Εύα Σιμάτου, ποια είναι η πιο άκυρη συμβουλή που δεχθήκατε; «Μη δίνεις σημασία» - Q&A με την ηθοποιό

Τη φετινή θεατρική σεζόν, η Εύα Σιμάτου ενσαρκώνει έναν εμβληματικό ρόλο σε ένα από τα αριστουργήματα του μεγάλου δραματουργού, συγγραφέα και ποιητή Μπέρτολτ Μπρεχτ: Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της. Η παράσταση, που έκανε πρεμιέρα τον Δεκέμβριο στην Κεντρική Σκηνή του κτηρίου Τσίλλερ, υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Στάθη Λιβαθινού, συνεχίζει να προβληματίζει και να συγκινεί. Δεν είναι τυχαίο ότι οι θεατές επιστρέφουν ξανά και ξανά, καθώς το έργο, πέρα από βαθιά αντιπολεμικό, αποτελεί και μια διαχρονική παραβολή για τον αγώνα της επιβίωσης, την αβάσταχτη απώλεια –ιδίως την απώλεια των παιδιών– και το βαρύ τίμημα του κέρδους.

Κατά τον τον Μπρεχτ, ο πόλεμος είναι όπως η αγάπη: πάντα βρίσκει έναν τρόπο. Και μιλώντας για αγάπη, η ηθοποιός ενσαρκώνει αυτή τη λέξη σε όλες τις εκφάνσεις της. Κατά τον συνοδοιπόρο της, τον γνωστό συγγραφέα Αλέξη Σταμάτη, είναι ακέραιη, επίμονη, έντονη, γεμάτη αγάπη. Έχοντας διακριθεί για το ταλέντο και τις καλλιτεχνικές της επιλογές, επιμένει να πιστεύει πως ο ορισμός της αυθεντικότητας είναι το θάρρος της προσωπικής αλήθειας.

Την εσκεμμένη σκληρότητα -όταν κάποιος βλάπτει συνειδητά τους άλλους για δικό του όφελος, είναι κάτι που δεν αντέχει ούτε ως θεατής στο θέατρο του παραλόγου της ζωής, όπου η απώλεια γίνεται φόβος και ο ατομισμός γεννά ετεροντροπή. Υποδυόμενη την Υβέτ, στη συνέντευξη που μου παραχώρησε καθίσταται σαφές πως όταν μιλάμε για πραγματική δύναμη δεν εννοούμε την επιβίωση, αλλά τη βαθιά κατανόηση της ανθρώπινης ύπαρξης.

Κυρία Σιμάτου, τί μουσική ακούτε;

Ακούω πολύ μουσική σε διάφορες στιγμές της μέρας. Μου είναι απαραίτητη. Μου αρέσει η ροκ, η τζαζ, η κλασική. Είμαι ανοιχτή σε όλα τα είδη.

Γνωρίζοντας το βιογραφικό σας και έχοντας δει τις δουλειές σας, είναι σαφές ότι οι σπουδές, οι ισχυρές συνεργασίες, το ταλέντο σας και τα αξιόλογα credits που συνοδεύονται από βραβεία είναι αδιαπραγμάτευτα. Ωστόσο, πολλοί αναρωτιούνται για την «δεύτερη» και την «τρίτη» ανάγνωσή σας. Πώς θα σας περιέγραφε, λοιπόν, ο πιο αγαπημένος σας άνθρωπος στον κόσμο; Εκτός από τα 5 θετικά στοιχεία που θα ανέφερε, ποια 5 αρνητικά χαρακτηριστικά πιστεύετε ότι θα συμπλήρωνε για να περιγράψει την προσωπικότητά σας;

Τα παραθέτω όπως τα έγραψε ο Αλέξης:

«Θετικά Χαρακτηριστικά:

1. Απίστευτα χαρισματική – όταν μπαίνει σε έναν χώρο, όλοι τη θυμούνται.
2. Αστεία – έχει ένα είδος χιούμορ που δεν είναι ποτέ προφανές αλλά πάντα εύστοχο.
3. Ευαίσθητη – νοιάζεται πραγματικά για τους ανθρώπους, ακόμα κι όταν προσπαθεί να το κρύψει.
4. Ασυμβίβαστη – κάνει πάντα αυτό που πιστεύει, ακόμα κι αν είναι δύσκολο.
5. Μεγάλη λάτρης του σινεμά – όχι απλώς βλέπει ταινίες, τις ζει.

