Σταύρος Θεοδωράκης: «Το ραδιόφωνο είναι εφήμερο προϊόν. Το podcast είναι οι κασέτες του "σήμερα"»
Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου. Τι λέει στο Queen.gr o Σταύρος Θεοδωράκης για τη μαγεία του ραδιοφώνου, την μετεξέλιξή του πια στο ψηφιακό ραδιόφωνο, το podcast και τη μέγγενη των social media;
Η 13η Φεβρουαρίου καθιερώθηκε επίσημα από την UNESCO ως η Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου, τον Σεπτέμβριο του 2011. Από τις αρχές του 19ου αιώνα ήταν το μόνο και πιο διαδεδομένο μέσο ενημέρωσης και ψυχαγωγίας και παρά την ίδρυση της τηλεόρασης τη δεκαετία του '30 δεν έχασε τη μαγεία του και τη δυναμική του.
Η εξέλιξη όμως της τεχνολογίας και η ανάγκη για πιο εξατομικευμένη χρήση των media, έφερε στις αρχές του 2000 το podcast. Ψηφιακές ραδιοφωνικές ενημερωτικές ή ψυχαγωγικές εκπομπές, που μπορείς να τις κάνεις download στο κινητό ή στον υπολογιστή σου και να τις ακούσεις όσες φορές και όποτε εσύ θέλεις, δημιουργώντας παράλληλα και τη δική σου ψηφιακή βιβλιοθήκη. Από όπου και αν βρίσκεσαι, ακόμη και όταν δεν υπάρχει σήμα.
Ο Σταύρος Θεοδωράκης ήταν και ο πρώτος που πριν λίγα χρόνια μας γνώρισε στην Ελλάδα το νέο ψηφιακό ραδιόφωνο μέσω του pod.gr. Έχοντας ήδη μία μεγάλη εμπειρία στον χώρο των media, τόσο στην τηλεόραση όσο και στο ραδιόφωνο, είναι και ο πιο κατάλληλος τη σημερινή ημέρα να μας μιλήσει στο Queen.gr τόσο για τα ποιοτικά όσο και για τεχνικά χαρακτηριστικά του podcast.
Σε ένα διαρκώς και ταχύτατα μεταβαλλόμενο περιβάλλον των media σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν αλλάζουν μόνο τα παραδοσιακά μέσα, αλλά και τα περιφερειακά, αυτά που αποκαλούμε ως social media. Και όμως, υπάρχει συνδετικός κρίκος μεταξύ τους. Όχι πάντα θετικός. Είναι άλλωστε όπως λέει ο Σταύρος Θεοδωράκης, ένα σύμπαν γεμάτο προβλήματα.
Πρωταγωνιστές: Οι 2 «ιπτάμενες» που σώζουν ζωές και η μοναδική γυναίκα κυβερνήτης Super Puma
«Το ραδιόφωνο έχει τη μαγεία του ημίγυμνου»
Ποια είναι η βασική διαφορά του ραδιοφώνου και του podcast στα πρακτικά τους χαρακτηριστικά;
Το ραδιόφωνο είναι το εφήμερο προϊόν. Κάνεις κάτι, λες κάτι και μετά «εξαφανίζεται». Το podcast είναι όπως λένε κάποιοι το «αιώνιο» προϊόν. Ανά πάσα στιγμή αν αναζητήσεις για παράδειγμα στο Spotify το όνομα ενός δημιουργού podcast, θα δεις όλες τις εκπομπές που έχει κάνει. Ένας άλλος χαρακτηρισμός που έχει γίνει, είναι πως είναι το Neftlix του ραδιοφώνου. Όπως σε καθημερινή βάση λες ότι θέλω να δω μία ταινία ή μία σειρά στην πλατφόρμα, έτσι αντίστοιχα αν θέλεις να ακούσεις κάτι μπορεί να το αναζητήσεις και να το βρεις.
Ζούμε σε μία εποχή, όπου υπάρχει μία εξατομικευμένη ανάγκη. Ο καθένας από εμάς θέλει ένα προϊόν των media για τον εαυτό του, αυτό που ταιριάζει καλύτερα σε εκείνον.
Όταν ακούμε μία εκπομπή στο ραδιόφωνο, ακούμε παράλληλα και τις διαφημίσεις, θα ακούσουμε αργότερα και τον παραγωγό ή τον δημοσιογράφο που να μη μας αρέσει τόσο πολύ. Ακόμη και τραγούδια που μπορεί να μη είναι τα αγαπημένα μας. Όταν όμως μπεις στην πλατφόρμα, είναι στα δικά σου χέρια η επιλογή.
Το podcast εφευρέθηκε αρχικά στην Αμερική για όσους ταξίδευαν συχνά με αεροπλάνο και ήθελαν να ακούν κάτι διαφορετικό και όχι μόνο μουσική.
