Ποιοι «κρύβονται» πίσω από την επιτυχία και τις ερωτήσεις των τηλεπαιχνιδιών που αγαπάμε;

Ό,τι φαίνεται εύκολο και διασκεδαστικό στην ελληνική τηλεόραση, κρύβει πολύωρη προετοιμασία από τις ομάδες της παραγωγής των εκπομπών και των shows.

Τα τηλεπαιχνίδια έχουν μία ιδιαιτερότητα γιατί βασίζονται σε συγκεκριμένα formats με κανόνες που πρέπει να τηρηθούν και να συνδυαστούν με την προσωπικότητα του ή της παρουσιάστριας και κυρίως με τους παίκτες που είναι και οι μεγάλοι πρωταγωνιστές.

Υπάρχει περιθώριο αυθορμητισμού και αυτοσχεδιασμού, αλλά όλα μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια για να αποκτήσει γρήγορο ρυθμό το τηλεπαιχνίδι. Και το κυριότερο: Να καταφέρει να σε κάνει και εσένα που το παρακολουθείς από το σαλόνι του σπιτιού σου, ενεργό παίκτη. Θα είναι σα να έχεις κερδίσει και εσύ.

Συνομιλήσαμε λοπόν με όλους εκείνους τους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από τις κάμερες. Τους project manager και τους αρχισυντάκτες. Οι οποίοι μας έδωσαν την πλήρη εικόνα ενός δύσκολου σχεδιασμού σε κάθε λεπτομέρειά του.

Στάθης Μαντάς - Αρχισυντάκτης «Ο Τροχός της τύχης» - Star

Κάθε τηλεπαιχνίδι είναι μια παράσταση. Παράγει θέαμα. Άρα πρέπει να υπάρχουν κάποιες προδιαγραφές, κάποια στοιχεία που να το κάνουν ελκυστικό στο τηλεοπτικό κοινό. Ο παρουσιαστής να είναι πραγματικός οικοδεσπότης, να έχει σύνδεση με το κοινό και τους παίκτες, να δημιουργεί φιλικό περιβάλλον, οι διαγωνιζόμενοι να είναι ενδιαφέροντες τόσο σε επίπεδο γνώσεων όσο και σε συγκρότηση χαρακτήρα, το σκηνικό να είναι ελκυστικό στον τηλεθεατή, η σκηνοθεσία να αναδεικνύει όλα τα παραπάνω και να δίνει τον τόνο στη ροή του επεισοδίου, η συντακτική ομάδα να δημιουργεί περιεχόμενο που να παράγει συναισθηματικές καταστάσεις (τηλεπαιχνίδι χωρίς συναισθήματα είναι flat και έχει μικρό χρόνο ζωής), η παραγωγή να κρατάει ψηλά τα standard και το κανάλι να κάνει τις απαραίτητες ενέργειες προώθησης και υποστήριξής του.

Αχιλλέας Συρίγος - Project manager στο The Wall: Ο μηχανισμός του παιχνιδιού πρέπει να είναι απλός, άμεσα κατανοητός και συμμετοχικός. Να μπορείς, δηλαδή, να παίζεις και από το σπίτι. Να επιτρέπει τη συμμετοχή πολλών θεατών, διαφορετικών ηλικιών και μορφωτικού και κοινωνικού επιπέδου.

Ανδρέας Τζίφας - Project manager Τhe Floor -«H Ελλάδα ψηφίζει» (ΣΚΑΪ)-«Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος (ΑΝΤ1)

Σε μια τηλεοπτική εποχή όπου ο ανταγωνισμός έχει «χτυπήσει» κόκκινο σε όλες τις ζώνες, ένα τηλεπαιχνίδι πρέπει κυρίως να είναι εύπεπτο στον τηλεθεατή, ξεκάθαρο στους κανόνες και τη διαδικασία, ώστε να μπορούν όλοι να συμμετάσχουν «παίζοντας» από το σπίτι. Κομβικός είναι και ο ρόλος του παρουσιαστή, ο οποίος μπορεί να απογειώσει το πρόγραμμα βάζοντας την προσωπική του σφραγίδα. Επίσης το περιεχόμενο δεν πρέπει να είναι επιτηδευμένο. Oι ερωτήσεις πρέπει να είναι «παιζόμενες» από όλους, ούτως ώστε να μην αισθάνεται άβολα ο τηλεθεατής, αν δεν γνωρίζει τις ερωτήσεις. Πρόκειται για μια χρυσή «συνταγή» γνώσης και ψυχαγωγίας.