Αρνητικά Χαρακτηριστικά:

1. Υπεραναλυτική – μπορεί να κάνει ένα απλό σχόλιο να μοιάζει με φιλοσοφική διατριβή.
2. Απρόβλεπτη.
3. Ανήσυχη – ακόμα και στις διακοπές, κάτι σκέφτεται, κάτι σχεδιάζει.
4. Μερικές φορές λίγο απόμακρη – όχι από αδιαφορία, αλλά επειδή είναι συνέχεια χαμένη στις σκέψεις της.
5. Υπερβολικά ειλικρινής»

Το να αποφασίσετε να ακολουθήσετε τον επαγγελματικό σας δρόμο και να κάνετε αυτό που πραγματικά θέλετε, αποτέλεσε και αποτελεί επαναστατική πράξη σε έναν κόσμο που έχει καταστρέψει επαγγελματικά (και όχι μόνο) τη γενιά σας;

Επαναστατική πράξη αποτελεί το να κυνηγάει κανείς τις επιθυμίες του, σε έναν κόσμο που το μόνο που μας επιτρέπει είναι να επιβιώνουμε. Και ναι, επαναστατική πράξη είναι το να ασχολείται κανείς με την Τέχνη στην εποχή μας, πόσο μάλλον εάν επιδιώκει με όλες του της δυνάμεις να την κάνει σε επίπεδο υψηλό. Επαναστατική πράξη είναι επίσης, το να μη συμβιβάζεται κανείς και να προσπαθεί να πορεύεται όσο πιο κοντά στον πυρήνα του και στα πιστεύω του μπορεί.

Κατά τον Μπέρτολτ Μπρεχτ: «Μη χαίρεστε που σκοτώσατε το κτήνος. Η σκύλα που το γέννησε ζει και είναι πάλι σε οργασμό». Ποιο είναι το πραγματικό «κτήνος» του 2025 και πότε πιστεύετε πως θα συνεχίσει να αναπαράγεται αυτό το μοτίβο; Πιστεύετε ότι ως κοινωνία εκπαιδευόμαστε ολοένα και περισσότερο να γινόμαστε άπληστοι; Πιστεύετε ότι γενικά τα μηνύματα του Μπρεχτ παραμένουν επίκαιρα, δεδομένων των σημερινών συνθηκών πολιτικής, κοινωνικής, υγειονομικής και οικονομικής ανασφάλειας;

Το «κτήνος» του 2025 δεν είναι ένα πρόσωπο, αλλά ένα σύστημα που αναπαράγει ανισότητα, έλεγχο και απληστία. Ζούμε σε μια εποχή όπου η επιτυχία μετριέται με όρους κατανάλωσης, η εργασία απαιτεί συμμόρφωση, και ο φόβος γίνεται εργαλείο εξουσίας. Νιώθω πως κάθε κρίση – οικονομική, πολιτική, υγειονομική – γίνεται αφορμή για νέους περιορισμούς, νέα «κτήνη». Ο Μπρεχτ είναι πιο επίκαιρος από ποτέ: η σκύλα που τα γεννά ζει μέσα στις ανισότητες και τρέφεται με την αδιαφορία μας. Αν δεν αντιδράσουμε, αν δεν εκπαιδεύσουμε εμείς τους εαυτούς μας, το μοτίβο θα συνεχίσει να επαναλαμβάνεται.

