Gorgonà:Η γυναικοκεντρική επανάσταση της Εύης Καλογηροπούλου στο Φεστιβάλ Βενετίας, έχει μεγάλη αξία

Η πρεμιέρα της Gorgonà στην Εβδομάδα Κριτικής του 82ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας ήταν η στιγμή που το ελληνικό σινεμά βρέθηκε στο κέντρο ενός διεθνούς διαλόγου για την εξουσία, το φύλο, τον μύθο και το μέλλον του πλανήτη. Και ας έφυγε στο τέλος χωρίς κάποιο βραβείο, η παρουσία της ήταν αρκετή για να προκαλέσει συζητήσεις που ξεπέρασαν την αίθουσα προβολής.

Από τις Κάννες στη Βενετία: μια πορεία μεθοδική

Η Εύη Καλογηροπούλου δεν εμφανίστηκε ξαφνικά στο φεστιβαλικό τοπίο. Το 2021, η μικρού μήκους ταινία της Motorway 65 έκανε πρεμιέρα στο διαγωνιστικό πρόγραμμα των Καννών, ενώ το 2022 το Στον Θρόνο του Ξέρξη απέσπασε το βραβείο CANAL+ στην Εβδομάδα Κριτικής του ίδιου φεστιβάλ.

Ακολούθησε η ανάπτυξη της Gorgonà σε διεθνείς πλατφόρμες όπως το CineMart του Ρότερνταμ και το Atelier του Cinéfondation στις Κάννες, πριν βρεθεί στη Βενετία για την παγκόσμια πρεμιέρα της. Η διαδρομή αυτή δείχνει ότι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της δεν προέκυψε τυχαία, αλλά αποτελεί το αποτέλεσμα μιας μεθοδικής πορείας που χτίστηκε βήμα-βήμα με συνέπεια και διεθνή προσανατολισμό.

Εξουσία, βία και έρωτας μέσα στη σκόνη

Η Gorgonà τοποθετείται σε μια φανταστική ελληνική πόλη του μέλλοντος, ένα από τα ελάχιστα σημεία που έχουν απομείνει ζωντανά σ’ έναν πλανήτη που καταρρέει. Στην καρδιά της δεσπόζει ένα τεράστιο διυλιστήριο πετρελαίου -πηγή ζωής, πηγή θανάτου, σύμβολο εξουσίας.

Εδώ κυβερνούν οι άντρες. Με όπλα, με ιδρώτα, με θεαματική επιδειξιομανία. Ο Νίκος (Χρήστος Λούλης), ηγέτης τους, σοβαρά άρρωστος, πρέπει να ορίσει διάδοχο. Και τότε κάνει το αδιανόητο: βάζει στη λίστα τη Μαρία (Μελισσάνθη Μάχουτ), μια γυναίκα.

Η άφιξη της Ελένης (Aurora Marion), μιας τραγουδίστριας που πουλήθηκε από τους δικούς της για καύσιμα, γίνεται καταλύτης. Η πλοκή φέρνει ρωγμές στην πατριαρχική τάξη, εκθέτει τον φόβο πίσω από τη δύναμη, γεννά μια νέα επιθυμία: να καεί ο κόσμος για να χτιστεί άλλος στη θέση του.

Η Καλογηροπούλου χρησιμοποιεί αυτό το τοπίο σαν αλληγορία: η πατριαρχία και η περιβαλλοντική καταστροφή παρουσιάζονται σαν δύο μορφές του ίδιου θηρίου. Και η Μέδουσα, το μυθικό πλάσμα που πετρώνει όποιον το κοιτάξει, γίνεται εδώ σύμβολο γυναικείας οργής και μεταμόρφωσης.

Αισθητικές συγγένειες: από το Mad Max στη Claire Denis

Το Gorgonà συνομιλεί με πολλές ταινίες, αλλά δεν μιμείται καμία. Υπάρχει η μετα-αποκαλυπτική ατμόσφαιρα του Mad Max, οι neon σκιές του Spring Breakers, η σωματικότητα του Beau Travail της Claire Denis, ακόμη και ψήγματα από Blaxploitation ταινίες των ’70s.

Όμως η Καλογεροπούλου τα χρησιμοποιεί για να φτιάξει κάτι δικό της: έναν κόσμο όπου η σιωπή είναι πιο εκκωφαντική από τις εκρήξεις, όπου τα σώματα μιλούν πριν τις λέξεις, όπου η αγάπη ανάμεσα σε δύο γυναίκες γίνεται πράξη πολιτική και όχι υποσημείωση.