Δήμητρα Πασσά - Editor in chief στο The Chase (Mega):

Αρχικά το ίδιο το format πρέπει να είναι δυνατό και πρωτότυπο για να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα προγράμματα και να αντέχει στο χρόνο. Ένα δυνατό format βοηθάει έτσι ώστε ο τηλεθεατής να συμμετέχει και να παίζει από το σπίτι. Επίσης σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία ενός προγράμματος είναι ο παρουσιαστής και ο τρόπος που διαχειρίζεται και αναδεικνύει τα σημαντικά μέρη του παιχνιδιού και όχι μόνο. Πρέπει να κρατάει τον ρυθμό, την ένταση και την αγωνία, αλλά και να «δημιουργεί» διασκεδαστικές στιγμές κατά την διάρκεια του παιχνιδιού. Οι συμμετέχοντες επίσης παίζουν σημαντικό ρόλο. Πρέπει να είναι άνθρωποι με ενέργεια, προσωπικότητα και χιούμορ και να μην φοβούνται να δείξουν κομμάτια του εαυτού τους. Τέλος, όταν το παιχνίδι σε κάνει να νιώθεις χαρά, αγωνία, συγκίνηση, στεναχώρια και άλλα συναισθήματα, τότε σημαίνει ότι έχει πετύχει, γιατί η τηλεόραση στο τέλος της ημέρας είναι τα συναισθήματα που νιώθουμε.

Τζίφας: Το casting στα τηλεπαιχνίδια διαφοροποιείται ανάλογα με το περιεχόμενο ενός τηλεπαιχνιδιού. Η βασική διαδικασία είναι η εξής: Casting call με τηλέφωνα συμμετοχής από το κανάλι και αξιολόγηση των συμμετοχών από τoν casting director και την ομάδα του. Μετά ακολουθεί προσωπική συνέντευξη των υποψηφίων πουν έχουν προκριθεί. Μέσα από αυτές τις συνεντεύξεις, «έρχονται» οι καλύτερες περιπτώσεις στην δημιουργική ομάδα και το κανάλι, για να γίνει η τελική επιλογή. Αν μιλάμε για αμιγώς τηλεπαιχνίδι γνώσεων, ακολουθεί πάντα και ένα ερωτηματολόγιο ερωτήσεων. Με αυτόν τον τρόπο μας δίνεται η δυνατότητα να κατατάξουμε τους υποψηφίους με βάση το γνωστικό τους πεδίο γνώσεων. Αν πρόκειται για τηλεπαιχνίδι χωρίς ερωτήσεις (π.χ Deal), μετρά πολύ η προσωπικότητα, η ατάκα και ο τρόπος έκφρασης των υποψηφίων.

Πασσά: Οι συμμετέχοντες δηλώνουν συμμετοχή μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας ή μέσω τηλεφώνου. Στην συνέχεια ερχόμαστε σε επικοινωνία μας τους και περνούν από μια διαδικασία συνέντευξης, για να γνωρίσουμε κάποια βασικά στοιχεία για εκείνους, που αφορούν τις σπουδές τους, την επαγγελματικής τους πορεία, τα χόμπι και τις ασχολίες τους. Επίσης γίνονται κάποια γνωστικά τεστ για να υπάρχει μια βασική εικόνα για το επίπεδο των γνώσεων τους. Μέχρι στιγμής στο The Chase, έχουν συμμετάσχει 4.000 παίκτες και έχουμε και συνέχεια...

Συρίγος: Σε έναν παίκτη τηλεπαιχνιδιού ψάχνεις ένα άτομο εκδηλωτικό και εξωστρεφές, ένα ικανοποιητικό επίπεδο λόγου και χιούμορ ή μία πολύ ενδιαφέρουσα ζωή ή προσωπικότητα.

Tζίφας: Και πάλι εξαρτάται από το τηλεπαιχνίδι. Η βασική διαδικασία είναι η ακόλουθη: δημιουργία κατηγοριών, έτσι ώστε να υπάρχουν ερωτήσεις από όλες τις κατηγορίες που απασχολούν σήμερα την ελληνική κοινωνία. Στη συνέχεια, η κάθε κατηγορία «γεμίζει» με ερωτήσεις, οι οποίες χωρίζονται σε 3 υποκατηγορίες: εύκολες, μέτριες, δύσκολες. Όταν στήνεται η τελική σκαλέτα του επεισοδίου, η δημιουργική ομάδα τοποθετεί τις ερωτήσεις με τέτοιο τρόπο ώστε να μην επαναλαμβάνεται η ίδια κατηγορία και να καλύπτονται κατηγορίες που εκπροσωπούν όλα τα ηλικιακά στρώματα. Και φυσικά ανάλογα με το τηλεπαιχνίδι, όσο προχωράμε προς το τέλος, αυξάνεται και ο βαθμός δυσκολίας.