Συγκεκριμένα, στο έργο του «Η Μάνα Κουράγιο και τα Παιδιά της», που ζωντανεύει στο Εθνικό Θέατρο στην Κεντρική Σκηνή του κτηρίου Τσίλλερ, είναι γνωστό ότι αποτελεί μία από τις πιο ισχυρές αντιπολεμικές αλληγορίες του 20ού αιώνα. Πώς ερμηνεύετε τη συμβολική διάσταση της Άννας Φίρλινγκ ως εκπρόσωπο μιας κοινωνίας που, στην προσπάθειά της να επιβιώσει, χάνει την ανθρωπιά της;

Η Άννα Φίρλινγκ συμβολίζει μια κοινωνία που, στην ανάγκη της να επιβιώσει, χάνει σταδιακά την ανθρωπιά της. Το κάρο της φέρει το βάρος ενός κόσμου που συντηρεί τον πόλεμο για να ζήσει. Θυσιάζει ακόμη και τα παιδιά της στον ίδιο μηχανισμό που της επιτρέπει να συνεχίσει, παγιδευμένη σε έναν κύκλο απώλειας. Ακόμα και στο τέλος, δεν σταματά. Συμβολίζει την τύφλωση μιας κοινωνίας που αρνείται να δει πως η επιβίωση χωρίς αξίες είναι απλώς μια άλλη μορφή ήττας.

Πώς ο χαρακτήρας της Υβέτ λειτουργεί ως σύμβολο στον κοινωνικό και πολιτικό σχολιασμό του Μπρεχτ, και με ποιον τρόπο οι επιλογές της αντανακλούν τις συνθήκες και τους περιορισμούς που επιβάλλει ένας κόσμος διαμορφωμένος από τον πόλεμο και την εκμετάλλευση;

Η Υβέτ είναι σύμβολο την εκμετάλλευση και την επιβίωση σε έναν κόσμο διαλυμένο από τον πόλεμο. Ως γυναίκα που χρησιμοποιεί το σώμα της για να επιβιώσει, ενσαρκώνει την ωμή πραγματικότητα της εμπορευματοποίησης των ανθρώπινων σχέσεων. Επιλέγει. Προσαρμόζεται. Ανελίσσεται. Ο Μπρεχτ, μέσα από τη φιγούρα της, απογυμνώνει τη σκληρότητα ενός συστήματος που μετατρέπει τους ανθρώπους σε εμπορεύματα—όχι μόνο στο πεδίο της μάχης, αλλά και στις καθημερινές, σιωπηλές τους ήττες.

Σε έναν κόσμο γεμάτο πόλεμο και εκμετάλλευση, πώς προσεγγίσατε τις αντιφάσεις και τις επιλογές που συνθέτουν την προσωπικότητα της Υβέτ, και ποια είναι η πιο ηχηρή δήλωσή της που ταξιδεύει στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον;

Η Υβέτ Ποτιέ, είναι μια κοπέλα που αγωνίζεται να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη για επιβίωση και την απώλεια. Είναι ένας χαρακτήρας βαθιά ανθρώπινος και ταυτόχρονα γεμάτος αντιφάσεις. Επαναπροσδιορίζει την ταυτότητά της ως πόρνη-σύμβολο του Μπρεχτ μέσα στις φλόγες του πολέμου. Γίνεται κυνική, αλλά στις ρωγμές της την βλέπουμε να συμπονεί και εν τέλει συντηρεί συναισθήματα μες στην σκληρότητα του πολέμου. Ο ρόλος της Υβέτ λειτουργεί ως ένα περίπλοκο σχόλιο για την ανθρώπινη φύση που αγωνίζεται να επιβιώσει μέσα στις απάνθρωπες εμπόλεμες κοινωνικές συγκρούσεις.

Ο Στάθης Λιβαθινός φημίζεται για τις λεπτομερείς και για τις βαθιά ανθρωποκεντρικές σκηνοθεσίες του. Πώς επηρέασε η σκηνοθετική του προσέγγιση την ερμηνεία σας και τη συνολική παρουσία της Υβέτ στο έργο; Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στην προσέγγισή του;

Ο Στάθης Λιβαθινός είναι χαρισματικός νους και εμπνευσμένος σκηνοθέτης. Έχει διαγράψει μία ιδιαίτερη πορεία. Πιστεύω ότι η παράστασή μας τον βρίσκει σε μία σπουδαία σκηνοθετική στιγμή. Σε σχέση με την δική μου ερμηνεία και με το πώς δούλεψα επάνω στο υλικό της Υβέτ, έχω να πω ότι μου ανέβασε από τις αρχές των προβών πολύ ψηλά τον πήχη. Και αναμετρήθηκα με τις δυνάμεις μου σε ένα προκλητικά τολμηρό κόσμο που μου πρότεινε σκηνοθετικά ο ίδιος, που απαιτούσε και απαιτεί ένα δόσιμο μεγάλο από εμένα, υψηλή ενέργεια, εναλλαγές, ροή. Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν η βαθιά εισπνοή της τόλμης πριν απ’ το μακροβούτι.

