Το τσιγάρο περνάει κρίση

Αποτελούσε εκδήλωση ανδρισμού και μαγκιάς και να ήταν απαγορευμένο για τις γυναίκες ως τον 20ο αιώνα. Όσες κάπνιζαν τότε θεωρούνταν ανήθικες. Η θλίψη και το πένθος του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου δικαιολογούν το τσιγάρο στα γυναικεία χέρια. Σταδιακά, το τσιγάρο γίνεται τρόπος έκφρασης τις ισότητας των δύο φύλων, όμως μόνο από την πλευρά των γυναικών! Σήμερα καπνίζει το 42% των Eλληνίδων ηλικίας 26-40 ετών. Ενώ, πολλά κορίτσια ξεκινούν το κάπνισμα πριν κλείσουν τα 13 τους χρόνια.

Η υπόθεση σηκώνει τσιγάρο.

Μάρλεν Ντίτριχ, Ρίτα Χέιγουορθ, Μπριζίτ Μπαρντό, είναι μερικά από τα ονόματα θρυλικών γυναικών που πέρασαν από τον κινηματογράφο οριοθετώντας την έννοια του απόλυτου θηλυκού με τη μυστηριακή και αινιγματική διάθεση κρατώντας πάντοτε ένα τσιγάρο στο χέρι. Αρχικά, το κάπνισμα ήταν αποδεκτό και αθώο. Ήταν σήμα κατατεθέν βαμπ γυναικών της εποχής και συνοδευόταν από ξανθά μαλλιά και κατακόκκινο κραγιόν. Ήταν πλέον σκηνοθετικός άτυπος κανόνας: «Όλες οι μεγάλες πρωταγωνίστριες θα καπνίζουν. Ακόμα και οι μη καπνίστριες».

Και ενώ όλο και περισσότερες γυναίκες επηρεάζονται από τις stars του Hollywood και φυσούν με ιδιαίτερο στυλ τον καπνό, έρχεται η πρώτη αντίδραση από την επιστημονική κοινότητα για την επικινδυνότητα του καπνίσματος στα μέσα της δεκαετίας του '60. Με κάποιες χαρακτηριστικές εξαιρέσεις, όπως οι Σάρον Στόουν και Κιμ Μπάσιγκερ στις ταινίες "Βασικό Ένστικτο" και "9 1/2 βδομάδες" αντίστοιχα, ο περιορισμός του καπνίσματος περνά για τα καλά στη μεγάλη οθόνη. Ο λόγος; Οι επιστημονικές έρευνες αρχίζουν να δείχνουν ότι αν ο άνθρωπος δεν έβλεπε θα κάπνιζε λιγότερο! Με αυτό τον τρόπο επισφραγίζεται η αρνητική επιρροή του cinema αλλά και της τηλεόρασης.

Η Ελλάδα.

Σύμφωνα με νέες μελέτες στη χώρα μας, οι νέοι, στην πλειονότητά τους κορίτσια, δοκιμάζουν για πρώτη φορά το τσιγάρο στην εφηβεία τους. Το 48% των εφήβων δοκίμασαν για πρώτη φορά να καπνίσουν σε ηλικία 14-16 ετών. Μεταξύ 11 και 13 χρόνων δοκίμασαν σε ποσοστό 24,2% και μεταξύ 8 και 10 σε ποσοστό το 12,9%. «Πρώτη φορά κάπνισα στα 13 μου. Ήμασταν για καφέ με τους συμμαθητές μου μετά το σχολείο. Από τότε δεν το έχω κόψει ποτέ και έχω αλλάξει σχεδόν όλες τις μάρκες τσιγάρων» λέει η Ελένη 28 χρονών, ηθοποιός.

Από την άλλη πλευρά, δεν είναι λίγοι εκείνοι που παραδέχονται ότι ενώ αρχικά δεν ήταν σύμφωνοι με την απαγόρευση του καπνίσματος συνειδητοποίησαν ότι ο νόμος κάνει καλό στην υγεία των ίδιων και των γύρω τους. «Κάπνιζα από τα 18 μου κανονικά μέχρι που έμεινα έγκυος. Έτυχε η εγκυμοσύνη να συμπέσει χρονικά με την απαγόρευση του καπνίσματος στη χώρα μας. Από τη στιγμή που γέννησα μέχρι σήμερα, καπνίζω 2-3 τσιγάρα την ημέρα ενώ, δε νιώθω εξαρτημένη από το τσιγάρο και ταυτόχρονα απολαμβάνω την καθαρή ατμόσφαιρα στο γραφείο ή όταν πηγαίνω για φαγητό και ενίοτε για ποτό. Όταν θέλω να καπνίσω θα βγω αδιαμαρτύρητα έξω» παραδέχεται η Κατερίνα 36 χρονών δημοσιογράφος.

