Η φύση της νοσταλγίας: Πώς ο χρόνος μεταμορφώνει το συναίσθημα στη μνήμη
Νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι οι νοσταλγικές αναμνήσεις δεν παραμένουν συναισθηματικά στατικές, αλλά εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου.
Η νοσταλγία έχει από καιρό περιγραφεί ως «χαρά με μια νότα θλίψης», αλλά γιατί οι αγαπημένες αναμνήσεις φέρνουν μερικές φορές δάκρυα μαζί τους;
Μια νέα μελέτη διερευνά πώς εξελίσσεται ο συναισθηματικός τόνος των νοσταλγικών αναμνήσεων με την πάροδο του χρόνου, αποκαλύπτοντας ότι οι ίδιες οι αναμνήσεις που μας κάνουν να νιώθουμε πιο συνδεδεμένοι μπορούν επίσης να γίνουν πιο συναισθηματικά περίπλοκες, μερικές φορές γλυκόπικρες, καθώς μεγαλώνουμε.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον διεξήγαγαν δύο πειράματα για να εντοπίσουν πώς αλλάζουν τα συναισθήματά μας απέναντι στις νοσταλγικές αναμνήσεις από τη στιγμή που συμβαίνει ένα γεγονός μέχρι τη στιγμή που το θυμόμαστε.
Ενώ οι περισσότερες αναμνήσεις ξεθωριάζουν, ειδικά τα αρνητικά τους στοιχεία, οι νοσταλγικές αναμνήσεις ακολουθούν μια διαφορετική πορεία.
Αρχικά, πλούσιες σε θετικά συναισθήματα, τείνουν να χάνουν μέρος της λάμψης τους με την πάροδο του χρόνου και να συσσωρεύουν περισσότερα αρνητικά συναισθήματα, όπως η λύπη ή η μοναξιά.
Τα ευρήματα αμφισβητούν τις παραδοσιακές απόψεις για τη συναισθηματική σταθερότητα της μνήμης, ρίχνοντας φως στο πώς η αναπόληση προσθέτει βάθος, νόημα και ακόμη και θλίψη στο παρελθόν.
Και στις δύο μελέτες, οι συμμετέχοντες ανακάλεσαν είτε ένα νοσταλγικό, είτε ένα συνηθισμένο, είτε ένα ουδέτερο γεγονός και αξιολόγησαν τις συναισθηματικές τους αντιδράσεις τόσο τη στιγμή που συνέβη όσο και τη στιγμή που το ανακάλεσαν.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι νοσταλγικές αναμνήσεις γίνονταν πιο γλυκόπικρες με την πάροδο του χρόνου και τα θετικά συναισθήματα εξασθενούσαν, ενώ τα αρνητικά εντείνονταν.
Παρά αυτή την αλλαγή, οι νοσταλγικές αναμνήσεις εξακολουθούσαν να προκαλούν συνολικά πιο θετικά συναισθήματα από τις συνηθισμένες ή τις ουδέτερες αναμνήσεις και οδηγούσαν σε ενισχυμένα συναισθήματα κοινωνικής σύνδεσης, αυτοεκτίμησης και νοήματος στη ζωή.
Σε βάθος, το δεύτερο πείραμα εξέτασε ποια συγκεκριμένα συναισθήματα οδήγησαν σε αυτή την αλλαγή.
Η λύπη και η μοναξιά αναδείχθηκαν ως βασικοί παράγοντες: με την πάροδο του χρόνου, οι νοσταλγικές αναμνήσεις έγιναν πιο συναισθηματικά περίπλοκες, όχι μόνο μέσω μιας γενικής αύξησης των αρνητικών συναισθημάτων αλλά και μέσω της ενίσχυσης αυτών των συγκεκριμένων συναισθημάτων.
Ταυτόχρονα, η ευγνωμοσύνη, ένα θετικό συναίσθημα, εντάθηκε, υποδηλώνοντας ότι η νοσταλγία παραμένει μια πλούσια, πολυεπίπεδη συναισθηματική εμπειρία και όχι απλώς μια εμπειρία που ξεθωριάζει ή ξινίζει.
Τα ευρήματα της μελέτης έχουν ευρείες επιπτώσεις στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο σχετιζόμαστε με το παρελθόν μας. Αν και ο συναισθηματικός τόνος της μνήμης μπορεί να μεταβάλλεται με την πάροδο του χρόνου, αυτό δεν αποτελεί απαραίτητα ένα ελάττωμα της μνήμης, αλλά αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσονται η ζωή και οι αξίες μας.
7 μοναδικές συνήθειες των ανθρώπων που ζουν πραγματικά στη στιγμή και σπάνια νοσταλγούν
Αυτά τα ευρήματα θα μπορούσαν να ενημερώσουν θεραπευτικές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούν τη νοσταλγική αναπόληση για να ενισχύσουν την ευημερία, υπό την προϋπόθεση ότι λαμβάνεται υπόψη η γλυκόπικρη φύση του συναισθήματος.
Εν ολίγοις, η νοσταλγία μπορεί να ξεκινά ως χαρά, να εξελίσσεται σε λαχτάρα και να καταλήγει σε νόημα. Αυτή η καμπύλη, σύμφωνα με τους ερευνητές, μπορεί να είναι ο ίδιος ο λόγος για τον οποίο η νοσταλγία συνεχίζει να έχει τόσο βαθιά απήχηση σε όλες τις κουλτούρες και τις γενιές.
Σχετικά με αυτή την έρευνα για τη συναισθηματική μνήμη και τις νευροεπιστήμες
Neuroscience News Communications
«Αναμνήσεις του παρελθόντος: χρονική αλλαγή στο συναισθηματικό αποτύπωμα των νοσταλγικών γεγονότων» από τους Tim Wildschut et al. Cognition and Emotion
Bloggers