Τι σας δυσκόλεψε περισσότερο σε αυτό το έργο και πώς πιστεύετε ότι αυτή η εμπειρία θα σας «κοστίσει», είτε θετικά είτε αρνητικά;

Σ’ αυτό το έργο αυτό που με δυσκόλεψε περισσότερο είναι ο χρόνος. Θα ήθελα να είχαμε πολύ μεγαλύτερο χρόνο προβών, αλλά και παραστάσεων. Συνολικά είναι για εμένα μια εξάμηνη σπουδή επάνω σε ένα πλούσιο και απαιτητικό υλικό που με ταρακούνησε, με «ξεβόλεψε» και με πήγε παρακάτω. Μια ανεκτίμητη εμπειρία που με οδήγησε σε νέους δρόμους προσωπικά.

Νίκος Αλεξίου, Μπέτυ Αρβανίτη, Αντώνης Γιαννακός, Γιάννης Δενδρινός, Πάνος Καμμένος, Φώτης Κουτρουβίδης, Πάρης Λεόντιος, Άννα Μάγκου, Βασίλης Ντάρμας, Βασίλης Παπαδημητρίου, Άγγελος Παππάς, Αντώνης Παρχαρίδης, Ιάκωβος Παυλόπουλος, Θεοδοσία Σαββάκη, Ιωάννης Σύριος, Χρήστος Σωνάκης, Βασίλης Τσαλίκης, Σταμάτης Φακορέλλης. Θα θέλαμε να μας μεταφέρετε μία εικόνα που ισούται με χίλιες λέξεις για τους συνεργάτες σας επί σκηνής σε αυτή τη δουλειά. Και μία για όλο το επιτελείο.

Είναι πολύ δύσκολο να περιοριστώ σε μία εικόνα. Ο καθένας ξεχωριστά έχει προσφέρει κάτι δικό του, κάτι σπάνιο στον κόσμο που έχουμε συνδημιουργήσει όλοι μαζί επάνω στην σκηνή. Με τον καθένα σχετίζομαι διαφορετικά. Κρατάω τόσες πολλές εικόνες και στιγμές. Μία από αυτές είναι τα σφιχτοδεμένα χέρια της υπόκλισης. Ήταν και εξακολουθεί ακόμη να είναι για εμένα μια όμορφη και έντονη διαδρομή.

Η Εύα Σιμάτου με τον σύζυγό της, Αλέξη Σταμάτη, και τη μητέρα του Μπέτυ Αρβανίτη NDP photo agency

Το έργο συνδυάζει την πολιτική κριτική με την ανθρώπινη τραγωδία, προσφέροντας έναν καθρέφτη για την κοινωνία και την αδυσώπητη φύση του πολέμου. Παραμένει διαχρονικό και βαθιά συγκινητικό, καλώντας τους θεατές να αναλογιστούν τις επιλογές και τις ευθύνες τους σε έναν κόσμο που συνεχώς συγκρούεται. Πόσο έτοιμοι είμαστε, λοιπόν, να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες των δικών μας πράξεων σε μια εποχή τόσο φορτισμένη από όλων των ειδών τις προκλήσεις;

Δεν είμαι σίγουρη εάν είμαστε έτοιμοι. Ζούμε σε μια εποχή υπερβολικών ρυθμών ταχύτητας που μας ωθεί στη λήθη, στη βιασύνη, στην απεμπόληση της ευθύνης. Ο πόλεμος δεν είναι μόνο στα πεδία των μαχών, αλλά και στις καθημερινές μας επιλογές, στις μικρές ή μεγάλες υποχωρήσεις μας απέναντι στην αδικία. Το έργο λειτουργεί σαν καθρέφτης, αλλά ποιοι από εμάς αντέχουν να κοιτάξουν πραγματικά; Η διαχρονικότητά του μας υπενθυμίζει πως η ιστορία επαναλαμβάνεται όταν αποφεύγουμε να αναλάβουμε την ευθύνη της. Το ερώτημα δεν είναι αν είμαστε έτοιμοι, αλλά αν έχουμε το θάρρος να γίνουμε.