Πέρα από τα παράσημα

Η Gorgonà μιλάει μια κινηματογραφική γλώσσα που δεν ενδιαφέρεται για το αν θα αποσπάσει χειροκρότημα στο τέλος. Ενδιαφέρεται για το αν, όταν φύγεις από την αίθουσα, κουβαλάς κάτι που δεν μπορείς να το ξεφορτωθείς εύκολα. Μια εικόνα. Ένα βλέμμα. Μια ιδέα που δεν βολεύεται πίσω στη θέση της.

Αυτό είναι το αληθινό της παράσημο: η ικανότητα να χαράζει μια ρωγμή στον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο, να συνδέει τη γυναικεία οργή με τον μύθο και την περιβαλλοντική καταστροφή, να μετατρέπει το σώμα από θύμα σε φορέα νοήματος. Τέτοια έργα δεν κλείνουν με μια τελετή λήξης. Ανοίγουν συζητήσεις που κρατούν πολύ περισσότερο από τη διάρκεια ενός φεστιβάλ.

Μια νέα γλώσσα για το ελληνικό σινεμά

Με τη Gorgonà, η Εύη Καλογηροπούλου ανοίγει έναν διάλογο που ξεπερνά την ταινία της: για το φύλο, για την εξουσία, για την επιθυμία, για το πώς μιλάμε κινηματογραφικά για οργή χωρίς να χάνουμε την ποίηση.

Ακόμη κι αν έφυγε χωρίς βραβείο, η ταινία μοιάζει με υπόσχεση: ότι το ελληνικό σινεμά μπορεί να είναι ταυτόχρονα πολιτικό και αισθητικό, τρυφερό και εκρηκτικό, βαθιά τοπικό και ανοιχτό στον κόσμο.

Gorgonà

Σκηνοθεσία: Εύη Καλογηροπούλου | Σενάριο: Εύη Καλογηροπούλου, Louise Groult | Διεύθυνση φωτογραφίας: Γιώργος Βαλσαμής | Production Designer: Σταύρος Λιόκαλος | Κουστούμια: Εβελίνα Δαρζέντα, Άννα Ζώτου | Σχεδιασμός, Εκτέλεση Μακιγιάζ, Προσθετικά: Αλεξάνδρα Μυτά | Μακιγιέζ: Όλγα Πάτσιου | Σχεδιασμός Κομμώσεων: Σωτήρης Πατεράκης, Αργυρώ Καρτσιώτη | Music Supervisor: Αγγέλα Κόλλια | Πρωτότυπη Μουσική: Ηλίας Καμπάνης, Κάρολος Μπεράχας, Nick Athens | Ηχοληψία: Ξενοφώντας Κοντόπουλος | Re-recording Mixer: Vincent Verdoux | Μοντάζ: Γιώργος Ζαφείρης | VFX Supervisor: Matthieu Schmit | Διεύθυνση Παραγωγής: Κώστας Μπαλιώτης | Οργάνωση Παραγωγής: Άννα Ζωγράφου

Πρωταγωνιστούν: Μελισσάνθη Μάχουτ | Aurora Marion | Χρήστος Λούλης | Κώστας Νικούλι | Σταύρος Σβήγκος | Έρρικα Μπίγιου | Νίκη Βακάλη | Ξένια Ντάνια | Εριφύλη Κιτζόγλου | Μυρτώ Κοντονή | Nayla Gougni | Ηρακλής Τσουζίνοφ | Βασίλης Μίχας | Τόνια Σωτηροπούλου | Το τραγούδι των τίτλων τέλους ερμηνεύει η Τάμτα |

Παραγωγοί: Αμάντα Λιβανού, Bertrand Gore, Nathalie Mesuret, Alexandre Perrier, François-Pierre Clavel, Φένια Κοσοβίτσα | Μία παραγωγή της Neda Film σε συμπαραγωγή με τη Blue Monday Productions και την KIDAΜ (Γαλλία) | Σε συμπαραγωγή με Onassis Culture, Blonde, ΕΡΤ, Authorwave, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης – 2023Eleusis | Με την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας, Region Nouvelle Aquitaine, Département Charente-Maritime | Διεθνείς πωλήσεις: PLAYTIME | Η ανάπτυξη της ταινίας υποστηρίχθηκε από το Onassis Culture, Eurimages, ARTE/Kino και Creative Europe MEDIA