Μαντάς: Επειδή έχω κάνει όλα τα είδη παιχνιδιών (γνώσεων, τακτικής-αντίληψης, αγωνιστικά κλπ) σας λέω ξεκάθαρα όχι. Για να γίνει κάτι τέτοιο χρειάζεται χρόνος και χρήμα και τέτοια standard παραγωγής, ούτε στο εξωτερικό υπάρχουν. Βεβαίως αν υποπέσει κάτι στην αντίληψή σου σωστό είναι να το αποφεύγεις. Το σημαντικό είναι η κάθε συντακτική ομάδα να κρατάει το δικό της αρχείο, να σέβεται τον εαυτό της και το τηλεοπτικό κοινό και να μην ξαναβάζει ερώτηση-φράση που έχει βάλει στο παρελθόν. Τώρα όσον αφορά σε ίδια θέματα ερωτήσεων, στα παιχνίδια γνώσεων αυτά είναι σίγουρο ότι υπάρχουν αλλά η διατύπωση δεν είναι ποτέ η ίδια. Κάθε συντακτική ομάδα έχει το δικό της ύφος και αυτό από μόνο του παράγει διαφοροποιήσεις. Σημασία δεν έχει η ερώτηση αυτή καθεαυτή αλλά τι συναισθήματα προκαλεί, τι καταστάσεις, ποιο αποτέλεσμα.

Συρίγος: Οι ερωτήσεις επιλέγονται ανάλογα με το ύφος του παιχνιδιού, τους παίκτες που δηλώνουν συμμετοχή. Το επίπεδο γνώσεων με την πάροδο των χρόνων έχει μειωθεί αρκετά. Άρα οι ερωτήσεις γίνονται πιο εύκολες σταδιακά. Επίσης, οι ερωτήσεις θέλεις να έχουν επαφή με την επικαιρότητα και την ελληνική και την παγκόσμια. Όσο για τα catch phrases και τις ατάκες της εκπομπής, αυτές βγαίνουν από τη συντακτική ομάδα σε συνεργασία με τον παρουσιαστή με τη λογική ότι πρέπει να είναι μικρά, έξυπνα και περιεκτικά και να σου μένουν στο μυαλό.

Πασσά: Στόχος είναι οι ερωτήσεις να καλύπτουν μια ευρεία γκάμα γνώσεων. Σε κάθε παιχνίδι επιλέγονται ερωτήσεις από διάφορες θεματικές κατηγορίες και βαθμούς δυσκολίας. Δεν υπάρχει επισταμένη παρακολούθηση των ερωτήσεων που παίζονται στα υπόλοιπα τηλεπαιχνίδια γνώσεων, παρόλα αυτά, στόχος είναι η αποφυγή ερωτήσεων που μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί σε άλλα τηλεπαιχνίδια.

Tζίφας: Εμείς προσπαθούμε να φτιάχνουμε έξυπνες διατυπώσεις. Κάνει καλό στο πρόγραμμα, δίνει πάσα για σχόλιο στον παρουσιαστή και τροφή για σκέψη στον τηλεθεατή. Στο «Ποιος θέλει να γίνει Εκατομμυριούχος», για παράδειγμα, υπάρχει το motto που θεωρώ πως αγγίζει όλα τα τηλεπαιχνίδια γνώσεων. «Δεν υπάρχουν εύκολες ή δύσκολες ερωτήσεις. Υπάρχουν ερωτήσεις που ξέρουμε και ερωτήσεις που δεν ξέρουμε». Γενικά, προσπαθούμε να μην στήνουμε δυσνόητες ερωτήσεις. Ο διαγωνιζόμενος και ο τηλεθεατής πρέπει να καταλάβουν άμεσα την ερώτηση και να προσπαθήσουν να την απαντήσουν, χωρίς να αμφιβάλλουν για αυτό που τον ρωτάμε. Η μόνη φορά που μπορεί να αλλάξουμε τη διατύπωση είναι στην θεωρούμενες «εύκολες» ερωτήσεις, όπου μπορούν να γίνουν πιο αστείες οι εκφωνήσεις.

Πασσά: Σε κάποιες περιπτώσεις η διατύπωση των ερωτήσεων καθώς και οι πιθανές απαντήσεις μπορεί να εμπεριέχουν στοιχεία που να βοηθούν τον παίκτη ώστε να καταλήγει στην σωστή απάντηση.

Συρίγος: Όχι ιδιαίτερα. Οι εκφωνήσεις της ερώτησης πρέπει να είναι σαφείς και όχι μπερδευτικές. Αυτό μπορούν να το πετύχουν καλύτερα οι απαντήσεις.