Είναι γνωστό πως έχετε συνεργαστεί με πολλούς άλλους καταξιωμένους σκηνοθέτες σε σημαντικές θεατρικές παραστάσεις, και σε διεθνές επίπεδο, και πως κατέχετε πολλές διακρίσεις και βραβεία. Αναρωτιέμαι, ποιες λέξεις προκύπτουν από το απόσταγμα αυτών των συνεργασιών και ποιος είναι ο ρόλος που παίζουν τα βραβεία στη ζωή σας, ειδικά με την έννοια της αναγνώρισης;

Πλούτος και ευγνωμοσύνη. Αυτές οι λέξεις μου έρχονται. Αισθάνομαι πραγματικά ότι οι άνθρωποι που έχω συναντήσει σε αυτή τη δουλειά, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, συντελεστές (κάποιοι ίσως περισσότερο από άλλους) και οι εμπειρίες που έχω μοιραστεί μαζί τους όσο δύσκολες ή ευτυχείς κι αν ήταν, με έχουν γεμίσει με ωραία βιώματα. Τα βραβεία έρχονται ως επιβράβευση της δουλειάς, δεν είναι το ζητούμενο. Είναι μια ωραία στιγμή που κάποιοι σου λένε καλά τα πας, συνέχισε, πήγαινε παρακάτω.

Πέρα από τη θεατρική σας πορεία, η περιορισμένη παρουσία σας στην τηλεόραση, σε πολύ σημαντικές σειρές όπως «Άγριες Μέλισσες», «Πανθέοι» και «Το Κόκκινο Ποτάμι», δείχνει μια γυναίκα που λέει πολλά όχι και δεν κάνει εκπτώσεις στα επαγγελματικά της θέλω. Υπάρχει κάποιο «όχι» για το οποίο μετανιώσατε;

Όχι! Με οδηγεί το προσωπικό μου κριτήριο, η δική μου αισθητική. Θέλω πολύ να μην κάνω εκπτώσεις, να είμαι περήφανη για τις δουλειές μου, να με αντιπροσωπεύουν και να νιώθω ότι μέσα από αυτές γίνομαι καλύτερη,

Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η μεγαλύτερη παθογένεια της εποχής μας και ποιο είναι το πιο ισχυρό όπλο που πρέπει να χρησιμοποιήσει ο άνθρωπος προκειμένου να γίνει ο κόσμος αυτός καλύτερος και να ζει ειρηνικά;

Η μεγαλύτερη παθογένεια της εποχής μας είναι η αποξένωση—η σταδιακή απομάκρυνση του ανθρώπου από τον εαυτό του, από τους άλλους και από την ουσία της ζωής. Ζούμε σε έναν κόσμο όπου η πληροφορία ξεπερνά τη γνώση, η εικόνα αντικαθιστά την εμπειρία, και η ταχύτητα καταργεί τη σκέψη. Το πιο ισχυρό όπλο νομίζω ότι είναι η συνείδηση—η βαθιά κατανόηση του εαυτού μας, των άλλων και του κόσμου. Η συνείδηση γεννά την ενσυναίσθηση, την κριτική σκέψη, την ικανότητα να διακρίνουμε το ουσιαστικό από το εφήμερο.

Ποια είναι η μεγαλύτερη ευθύνη που φέρετε ως μαμά ενός αγοριού;

Να μεγαλώσω έναν άνθρωπο που θα ξέρει να αγαπά, να σέβεται και να στέκεται με ακεραιότητα απέναντι στον κόσμο. Να του δώσω τα εργαλεία για να σκέφτεται κριτικά, να μην φοβάται την ευαισθησία του και να αναγνωρίζει τη δύναμη στην καλοσύνη.

Θέλω να τον μάθω να είναι ελεύθερος, όχι μόνο εξωτερικά, αλλά και μέσα του—να μην εγκλωβίζεται σε ρόλους, στερεότυπα ή φόβους.

