Τι λέει η ψυχολογία για τους ανθρώπους που αργούν πάντα

Όλοι γνωρίζουμε κάποιον που δεν φτάνει ποτέ στην ώρα του και η ψυχολογία έχει μια απάντηση. Μερικές φορές είναι πέντε λεπτά, άλλες φορές μια ώρα. Δεν έχει σημασία αν πρόκειται για μια επαγγελματική συνάντηση, ένα ρομαντικό ραντεβού ή τα γενέθλια του καλύτερου φίλου τους: πάντα φτάνουν αργά.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτή η συμπεριφορά γίνεται τόσο προβλέψιμη που οι άλλοι προσαρμόζουν τα σχέδιά τους ανάλογα με την καθυστέρησή τους. Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Πρόκειται για απλή αταξία ή υπάρχει κάτι βαθύτερο πίσω από αυτό;

Οι δικαιολογίες είναι συνήθως οι ίδιες: η κίνηση, το ξυπνητήρι που δεν χτύπησε, το ρολόι που «δεν δούλευε». Ωστόσο, πίσω από αυτή την φαινομενική απροσεξία, συχνά κρύβονται πιο σύνθετα και αόρατα μοτίβα που αξίζει να κατανοήσουμε. Μερικές φορές, αυτό που φαίνεται ως έλλειψη σεβασμού προς τους άλλους είναι, στην πραγματικότητα, ένας τρόπος αντιμετώπισης του άγχους, της ανησυχίας ή ακόμη και της αυτοεικόνας.

Αλλά πριν βιαστούμε να κρίνουμε ή να δικαιολογούμε τα πάντα με ένα «έτσι είμαι», ας κοιτάξουμε λίγο πιο πέρα: τι λέει η επιστήμη της ανθρώπινης συμπεριφοράς για όσους αργούν σε όλα;

Τα 4 ζώδια που χρονοτριβούν μέχρι τελευταία στιγμή κάθε φορά

Τι αποκαλύπτουν οι μελέτες ψυχολογίας

Η ψυχολογία έχει μελετήσει για χρόνια τις συνήθειες που σχετίζονται με τη χρόνια απουσία, και τα αποτελέσματα είναι τόσο ποικίλα όσο και εκπληκτικά. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2014 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Applied Social Psychology, πολλοί άνθρωποι που δεν είναι συνεπείς τείνουν να είναι πιο αισιόδοξοι: πιστεύουν ότι μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα σε λίγο χρόνο και υποτιμούν τον χρόνο που πραγματικά χρειάζονται. Αυτή η ψευδαίσθηση της αποτελεσματικότητας τους οδηγεί σε λανθασμένους υπολογισμούς του χρόνου, με αποτέλεσμα να αργούν συνεχώς.

Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο επισημαίνει ο ψυχολόγος Jeff Conte, από το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο. Ο ίδιος εντόπισε δύο τύπους ανθρώπων: τους Τύπου Α, που είναι ακριβείς, βιαστικοί και ανταγωνιστικοί και τους Τύπου Β, που είναι πιο χαλαροί, δημιουργικοί και γενικά αδιάφοροι για την ώρα. Για τους τελευταίους, ο χρόνος γίνεται αντιληπτός με διαφορετικό τρόπο. Σε ένα πείραμα, οι άνθρωποι του τύπου Α πίστευαν ότι είχε περάσει ένα λεπτό, ενώ είχαν περάσει μόνο 58 δευτερόλεπτα, ενώ εκείνοι του τύπου Β το υπολόγισαν όταν είχαν περάσει ήδη 77 δευτερόλεπτα.

Από την άλλη πλευρά, η αναβλητικότητα, η τελειομανία και ο φόβος της αποτυχίας συνδέονται επίσης με αυτή τη συνήθεια. Μερικοί άνθρωποι αργούν επειδή υποσυνείδητα θέλουν να αποφύγουν άβολες καταστάσεις ή καταστάσεις που τους φέρνουν αντιμέτωπους με τις ανασφάλειές τους. Είναι ένας τρόπος να αναβάλλουν το αναπόφευκτο.

Ασεβής συμπεριφορά ή χαρακτηριστικό της προσωπικότητας;

Αν και μπορεί να φαίνεται ότι η απουσία είναι μια μορφή αδιαφορίας προς τους άλλους, πολλές φορές δεν έχει να κάνει με έλλειψη σεβασμού αλλά με τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο διαχειρίζεται τα συναισθήματα, τις προτεραιότητες και τον εσωτερικό του χρόνο. Μπορεί επίσης να σχετίζεται με διαταραχές όπως η ADHD (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με Υπερκινητικότητα), η οποία δυσχεραίνει τον προγραμματισμό και την αντίληψη του χρόνου.

Το περιβάλλον επίσης επηρεάζει: σε πολιτισμούς όπου η ακρίβεια δεν είναι τόσο αυστηρή, όπως σε ορισμένες χώρες της Λατινικής Αμερικής, η καθυστέρηση μπορεί να μην θεωρείται σοβαρό πρόβλημα. Ωστόσο, σε πιο αυστηρά περιβάλλοντα, όπως ο επιχειρηματικός κόσμος ή τα εκπαιδευτικά συστήματα, αυτή η συμπεριφορά μπορεί να προκαλέσει σημαντικές τριβές.

Τι να κάνουμε λοιπόν αν είμαστε ή ζούμε με κάποιον που πάντα αργεί; Το κλειδί είναι να κατανοήσουμε την προέλευση της συνήθειας. Πρόκειται για κακή οργάνωση; Για άγχος; Για δυσκολία να πούμε όχι σε άλλες δεσμεύσεις; Μόλις εντοπιστεί η αιτία, είναι πιο εύκολο να την αντιμετωπίσουμε.

Πέρα από το ρολόι

Η χρόνια απουσία δεν είναι μόνο θέμα ρολογιών και ημερολογίων, αλλά ένα παράθυρο στον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο σχετίζεται με τον κόσμο. Μπορεί να αντανακλά αισιοδοξία, άγχος, άρνηση ή ακόμη και έναν ασυνείδητο τρόπο να κρατάει αποστάσεις. Και αν και δεν είναι ένα «σοβαρό» χαρακτηριστικό από μόνο του, μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις, την εργασία και τις ευκαιρίες. Γι' αυτό, το να εντοπίσουμε τις ρίζες του και να εργαστούμε πάνω σε αυτές μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά.

Την επόμενη φορά που κάποιος θα αργήσει, πριν τον κρίνουμε, ίσως αξίζει να αναρωτηθούμε: τι θέλει να πει με αυτή την καθυστέρηση; Και τι μπορούμε να καταλάβουμε εμείς, από την άλλη πλευρά του ρολογιού;