Επειδή είναι μικρά αρχεία, μπορείς να τα κάνεις downoload και να τα ακούσεις μετά, ακόμη και αν βρίσκεσαι κάπου όπου δεν θα έχεις σήμα, σε ένα βουνό ή στο υπόγειο του σπιτιού σου. Είναι οι κασέτες της σημερινής εποχής. Υπάρχουν πλέον και εκείνοι που είναι πιο φανατικοί και έχουν δημιουργήσει στο κινητό ή στον υπολογιστή τους ολόκληρες ψηφιακές βιβλιοθήκες με podcast.
Η πιο εξατομικευμένη χρήση των media συνδυάζεται και με την αλλαγή της καθημερινότητάς μας και την έλλειψη χρόνου; Θέλουμε μία στιγμή στην ημέρα ή στον ελεύθερο μας χρόνο, να ακούσουμε με προσοχή αυτό που μας ενδιαφέρει ή αυτό που μας αρέσει, χωρίς να είναι μία παθητική ακρόαση;
Ο κόσμος πια, λόγω και των αλλαγών που έχουν γίνει στα media απαιτεί πλέον να έχει τον έλεγχο για το πότε θα δει κάτι στην οθόνη του, πότε θα ακούσει κάτι στο ραδιόφωνο, πότε θα ενημερωθεί, πότε θα μιλήσει σοβαρά, πότε θα κάνει πλάκα. Όλα θέλει να προσαρμόζονται, ανάλογα με τις δικές του ανάγκες. Άλλωστε έχουμε «φύγει» πια και από την εποχή που άναβε η οθόνη της τηλεόρασής μας διαδοχικά μέσα στην ημέρα στο σπίτι μας και όλοι «καρφωνόμαστε» πάνω της.
Έχει επίσης και τη δυνατότητα ο εκάστοτε παραγωγός στο podcast να αναλύσει και χωρίς τη διακοπή για διαφημίσεις ή για τα ενδιάμεσα δελτία ειδήσεων τη σκέψη του στο podcast.
Δεν είναι όμως πάντα έτσι. Υπάρχουν και κάποιοι που κάνουν πολύ «πρόχειρα» αυτά τα podcast. Όπως συμβαίνει σε κάθε δουλειά, δεν πρέπει να εξιδανικεύουμε τις καταστάσεις.
Λείπουν οι παραγωγοί οι άνθρωποι του ραδιοφώνου με τον διαφορετικό λόγο αλλά και στάση ζωής; Κάποιες πιο ιδιαίτερες και πολυσυλλεκτικές φυσιογνωμίες, όπως υπήρξε για παράδειγμα ο Κωνσταντίνος Τζούμας, που γνωρίζω ότι τον θαύμαζες;
Δεν ξέρω αν μπορώ να συμμετέχω σε αυτή, ας την πω «μελαγχολία». Είναι σωστό βέβαια ότι δεν υπάρχει Τζούμας σήμερα. Αλλά ο Κωνσταντίνος όταν εξέφραζε μία συγκεκριμένη άποψη, είχε να αντιμετωπίσει μόνο τους παραγωγούς του. Τώρα, αν κάποιος άλλος πει κάτι, θα πέσει στη μέγγενη των social media. Όσοι άκουγαν τον Κωνσταντίνο γνώριζαν το ποιος είναι και αγαπούσαν τις ιδιαιτερότητές του. Δέχονταν τις υπερβολές του, ήξεραν ποιος πραγματικά ήταν και ήξεραν επίσης, ότι αυτό που έλεγε μπορεί και να μην ήταν κυριολεκτικό, αλλά ήταν το δικό του ιδιαίτερο χιούμορ.
Τώρα ο νέος Κωνσταντίνος Τζούμας μπορεί να πει κάτι και αμέσως τον «κρεμούν» στα μανταλάκια των social media, που είναι πολύ χειρότερα από τα μανταλάκια που κάποτε λέγαμε για τις εφημερίδες.
Είναι πια τόσο αρνητική η επιρροή των social media;
Τα social media, αν εξαιρέσεις την πρώτη τους ιδιότητα με το να δίνουν τη δυνατότητα σε κάποιον να εκφραστεί, είναι κατά τα άλλα ένα σύμπαν γεμάτο προβλήματα.
Δίνεις ευκαιρίες σε νέα παιδιά που έχουν κάτι διαφορετικό να μας πουν, όπως ο Στέλιος Ανατολίτης με το «Χημεία σου και μία μου», τον οποίο φιλοξένησες και πρόσφατα στους Πρωταγωνιστές, λόγω της διπολικής του διαταραχής. Η νέα γενιά έχει αυτή τη διαφορετική ματιά που χρειάζεται να γίνει podcast;
Έρχονται πολλά νέα παιδιά εδώ που μας ζητούν να κάνουν podcast. Αλλά για να φτάσουμε σε αυτούς τους 5 καλούς που θα ακούσεις, συζητάμε με άλλους 105. Όταν το μέσο είναι εύκολο, γιατί είναι εύκολο, επειδή το μόνο που χρειάζεται να κάνεις είναι μία ηχογράφηση, όλοι θεωρούν πως μπορούν να το κάνουν. Στην ουσία όμως, δεν μπορούν.