Την ώρα που η Ελλάδα «καπνίζει» λιγότερο ή περισσότερο σε σχέση με παλαιότερα, ο συνολικός αριθμός των καπνιστών στην Ευρώπη αγγίζει τα 215 εκατομμύρια.

Η μαμά σου το ξέρει;

Ο ρόλος των γονιών είναι απόλυτα καθοριστικός σχετικά με τη συνήθεια του καπνίσματος. Το 29,25% των νέων δηλώνουν ότι οι γονείς τους την αποδέχονται, το 51,75% ότι δεν το γνωρίζουν και το 19,1% ότι το γνωρίζουν και αντιδρούν. «Καπνίζω 27 χρόνια κι όμως οι γονείς μου δεν το ξέρουν μέχρι σήμερα. Βέβαια, ήταν και άλλα τα χρόνια τότε. Η διαφορά με το σήμερα είναι ότι εγώ γνωρίζω ότι η κόρη μου καπνίζει. Δεν συμφωνώ γιατί φοβάμαι για την υγεία της όμως ξέρω ότι δεν μπορώ να κάνω κάτι να της αλλάξω συνήθεια» εκμυστηρεύεται η Μαρία 45 χρονών καθηγήτρια Γερμανικών.

Είτε το γνωρίζουν είτε όχι οι γονείς, η επίδραση των φίλων είναι εντελώς καθοριστικοί. Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι το φιλικό περιβάλλον, ειδικά στους νέους, παίζει τον κυρίαρχο ρόλο. «Οι γονείς μου ήξεραν ότι κάπνιζα αλλά δεν το αποδέχθηκαν ποτέ. Παρόλα αυτά, δεν με έκαναν εκείνοι να το κόψω, αλλά ένα στοίχημα που είχα βάλει με την παρέα μου. Εάν έχανα θα έκοβα το τσιγάρο. Ήμουν απόλυτα σίγουρη ότι θα κέρδιζα κι όμως έχασα. Έχουν περάσει 3 χρόνια από τότε και δεν έχω καπνίσει ούτε ένα τσιγάρο και δεν θέλω να καπνίσω ξανά.» υποστηρίζει κατηγορηματικά η Βάσω 30 χρονών ιδ. υπάλληλος.

Απόλαυση ή εξάρτηση;

Παρά τους νόμους και τις συνεχείς αντικαπνιστικές καμπάνιες οι καπνιστές επιμένουν δυναμικά. Συχνά, εκείνοι που καπνίζουν προφασίζονται ότι δεν το κόβουν όχι επειδή δεν μπορούν αλλά επειδή δεν θέλουν. Τι ισχύει; «Πρόκειται για εξάρτηση και μάλιστα για εξάρτηση τόσο σωματική όσο και ψυχολογική. Η σωματική εξάρτηση στο κάπνισμα έγκειται στην εξάρτηση από την νικοτίνη που είναι μια εξαιρετικά εθιστική ουσία. Ο καπνιστής έχει την ψευδαίσθηση ότι το κάπνισμα τον χαλαρώνει ενώ επί της ουσίας η πρόσληψη νικοτίνης μειώνει την νευρικότητα και το άγχος που νιώθει κανείς εξαιτίας της στέρησης. Η ψυχολογική εξάρτηση από την άλλη μεριά έχει να κάνει αφενός με την συνήθεια του να καπνίζει κανείς σε συγκεκριμένες καταστάσεις, όπως για παράδειγμα όταν μιλά στο τηλέφωνο, όταν δουλεύει στον Η/Υ ή πίνει καφέ ή απλά και μόνο με τη θέα ενός πακέτου από τσιγάρα, κλπ» σύμφωνα με τη Σωτηρία Μακαρώνη, Ψυχολόγος Υγείας και Ψυχοθεραπεύτρια.

Θέλει κόπο αλλά και τρόπο!

Μπορεί να φαντάζει, ίσως και να είναι δύσκολη, η διακοπή του καπνίσματος. Ωστόσο, σίγουρα δεν είναι ακατόρθωτη. Τα πρώτα βήματα είναι συγκεκριμένα: α. να προσδιοριστεί η μέρα και β. να ζητηθεί η βοήθεια ειδικού. Καθώς η ψυχολογική διακοπή του καπνίσματος διαρκεί εβδομάδες και μήνες, σύμφωνα με τη Σωτηρία Μακαρώνη, Ψυχολόγο Υγείας και Ψυχοθεραπεύτρια, τα προγράμματα με την μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα είναι εκείνα που βοηθούν τον καπνιστή να διαχειριστεί και το κομμάτι της ψυχολογικής εξάρτησης ώστε να μπορέσει να διατηρήσει την διακοπή καπνίσματος μακροπρόθεσμα.

Τελικά, που προτιμάτε τραπέζι στους καπνίζοντες ή στους μη καπνίζοντες;