Λένε πως «ο τοίχος έχει τη δική του ιστορία». Τι σας πληγώνει αυτή τη στιγμή στους δρόμους της γειτονιάς σας και ποιο είναι το αγαπημένο σας σημείο στην Αθήνα; Εκείνο που νιώθετε περισσότερο, Εύα.

Στον λόφο του Λυκαβηττού νιώθω περισσότερο Εύα. Στην ευρύτερη παλιά μου γειτονιά. Εκεί αναπνέω. Εκεί έχω ζήσει τόσα.

Με πληγώνει η ασχήμια και ακόμα πιο πολύ με πληγώνει το ότι την αποδεχόμαστε, την έχουμε συνηθίσει.

Τι σημαίνει η ευτυχία για εσάς; Σε προσωπικό αλλά και επαγγελματικό επίπεδο.

Ευτυχία σημαίνει πληρότητα, εξέλιξη, αγάπη, πλούτος εμπειριών, ταξίδι.

Ποια είναι η σχέση σας με τα social media;

Τα χρησιμοποιώ ως εργαλείο επικοινωνίας, διάδρασης και διάδοσης της δουλειάς μου, αλλά δεν τα αφήνω να γίνουν ο καθρέφτης της πραγματικότητάς μου.

Με ενδιαφέρει η ουσία και όχι η επιφάνεια. Δεν με αφορά η υπερέκθεση ούτε η αδιάκοπη ροή πληροφοριών. Προτιμώ τη βαθύτερη σύνδεση με τα πράγματα και τους ανθρώπους .

Τι είναι αυτό που φοβάστε περισσότερο στην εποχή της AI;

Την έλλειψη της αυθεντικότητας—την απώλεια της ανθρώπινης σκέψης, της δημιουργικότητας και της αληθινής εμπειρίας μέσα σε ένα περιβάλλον όπου η τεχνητή νοημοσύνη υποκαθιστά τη μνήμη, τη φαντασία και την κρίση.

Σε ποιο βιβλίο επιστρέφετε όταν όλα πάνε χάλια;

«Νύχτα και Μέρα» της Βιρτζίνια Γουλφ. Όταν όλα πάνε χάλια, έχω ανάγκη από μια γραφή που διαλύει τον χρόνο, που δεν περιγράφει αλλά αποτυπώνει τη ροή της σκέψης και της ύπαρξης. Η Γουλφ, με την ευαισθησία της στη λεπτομέρεια, με τον τρόπο που μετατρέπει το ελάχιστο σε κοσμογονία, μου θυμίζει ότι ακόμα και μέσα στο χάος, υπάρχει μια κρυφή αρμονία.

Υπάρχει κάτι πολύ βασικό που δεν σας δίδαξε ποτέ η σχολή για τον χώρο σας και μάθατε μόνη σας;

Οι σχολές σου μαθαίνουν τα εργαλεία, τους τρόπους με τους οποίους μπορείς να προσεγγίσεις έναν ρόλο, να δουλέψεις με το σώμα σου, με την φωνή σου… Την δουλειά την μαθαίνεις μόνη/μόνος σου στον χώρο μέσα απ’ τους ρόλους, τις συνεργασίες, την επαφή σου με το κοινό…

Θα θέλατε να στείλετε ένα μήνυμα ενδυνάμωσης σε όλες τις γυναίκες, το οποίο μήνυμα έχει αποδέκτες τους πάντες;

Δεν υπάρχει τίποτα πιο όμορφο σε μια γυναίκα από το να είναι ο εαυτός της και να μπορεί να στέκεται ανεξάρτητη από τα βλέμματα κι από τις προσδοκίες των άλλων.

Κυρία Σιμάτου, ποια είναι η πιο άκυρη συμβουλή που σας έχουν δώσει ποτέ;

Μη δίνεις σημασία…

01

25

Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της

Το αριστούργημα του σπουδαίου δραματουργού, συγγραφέα και ποιητή Μπέρτολτ Μπρεχτ, Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της, έκανε πρεμιέρα στις 4 Δεκεμβρίου στην Κεντρική Σκηνή του κτηρίου Τσίλλερ, σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού. Ένα έργο βαθιά αντιπολεμικό αλλά ταυτόχρονα εξόχως παραβολικό για τον αγώνα για επιβίωση, για την πιο τραγική απώλεια –αυτή που συνιστά ο θάνατος των παιδιών– και το πάντοτε ακριβό τίμημα του κέρδους.

Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της γράφτηκε στη Σκανδιναβία το 1938-1939. Βασίζεται στη Βιογραφία της αρχιαπατεώνισσας και τυχοδιώκτριας Κουράσσε (1669), μέρος του ογκώδους μυθιστορήματος Σιμπλίκιος Σιμπλικίσιμος του Χανς Γιάκοπ Κριστόφελ φον Γκρίμελσχάουζεν, που περιγράφει τον κόσμο της εξαπάτησης και της περιπλάνησης σε καιρούς πολέμου. Θέλοντας να παρουσιάσει «την κοινωνία ως ικανή να αλλάξει», όπως ο ίδιος υπογραμμίζει, ο Γερμανός συγγραφέας περιγράφει συμβάντα που διαδραματίζονται κατά τη διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέμου στην Ευρώπη ως κραυγή αγωνίας για τον επερχόμενο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που ξέσπασε έναν μόλις χρόνο αργότερα. Παρά την προφανή αντιπολεμική του διάσταση και το σαφές του μήνυμα για τα δεινά που φέρει ο καπιταλισμός, «Το έργο του Μπρεχτ αποφεύγει το κήρυγμα, γι’ αυτό γίνεται πιο δυνατό!», όπως αναφωνεί με ενθουσιασμό ο Ρολάν Μπαρτ στην πρεμιέρα του έργου στο Παρίσι.

Το έργο ακολουθεί την τυχοδιώκτρια Άννα Φίρλινγκ –γνωστή στα πεδία των μαχών ως Μάνα Κουράγιο– στον αγώνα της για επιβίωση. Μια αδίστακτη γυρολόγος, που πουλά αγαθά στους στρατιώτες, ενώ μάταια προσπαθεί να προστατεύσει από την καταστροφική δίνη του πολέμου, τα τρία της παιδιά: τον μεγάλο της γιο Άιλιφ, τον μικρότερο Έμενταλ και τη μουγκή της κόρη Κατρίν. Για τη δαιμόνια αυτή γυναίκα, το κέρδος θα έρχεται πάντα πάνω και από την οικογενειακή της ευτυχία. Κι ας πληρώνει το υψηλότερο τίμημα: την τραγική απώλεια των ίδιων της των παιδιών, αλλά και τη θυσία κάθε αξίας, που τα πλάσματα αυτά αντιπροσωπεύουν: το θάρρος, την τιμιότητα, την ειλικρίνεια. Σε καιρό πολέμου κάθε έννοια ηθικής και δικαίου καταστρατηγείται. Ή μήπως όχι μόνο τότε;

Ο Στάθης Λιβαθινός, στην πρώτη του σκηνοθεσία στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου καταπιάνεται –για πρώτη φορά επίσης– με τον Μπρεχτ. Τη μουσική της παράστασης Μάνα Κουράγιο υπογράφει σε μια νέα τους εκδοχή –και όχι εκείνη του Πάουλ Ντεσάου– ο στενός του συνεργάτης, Θοδωρής Αμπαζής, ενώ τον θίασο απαρτίζουν –στην πλειοψηφία τους– νέοι χαρισματικοί ηθοποιοί.

