Γιατί δε μπορούμε να προβλέψουμε τους σεισμούς; Οι ειδικοί εξηγούν όσα δεν είχαμε σκεφτεί

Είναι γνωστό πως η Ελλάδα είναι μια ιδιαίτερα σεισμογενής χώρα, ενώ τον τελευταίο καιρό οι σεισμοί είναι αρκετά συχνοί και μερικές φορές και μεγάλης έντασης ή διάρκειας, όπως αυτός που σημειώθηκε τα ξημερώματα της Πέμπτης 22 Μαΐου στην Κρήτη.

Είναι ασφαλές να ταξιδέψεις στην Κρήτη μετά τον σεισμό και το μήνυμα για τσουνάμι;

Σεισμική δόνηση μεγέθους 6,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, σύμφωνα με την αυτόματη λύση του Ευρωπαϊκού - Μεσογειακού Σεισμολογικού Ινστιτούτου (EMSC), σημειώθηκε το πρωί της Πέμπτης στις 06:19 στο Βόρειο Κρητικό Πέλαγος και έγινε αισθητή σε όλη την Κρήτη, στα νησιά των Κυκλάδων, των Δωδεκανήσων, ακόμα και στην Αττική. Έχει γίνει λόγος πως ο σεισμός ήταν αισθητός μέχρι την Αίγυπτο.

Παρά το γεγονός, όμως, πως γίνονται τόσες μελέτες από τους σεισμολόγους, γιατί δε μπορούμε να προβλέψουμε τους σεισμούς;

Μπορούμε να προβλέψουμε τους σεισμούς;

Για να προβλέψουν σεισμούς, οι επιστήμονες πρέπει να κατανοήσουν πώς συμβαίνουν, τι συμβαίνει ακριβώς πριν και κατά την έναρξή τους και αν υπάρχουν ενδείξεις ότι η κίνηση είναι επικείμενη. Βέβαια, μέχρι στιγμής, τίποτα από αυτά δεν είναι γνωστό.

Τον Οκτώβριο του 2012, τα ιταλικά δικαστήρια καταδίκασαν έξι επιστήμονες και έναν κυβερνητικό αξιωματούχο - όλοι μέλη της Εθνικής Επιτροπής για την Πρόγνωση και Πρόληψη Μεγάλων Κινδύνων - για ανθρωποκτονία εξ αμελείας, επειδή φέρεται να υποβάθμισαν κρίσιμες πληροφορίες τις ημέρες πριν από τον καταστροφικό σεισμό που έπληξε την πόλη L’Aquila στις 6 Απριλίου 2009 και κόστισε τη ζωή σε 309 ανθρώπους, ενώ πάνω από 1000 τραυματίστηκαν.

Η υπόθεση προκάλεσε έντονη διαμάχη στην επιστημονική κοινότητα και ανέδειξε ένα περίεργο γεγονός για τους σεισμούς: οι επιστήμονες δε μπορούν να προβλέψουν πού ή πότε θα συμβούν. Αλλά γιατί;

Γιατί είναι τόσο δύσκολη η πρόβλεψη των σεισμών;

Παρόλο που οι επιστήμονες δημιουργούν σύνθετα μοντέλα και μελετούν το ιστορικό σεισμών, δεν έχουν ακόμη επαρκή γνώση των συνθηκών - υλικά, ορυκτά, υγρά, θερμοκρασίες και πιέσεις - στα μεγάλα βάθη όπου ξεκινούν και αναπτύσσονται οι σεισμοί.

Ο Michael Blanpied, αναπληρωτής συντονιστής του προγράμματος USGS Earthquake Hazards, δήλωσε:

Σύμφωνα με τον ίδιο, η σημερινή κατανόηση είναι ότι οι σεισμοί ξεκινούν ως μικρά γεγονότα, σε απομονωμένο τμήμα του ρήγματος και στη συνέχεια αυξάνονται γρήγορα σε ένταση ή βάθος.

Ένα ακόμη πρόβλημα που σημειώνει είναι πως οι μεγάλοι και οι μικροί σεισμοί ίσως δεν ξεκινούν διαφορετικά.

Οι παρατηρήσεις του ακούγονται λογικές, αλλά το ερώτημα παραμένει σχετικά με το τι μπορούμε να κάνουμε για να είμαστε πιο έτοιμοι σε περίπτωση σεισμού.

01

05

Πρόβλεψη σεισμών έναντι εκτίμησης κινδύνου

Αν και είναι προς το παρόν αδύνατο να προβλεφθεί η ακριβής ώρα και ένταση ενός σεισμού, οι επιστήμονες μπορούν να εκτιμήσουν την πιθανότητα να συμβεί ένας σεισμός σε μια περιοχή ή σε συγκεκριμένο ρήγμα μέσα σε δεκαετίες.

Η γνώση της ημερομηνίας του τελευταίου σεισμού βοηθά στην εκτίμηση κινδύνου, γιατί έτσι οι επιστήμονες μπορούν να εκτιμήσουν αν πόσο γρήγορα ή όχι αναμένεται ένας επόμενος σεισμός.

Στο ρήγμα Hayward, ανατολικά του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο, για παράδειγμα, ισχυροί σεισμοί συμβαίνουν κάθε 140 έως 150 χρόνια, επομένως οι επιστήμονες μπορούν να έχουν μια εικόνα για το πότε να περιμένουν έναν πιθανό σεισμό, γνωρίζοντας πότε έγινε ο τελευταίος.

Ποια είναι η καλύτερη λύση προς το παρόν για τους σεισμούς;

Για την ώρα, η εκτίμηση πιθανότητας είναι ό,τι καλύτερο μπορούμε να έχουμε. Αν και δεν είναι ακριβής, βοηθά μηχανικούς και πολεοδόμους να αποφασίσουν πού να χτίσουν και πόσο ανθεκτικά να κάνουν τα κτίρια.

Επιπλέον, ο Michael Blanpied τονίζει πως είναι σημαντικά τα κτίρια να είναι στέρεα, καθώς όταν θα είμαστε ασφαλείς δε θα νιώθουμε την ανάγκη να προβλέψουμε τους σεισμούς.