Τζίφας: Φυσικά. Η επικαιρότητα είναι πάντα σύμμαχός μας. Όταν ένα θέμα είναι «καυτό» καλό είναι να παίξει σε ένα τηλεπαιχνίδι, γιατί όλη η Ελλάδα το συζητά.

Συρίγος: H επικαιρότητα είναι ένας τομέας που τον παρακολουθείς αν και πολλά τηλεπαιχνίδια γυρίζονται μήνες πριν την προβολή τους κάτι που κάνει πιο δύσκολο το να έχεις ερωτήσεις επικαιρότητας.

Mαντάς: Σε όλα τα τηλεπαιχνίδια είναι καλό να συμβαίνει αυτό. Δίνεται η αίσθηση ότι κινούνται παράλληλα με την πραγματικότητα. Όμως αυτό μπορεί να γίνει μόνο σε αυτά που είναι «live» ή σε όσα ξέρεις εκ των προτέρων ότι θα παίξουν μετά από μικρό χρονικό διάστημα. Σε αυτά που γυρνάμε και στοκάρονται, τα οποία μπορεί να παίξουν μετά από ένα μήνα μέχρι και έξι μήνες, αυτό είναι ανέφικτο. Στον «Τροχό της Τύχης» βάζουμε γρίφους που έχουν να κάνουν με τα «τρέχοντα» αλλά με τέτοιο τρόπο που να στέκονται και μετά από καιρό.

Τζίφας: Δυστυχώς, αυτό είναι σχεδόν αδύνατον να γίνει. Τα τηλεπαιχνιδια είναι πάρα πολλά και τα γυρίσματα δεν ακολουθούν τις προβολές, συνήθως προηγούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Εγώ και η ομάδα μου, όταν παράγουμε παράλληλα τρία τηλεπαιχνίδια, φροντίζουμε να μην συμπίπτει καμία ερώτηση. Όμως, είναι λογικό με τόσα τηλεπαιχνίδια, να επαναλαμβάνονται αρκετές ερωτήσεις, ίσως με διαφορετική διατύπωση, ανάλογα και πάλι με τις ανάγκες του εκάστοτε τηλεπαιχνιδιού.

Πασσά: Όχι, δεν μας έχει συμβεί. Παρά την ένταση και την αγωνία του παιχνιδιού, οι παίκτες ακόμα και όταν μπαίνουν αγχωμένοι, χαλαρώνουν πολύ γρήγορα και απολαμβάνουν την διαδικασία. Οι περισσότεροι μάλιστα φεύγοντας αναφέρουν ότι πέρασαν πολύ ευχάριστα και θα το ξαναέκαναν με την πρώτη ευκαιρία.

Μαντάς: Στα τηλεπαιχνίδια που παράγω και που είμαι υπεύθυνος για το αποτέλεσμά τους, δεν υπάρχει μόνο το «καλώς ήρθατε, παιδιά;», «τι κάνετε;», και «πάμε να παίξετε, να το ευχαριστηθείτε». Για να είμαι σαφής υπάρχουν αυτά, αλλά στο τέλος της συνεδρίας. Αφού μιλήσουμε για μία ώρα περίπου για την τακτική, την ουσία και τον τρόπο που πρέπει να προσεγγίσουν τις καταστάσεις που δημιουργούνται μέσα στο παιχνίδι, λέγονται και αυτά ως επωδός. Σε αυτή τη μία ώρα δεν μιλάμε ούτε ένα δευτερόλεπτο για κανόνες, παρά μόνο αν έχει ένας παίκτης κάποια απορία. Μιλάμε για το τι πρέπει να κάνουν στρατηγικά και τακτικά ώστε να έχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και το παιχνίδι να είναι ανταγωνιστικό.

Στα break κατά το γύρισμα του επεισοδίου πάντα συζητάμε τι δεν πήγε καλά ώστε να βελτιώνονται. Όταν οι παίκτες νιώθουν ότι δίνεις βάρος στην παρουσία τους και δεν τους αφήνεις στην τύχη τους, «σκίζονται» για το καλύτερο, το οποίο τους αποφέρει και χρηματικά ποσά. Επίσης αρκετό χρόνο δίνουμε στο πώς «να στέκονται» απέναντι στην κάμερα. Να είναι άμεσοι, σαν να μιλάνε στους φίλους τους, το κορμί να είναι «λυμένο», να μην είναι «καθώς πρέπει» γιατί αυτομάτως γίνονται βαρετοί και να είναι όσο επιτρέπει ο χαρακτήρας τους εξωστρεφείς. Όλα αυτά συντείνουν ώστε οι παίκτες να είναι ανταγωνιστικοί και ταυτόχρονα να βγάζουν τα συναισθήματα που είναι απαραίτητα για ένα καλό παιχνίδι.