«Πολύ μάνα, πολύ νέα, πολύ παλιά, πολύ γυναίκα» - Ο εργασιακός σεξισμός και οι αλήθειες της Γιάμαλη

«Δυνατό βιογραφικό, αλλά είναι μάνα». «Όμορφη είναι, θα τα καταφέρει». «Φιλόδοξη και με ύφος, δεν θα σταθεί καλά στην ομάδα». «Παντρεύτηκε; Άρα ετοιμάζεται για άδειες εγκυμοσύνης». Όχι, αυτά δεν είναι αποσπάσματα από σατιρική παράσταση. Είναι απομαγνητοφωνημένα υπονοούμενα, ειπωμένα πίσω από πόρτες ή και κατάμουτρα, σαν καθημερινό τελετουργικό υποβάθμισης. Κάθε γυναίκα –χωρίς καμία εξαίρεση– έχει σκεφτεί ή ψιθυρίσει το «δεν χωράω πουθενά» στον εργασιακό της βίο. Γιατί, πολύ απλά, το σύστημα σχεδιάστηκε για να την κρατά απέξω.

Και όχι, δεν μιλάμε για κάτι αόριστο ή θεωρητικό. Μιλάμε για παράδειγμα, για το 16,54% λιγότερο μισθό που παίρνει η γυναίκα με τα ίδια προσόντα και την ίδια θέση (στοιχεία EUROSTAT, ΙΝΕ ΓΣΕΕ). Μιλάμε για τη μητέρα που θεωρείται λιγότερο παραγωγική εξ ορισμού. Για την τριαντάρα που «θα θέλει να κάνει παιδιά». Για την πενηντάρα που «είναι ήδη ξεπερασμένη». Μιλάμε για την αόρατη μετανάστρια που κρατά καθαρές τις τουαλέτες του γραφείου σου χωρίς ένσημα και χωρίς φωνή. Μιλάμε για την αλήθεια που ντρέπεται να ακουστεί: η γυναίκα στην Ελλάδα δεν εργάζεται. Επιβιώνει στο περιθώριο της επαγγελματικής κανονικότητας.

Ποιος ορίζει πότε η γυναίκα είναι αρκετή; Γιατί αν είναι νέα, «θα φύγει». Αν είναι παλιά, «είναι ακριβή». Αν έχει φιλοδοξίες, «είναι ανταγωνιστική». Αν είναι ήρεμη, «δεν έχει ηγετικά χαρακτηριστικά». Η ανισότητα δεν είναι απλώς μια στατιστική. Eίναι το κολλημένο χαμόγελο σε κάθε συνέντευξη, η γλώσσα του σώματος που ζητά συγγνώμη, η σιωπή για να μη φανείς «δύσκολη».

Το βίντεο της καμπάνιας του genderedcoalition.net με την Αναστασία Γιάμαλη δεν σοκάρει γιατί αποκαλύπτει κάτι άγνωστο αλλά γιατί λέει αυτό που κάθε γυναίκα ήξερε πάντα αλλά της μάθανε να κάνει γαργάρα. Όχι, ο καθημερινός σεξισμός δεν είναι αστείο. Είναι μέθοδος επιλογής και αποκλεισμού. Δεν είναι υπερβολή, δεν είναι γραφικότητα, δεν είναι «ευαισθησίες», είναι η ηθική αποτυχία ενός εργασιακού συστήματος που επιβιώνει από τον αποκλεισμό σου.

Οπότε; Να σωπάσεις πάλι για να σε πάρουν; Να «μαλακώσεις» για να μη σε πουν δύσκολη; Να γίνεις λιγότερη για να χωρέσεις εκεί που δεν έφτιαξαν ποτέ θέση για σένα; Ή μήπως, τελικά, πρέπει να αναρωτηθούμε όλοι ποιος φοβάται στ’ αλήθεια την εργαζόμενη γυναίκα;

Everyday sexism is not a joke aka Ο καθημερινός σεξισμός δεν είναι αστείο

«Δυνατό βιογραφικό, αλλά, ξέρεις είναι μάνα. Όλο άδειες θα ζητάει». «Όμορφη είναι αυτή. Θα πάει μπροστά». «Την ξέρω αυτή. Είναι πολύ φιλόδοξη και έχει και αυτό το ύφος ότι τα ξέρει όλα». «Πω πω. Πόσες γυναίκες θα έχει αυτή η ομάδα. Φαντάσου να έχετε όλες μαζί περίοδο». «Μόλις παντρεύτηκε λέει. Θα θέλει να κάνει παιδιά. Θα τη χάσουμε για κανένα χρόνο». «Μπα, θέλει και ένσημα; Μα έρχονται στη χώρα μας, μα τα θέλουν όλα». «Είναι πολύ μεγάλη. Αν αναζητά θέση για να συμπληρώσει τα χρόνια για να βγει στη σύνταξη ας πάει αλλού».

Μιλάμε για ίσες ευκαιρίες, αλλά οι γυναίκες στη χώρα μας, λαμβάνουν 16,54% χαμηλότερο μισθό απ΄ό,τι οι άντρες συνάδελφοί τους για ίδια εργασία. Οι γυναίκες ασκούν σταθερά σε υψηλότερα ποσοστά αδήλωτη εργασία και δυσκολεύονται περισσότερο να κατοχυρώσουν δικαίωμα στη σύνταξη. Όσο πιο ευάλωτες τόσο χειρότερα. Πάρτε για παράδειγμα τις μετανάστριες. Και η χώρα μας είναι προτελευταία στους 27 της ΕΕ στο ποσοστό γυναικών που βρίσκονται σε διευθυντικές θέσεις. Μόλις το 0,87% των γυναικών στην Ελλάδα κατείχε διευθυντικές θέσεις το 2023».