριν από 34 χρόνια από τη Νίκαια, για να βρει τη γαλήνη της όπως μας είπε, στο χωριό καταγωγής του πατέρα της.

01

03

Αποτελεί μία θρυλική φυσιογνωμία του νησιού, αγαπητή σε όλους, που χειμώνα - καλοκαίρι μένει στο μικρό σπίτι της με τον καλόγουστο κήπο, ανάμεσα στα βιβλία και στη μουσική της. Οι ντόπιοι τη φροντίζουν και την αγαπούν.

Είναι η κυρά της Ανάβατου.