Για τον Μπέρτολτ Μπρεχτ

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898-1956) ήταν Γερμανός ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης, καθώς και ένας από τους σημαντικότερους μεταρρυθμιστές του θεάτρου. Τα έργα του απηχούν τις αντιμιλιταριστικές και τις μαρξιστικές θέσεις του, φανερώνοντας τις επιρροές που δέχτηκε από το κινεζικό και το ρωσικό θέατρο, καθώς και από το έργο των Φρανκ Βέντεκιντ και Έρβιν Πισκάτορ. Κατά τη διάρκεια της ανόδου του ναζισμού, ο Μπρεχτ αυτοεξορίστηκε σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και στην Αμερική. Εκεί συνεργάστηκε με σημαντικούς καλλιτέχνες, αλλά το Χόλυγουντ δεν τον αποδέχτηκε ποτέ. Το 1949, μετά την επιστροφή του στη Γερμανία, ίδρυσε μαζί με τη δεύτερη σύζυγό του Χελένε Βάιγκελ, το Μπερλίνερ Ανσάμπλ, έναν από τους σπουδαιότερους παγκοσμίως γερμανικούς θιάσους. Ανέπτυξε τη δική του μορφή επικού θεάτρου, σύμφωνα με το οποίο οι θεατές –μέσα από κατάλληλες τεχνικές– «αποστασιοποιούνται» από τους ήρωες και τα δρώμενα, ώστε η παράσταση να μην αποτελεί ψευδαίσθηση της πραγματικότητας ή αποκλειστικά και μόνο έναυσμα συγκίνησης, αλλά αφορμή για προβληματισμό και κριτική σκέψη. Πέθανε στα 58 του χρόνια από καρδιακή προσβολή, αφήνοντας μια τεράστια παρακαταθήκη στο θέατρο του 20^ου αιώνα.

Συντελεστές

Μετάφραση-στίχοι: Γιώργος Δεπάστας
Σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός
Μουσική: Θοδωρής Αμπαζής
Σκηνικά-Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Κίνηση: Άντι Ζούμα
Σχεδιασμός βίντεο: Αλέξανδρος Αβρανάς
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Συνεργάτις δραματουργός-Δραματολόγος παράστασης: Έρι Κύργια
Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Έλενα Μπερντέ
Βοηθός μουσικού: Γιώργος Καρούμπαλος
Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Έμιλυ Κουκουτσάκη
Β' Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Ελίνα Αλουπογιάννη
Γ' Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Μαριαλένα Τριγκλίδα

Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Νίκος Αλεξίου, Μπέτυ Αρβανίτη, Αντώνης Γιαννακός,
Γιάννης Δενδρινός, Πάνος Καμμένος, Φώτης Κουτρουβίδης, Πάρης Λεόντιος, Άννα Μάγκου, Βασίλης Ντάρμας, Βασίλης Παπαδημητρίου, Άγγελος Παππάς, Αντώνης Παρχαρίδης, Ιάκωβος Παυλόπουλος, Θεοδοσία Σαββάκη, Εύα Σιμάτου, Ιωάννης Σύριος, Χρήστος Σωνάκης, Βασίλης Τσαλίκης, Σταμάτης Φακορέλλης

Bertolt Brecht, Mutter Courage und ihre Kinder, in: ders., Werke. Große kommentierte Berliner und Frankfurter Ausgabe, Band 6
© Bertolt-Brecht-Erben / Suhrkamp Verlag 1989

Φωτογραφίες παράστασης: Ελίνα Γιουνανλή
Βίντεο παράστασης: Χρήστος Δήμας

Τετάρτη & Πέμπτη| Διακεκριμένη Ζώνη 19€ | Α' Ζώνη 17€ |Β' Ζώνη 15€

Παρασκευή| Γενική Είσοδος 14€

Σάββατο, Κυριακή & επίσημες αργίες| Διακεκριμένη Ζώνη 25€ | Α' Ζώνη 22€ |

Β' Ζώνη 18€ | Γ' Ζώνη 10€

Προπώληση εισιτηρίων: ticketservices.gr , Ταμεία Κτηρίου Τσίλλερ &

Θεάτρου Rex (Αγίου Κωνσταντίνου 22-24 & Πανεπιστημίου 48), τηλ.: 2105288170-171

Από 04.12.2024

ΚΤΗΡΙΟ ΤΣΙΛΛΕΡ - ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ

Τετάρτη - Κυριακή | 19:00
Πέμπτη - Σάββατο | 20:30
Τετάρτη, 25/12 & 01/01 | 20:30

Διάρκεια: 165', με διάλειμμα

“Bertolt Brecht, Mutter Courage und ihre Kinder, in: ders., Werke. Große kommentierte Berliner und Frankfurter Ausgabe, Band 6 © Bertolt-Brecht-Erben / Suhrkamp Verlag 1989.“