Όταν κάνεις μία συνέντευξη με έναν υποψήφιο podcaster, τι θα σε κερδίσει ώστε να του δώσεις μία ευκαιρία για να μπει στην ομάδα σας;
Το εύρος των γνώσεων του στο αντικείμενο που τον ενδιαφέρει. Έχω πάντα μία εσωτερική σύγκρουση με τους ημιμαθείς. Το να μην ξέρεις έναν τομέα δεν είναι ενοχλητικό. Το να μη ξέρεις και να νομίζεις ότι ξέρεις, είναι άσχημο. Με τη χρήση των νέων μέσων τα τελευταία χρόνια, δεν γίνεται άμεσα αντιληπτή αυτή η ημιμάθεια. Βλέπεις για παράδειγμα νέα παιδιά να κάνουν μαγειρική ακόμη και ως influencer και τραβάς τα μαλλιά σου με αυτά που λένε. Βέβαια σεφ γινόσουν κάποτε και αν είχες πολλά τατουάζ.
«Η Μαρία Σολωμού δεν είδε αφ' υψηλού το podcast. Δούλεψε μεθοδικά»
Δεν λείπουν από τον χώρο του ψηφιακού ραδιοφώνου, οι πιο ειδικοί που να μιλούν για πιο ιδιαίτερα θέματα, όπως για παράδειγμα την τέχνη;
Η ουσία των podcast είναι το να περιγράψεις κάτι με τον λόγο σου. Αυτό δεν είναι εύκολο σε όλα τα θέματα της τέχνης. Αυτό ίσως μπορεί να γίνει μόνο στους τομείς του θεάτρου και του κινηματογράφου. Πάντα χρειάζεται να βρεις τον κατάλληλο άνθρωπο για να το κάνει με τον σωστό τρόπο και κυρίως να έχει την γνώση πάνω σε αυτόν τον τομέα.
Podcasters έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια και άνθρωποι που μας είναι γνωστοί από την καλλιτεχνική τους δραστηριότητα. Κάποια στιγμή έγινε και μόδα ένας celebrity να έχει μία εκπομπή. Γίνεται και για διαφημιστικούς, εμπορικούς λόγους;
Εξελίσσεται σε μία εμπορική λύση. Για παράδειγμα όταν ξεκίνησε η Μαρία Σολωμού σε εμάς, δούλεψε μεθοδικά τη θεματολογία της για τις σχέσεις ή για τα παιδιά. Δεν το είδε αφ’ υψηλού. Κάποιοι επώνυμοι δεν ήρθαν με τη δυναμική ότι είναι επώνυμοι, αλλά έχτισαν πάνω στο podcast.
Η εξέλιξη σε vidcast πόσο έχει αλλάξει τη μορφή του μέσου;
Το podcast είναι η μαγεία του ημίγυμνου, ενώ στο video τα βλέπεις όλα, θα δεις δηλαδή και τις ατέλειες του γυμνού. Το ραδιόφωνο έχει μία μαγεία μέσω του ήχου, της φωνής, αλλά ακόμη και οι παλαιότεροι και πιο γνωστοί ραδιοφωνικοί παραγωγοί, δεν θα μάγευαν το ίδιο το κοινό τους αν απέναντί τους είχαν μία κάμερα. Είναι μίας μορφής απομυθοποίηση. Υπάρχει τελευταία αυτή η τάση, το να συνοδεύεις δηλαδή το podcast με το αντίστοιχο video του, με την απλή λογική και τεχνική, με μία κάμερα που απλά καταγράφει χωρίς το εξεζητημένο βίντεο που χρειάζεται επεξεργασία και μοντάζ. Κάνουμε αρκετά, αλλά δεν χρειάζεται να το κάνεις με συχνότητα.
Τηλεόραση, podcast ή ραδιόφωνο; Ποια είναι με την πάροδο των χρόνων η δική σου προτίμηση, αλλά και η δική σου ανάγκη να επικοινωνείς;
Η αλήθεια είναι πως έχει χαθεί πια η μαγεία του ραδιοφώνου. Δύσκολα θα έκανα ξανά ραδιόφωνο. Ήμουν πάντα θιασώτης των ντοκιμαντέρ, όπως είναι δηλαδή οι Πρωταγωνιστές. Εκπομπές έρευνας που έχεις τη δυνατότητα, έχεις χρόνο να ψάξεις το θέμα σου, να το μοντάρεις, να επενδύσεις με μουσική, να εξοικειωθείς με το μήνυμα που σου δίνει ο συνεντευξιαζόμενος. Αυτό που κάνω εδώ και 30 χρόνια με την εκπομπή στην τηλεόραση.
Bloggers
