3 σημάδια που δείχνουν ότι έχεις κολλήσει σε μια «μπερδεμένη σχέση», σύμφωνα μ' έναν ψυχολόγο

Αν σου έχει τύχει κι εσένα να έχεις υπάρξει σε μπερδεμένη σχέση, που αλλιώς ξεκίνησε κι αλλιώς έχει καταλήξει, τότε ξέρεις ήδη μερικά από τα παρακάτω σημάδια. Και μπορεί να διστάζεις να το παραδεχτείς, αλλά ξέρεις κατά βάθος πως μια τέτοια σχέση δε θα σε βγάλει πουθενά. Μπορεί κάποιες φορές να νιώθεις ένοχη που θέλεις χώρο και που έχεις την ανάγκη να βάζεις όρια. Άλλα μήπως αυτή είναι η φυσική συνέπεια αυτού του είδους σχέσης;

4 «σιωπηλά» μοτίβα σχέσεων που οδηγούν στον χωρισμό, σύμφωνα με έναν ψυχολόγο

Ο τρόπος που αλλάζεις όταν είσαι σε μια μπερδεμένη σχέση

Μια μπερδεμένη σχέση συνήθως ξεκινά με αγάπη και βαθιά συναισθηματική οικειότητα και στη συνέχεια αποδεικνύεται κάτι εντελώς διαφορετικό. Μπορεί να παρατηρήσεις τον εαυτό σου να διστάζει πριν πάρει αποφάσεις και ίσως τα πράγματα που κάποτε σε έκαναν να χαίρεσαι τώρα σε κάνουν να σκέφτεσαι αν όσα σου συμβαίνουν αξίζουν πράγματι τον κόπο.

Οι ανάγκες σου ίσως έρχονται δεύτερες και τα όρια ανάμεσα σε εσένα και στον σύντροφό σου γίνονται τόσο θολά που χάνεις την αίσθηση του εαυτού σου. Η σχέση παύει να είναι μια σύνδεση και αρχίζει να γίνεται σαν κάτι από το οποίο δεν μπορείς να απομακρυνθείς.

3 σημάδια ότι βρίσκεσαι σε μια μπερδεμένη σχέση

1. Νιώθεις σαν προέκταση του συντρόφου σου

Σε μια υγιή σχέση, δύο άτομα υποστηρίζουν το ένα το άλλο διατηρώντας παράλληλα την ταυτότητά τους. Ωστόσο, σε μια περίπλοκη σχέση, υπάρχεις ως προέκταση του άλλου ατόμου - λες και ο ρόλος σου είναι να αντανακλάς τις ανάγκες και τις επιθυμίες του και όχι να έχεις τις δικές σου.

Με την πάροδο του χρόνου, οι επιλογές σου αρχίζουν να μοιάζουν αυτόματες, διαμορφωμένες από το τι θέλει ο άνθρωπος που έχεις δίπλα σου και όχι από το τι πραγματικά νιώθεις. Προσαρμόζεσαι ενστικτωδώς στη διάθεσή του, προβλέπεις τις αντιδράσεις του και δίνεις προτεραιότητα σε εκείνον - ακόμη και θυσιάζοντας τα δικά σου θέλω. Αυτό με τον καιρό φαίνεται φυσιολογικό, αν και δεν είναι.

Σε έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Journal of Mental Health and Addiction, οι ερευνητές ανέπτυξαν το μοντέλο CODEM το 2022 για να εξηγήσουν καλύτερα τον τρόπο λειτουργίας της αλληλεπίδρασης και της συνεξάρτησης.

Η μελέτη υπογραμμίζει πως αυτό το σημάδι εξάρτησης οδηγεί σε θολά όρια, έλλειψη αυτονομίας και προτεραιότητα στις ανάγκες και τα συναισθήματα κάποιου άλλου έναντι των δικών σου.

Πώς μπορεί να μοιάζει αυτό το σημάδι στις σχέσεις;

• Αντικατοπτρίζεις τις απόψεις, τις προτιμήσεις ή τους στόχους του χωρίς να αναρωτιέσαι αν ευθυγραμμίζονται με τις δικές σου.
• Δυσκολεύεσαι να πάρεις αποφάσεις χωρίς τη συμβολή του.
• Τα συναισθήματά του μοιάζουν με δική σου ευθύνη - αν είναι αναστατωμένος, πρέπει να το διορθώσεις.

Ξεκίνα κάνοντας στον εαυτό σου μικρές αλλά σημαντικές ερωτήσεις:

• Τι πραγματικά θέλω;
• Ποια είναι η γνώμη μου γι' αυτό;
• Σε τι έχω βασίσει αυτή τη γνώμη;
• Τι αισθάνομαι αυτή τη στιγμή;

Εξασκήσου στο να κάνεις μικρές ανεξάρτητες επιλογές - τι θα φας, τι εκπομπή θα δεις, πώς θα περάσεις τον ελεύθερο χρόνο σου - χωρίς να προεπιλέγεις αυτό που θα προτιμούσε ο άλλος. Αυτές οι μικρές αλλαγές σε βοηθούν να επανασυνδεθείς με τη δική σου ταυτότητα.

2. Καταπιέζεις τα συναισθήματά σου για να αποφύγεις τη σύγκρουση

Η ανοιχτή επικοινωνία είναι βασικός παράγοντας για την οικοδόμηση μιας υγιούς σχέσης. Επιτρέπει και στα δύο άτομα να εκφράζουν ελεύθερα τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, ακόμη και όταν διαφωνούν.

Ωστόσο, σε μια μπερδεμένη σχέση, μπορεί να καταλήξεις να καταπιέζεις συστηματικά τα δικά σου συναισθήματα για να αποφύγεις διαφωνίες ή συγκρούσεις. Αυτό το μοτίβο συχνά πηγάζει από τον φόβο της αντιπαράθεσης ή από την επιθυμία να διατηρήσεις την αρμονία με κάθε κόστος.

Πώς μπορεί αυτό να εκδηλωθεί στη σχέση;

• Αισθάνεσαι άγχος ή φόβο με την προοπτική της σύγκρουσης και κάνεις τα πάντα για να την αποφύγεις.
• Συμφωνείς με τις απόψεις ή τις επιθυμίες του συντρόφου σου, ακόμη και όταν αυτές έρχονται σε αντίθεση με τα δικά σου συναισθήματα ή πεποιθήσεις.
• Αποφεύγεις να αναφέρεις θέματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διαφωνία, με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται ανέκφραστα συναισθήματα.

Η έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Current Opinion in Psychology δείχνει ότι ο τρόπος με τον οποίο τα ζευγάρια επικοινωνούν κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων έχει μεγαλύτερη σημασία από το αν διαφωνούν ή όχι. Επισημαίνει τρεις βασικούς παράγοντες:

• Τύπος επικοινωνίας. Η σύγκρουση μπορεί να εκφραστεί με διαφορετικούς τρόπους - ορισμένες προσεγγίσεις είναι άμεσες και αντιμετωπίζουν τα ζητήματα κατά μέτωπο, ενώ άλλες είναι πιο έμμεσες και συνεργατικές.
• Επιπτώσεις στη σχέση. Ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι επικοινωνούν κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης μπορεί είτε να παρακινήσει τον σύντροφό τους να εργαστεί πάνω στο ζήτημα είτε να δημιουργήσει συναισθηματική απόσταση.
• Το πλαίσιο έχει σημασία. Αυτό που λειτουργεί σε μια κατάσταση μπορεί να μην λειτουργεί σε μια άλλη. Για παράδειγμα, η άμεση αντιπαράθεση (η ανοιχτή έκφραση της διαφωνίας) μπορεί να είναι ευεργετική όταν πρέπει να αντιμετωπιστούν σοβαρά προβλήματα, εφόσον και οι δύο σύντροφοι αισθάνονται αρκετά ασφαλείς για να το χειριστούν. Ωστόσο, αν ένας σύντροφος αισθάνεται ανασφαλής, αυτή η προσέγγιση μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα. Οι πιο ήπιες προσεγγίσεις (δείχνοντας στοργή, συγχώρεση και επιβεβαίωση) μπορεί να είναι χρήσιμες όταν το ζήτημα είναι μικρό ή δεν αλλάζει. Αν όμως πρέπει να αντιμετωπιστεί ένα σοβαρό ζήτημα, η υπερβολικά ήπια αντιμετώπιση μπορεί να αποτρέψει την αναγκαία αλλαγή.

Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι τα ζευγάρια πρέπει να προσαρμόζουν το στιλ επικοινωνίας τους στη συγκεκριμένη κατάσταση.

Η αποφυγή της σύγκρουσης σε μια σχέση μπορεί να φαίνεται η ευκολότερη επιλογή, αλλά συχνά οδηγεί σε άλυτα ζητήματα και συναισθηματική απόσταση. Όταν αποφεύγεται η σύγκρουση, η δυσαρέσκεια μπορεί να συσσωρευτεί, καθιστώντας δυσκολότερη την επίλυση των ζητημάτων αργότερα. Αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις από κοινού, οι σύντροφοι δημιουργούν ένα θεμέλιο εμπιστοσύνης και αμοιβαίας κατανόησης, εξασφαλίζοντας μια σχέση όπου και οι δύο σύντροφοι αισθάνονται ότι εκτιμώνται.

3. Δυσκολεύεσαι να διεκδικήσεις τον εαυτό σου στη σχέση

Σε μια μπερδεμένη σχέση, είναι πολύ πιθανό η έκφραση των δικών σου αναγκών, απόψεων ή επιθυμιών να είναι εξαιρετικά δύσκολη. Μπορεί να βλέπεις τον εαυτό σου να δίνει συνεχώς προτεραιότητα στις επιθυμίες του άλλου, να αποφεύγεις πάση θυσία τις συγκρούσεις ή να νιώθεις ενοχές όταν προσπαθείς να υπερασπιστείς τον εαυτό σου.

Η έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Social and Personality Psychology Compass εξετάζει τη διαπροσωπική διεκδικητικότητα, η οποία αναφέρεται στο πόσο πολύ κάποιος υπερασπίζεται τις δικές του ανάγκες όταν αντιμετωπίζει αντιδράσεις. Εξηγεί ότι οι άνθρωποι γενικά αντιδρούν στις συγκρούσεις με διαφορετικούς τρόπους - κάποιοι αποφεύγουν την αντιπαράθεση, κάποιοι προσαρμόζονται στους άλλους, ενώ άλλοι ανταγωνίζονται ή δρουν επιθετικά.

Η βασική ιδέα είναι ότι η διεκδικητικότητα έχει διάφορες συνέπειες, πράγμα που σημαίνει ότι τόσο η πολύ λίγη όσο και η πολύ μεγάλη διεκδικητικότητα μπορεί να είναι προβληματική. Αν κάποιος δεν είναι αρκετά διεκδικητικός, μπορεί να τον παραβλέψουν ή να τον εκμεταλλευτούν. Από την άλλη πλευρά, αν είναι υπερβολικά διεκδικητικός, μπορεί να φανεί επιθετικός και να βλάψει τις σχέσεις.

Οι ερευνητές αναφέρουν τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι μπορούν να διεκδικήσουν αποτελεσματικά τον εαυτό τους, όπως:

• Να κάνουν ακριβείς προσφορές στις διαπραγματεύσεις αντί για αόριστες απαιτήσεις.
• Να παρέχουν λογικές εξηγήσεις όταν κάνουν προτάσεις ή θέτουν όρια.

Σε μια μπερδεμένη σχέση, ο καθορισμός σαφών ορίων μπορεί να φαίνεται δύσκολος. Αντί για ασαφή αιτήματα όπως «χρειάζομαι χώρο», πες «χρειάζομαι 30 λεπτά μόνη μου μετά τη δουλειά». Αν ένα όριο αναστατώνει το άλλο άτομο, εξήγησε με ηρεμία: «Το να αφιερώνω χρόνο στον εαυτό μου με βοηθάει να είμαι καλύτερη σύντροφος». Η σαφής και άμεση επικοινωνία αποτρέπει τις παρεξηγήσεις και ενισχύει την ανεξαρτησία.

Η εξισορρόπηση της διεκδικητικότητας σε μια σχέση είναι το κλειδί για τη διατήρηση τόσο της σύνδεσης όσο και της ατομικότητας. Η επικοινωνία των αναγκών με σαφήνεια και ηρεμία επιτρέπει να δημιουργείς υγιέστερες δυναμικές χωρίς φόβο ή ενοχές.

01

12