Χαρούλα Μπιλάλη: «Είναι σημαντικό να αμφισβητήσουμε τα στερεότυπα που εξακολουθούν να υπάρχουν»

Λένε πως δεν υπάρχει πλέον ουσιαστικός λόγος να γιορτάζουμε τη φυλετική ισότητα ούτε και να πανηγυρίζουμε γι΄αυτή. Δεδομένου ότι είναι μια αξία κατοχυρωμένη, γιατί οι πολέμιοι της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων επιμένουν να διαφωνούν; Ο λόγος είναι απλός και δεν έγκειται παρά στην ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων, που επιμένουν να υποστηρίζουν κάτι επιφανειακά (ή και υποκριτικά ενδεχομένως) και να μην το υποστηρίζουν ουσιαστικά.

Για τη Χρυσούλα Μπιλάλη οι ανισότητες μεταξύ των φύλων εξακολουθούν να υφίστανται σε διάφορες πτυχές του τοπίου της έρευνας και της τεχνολογίας. Όπως παρατηρεί, οι γυναίκες ερευνήτριες συχνά λαμβάνουν μικρότερες αμοιβές, καταλαμβάνουν λιγότερο υψηλόβαθμες θέσεις εργασίας και μικρότερη προοπτική για προαγωγές. Η συνεισφορά τους υποβιβάζεται, και οι απόψεις τους υποεκπροσωπούνται.

Γι' αυτούς και για πολλούς άλλους ακόμα λόγους, η 11η Φεβρουαρίου, Παγκόσμια Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη, είναι μια ημέρα αφιερωμένη σε όλες εκείνες τις γυναίκες που έβαλαν το δικό τους «λιθαράκι» στους τομείς STEM καθώς και σε εκείνες που θα πάρουν τη σκυτάλη αφήνοντας και αυτές με τη σειρά τους το δικό τους αποτύπωμα.

Επιστήμη, νίκη, χαρά, ελπίδα, δημιουργία, είναι πέντε λέξεις γένους θηλυκού που η Χαρούλα Μπιλάλη με τη σειρά της θέλει να προωθήσει με αφορμή την ημέρα που τιμά τις γυναίκες στην επιστήμη. Τελειομανής, υπερ-αναλυτική, με υπερβολική ευαισθησία, κάποιες φορές παρορμητική και άλλες πεισματάρα, δεν θα έκανε ποτέ «έκπτωση» στην ειλικρίνεια, την ενσυναίσθηση, τον σεβασμό, την ακεραιότητα, την ευγένεια, τη γενναιοδωρία. Η γυναίκα που διαπρέπει στον κλάδο της, απεχθάνεται τη μετριότητα, φοβάται τη μοναξιά και δεν συγχωρεί την εκμετάλλευση- όποιας μορφής. Η σειρά που πρόσφατα ξεχώρισε είναι το «The Dearest» (ένα κορεάτικό δράμα εποχής) για τον τρόπο που δείχνει την αληθινή αγάπη. Η κυρία Μπιλάλη που λατρεύει την καλή μουσική, όταν θέλει να αντλείσει δύναμη επιστρέφει σε ένα από τα αγαπημένα της βιβλία ή αλλιώς στο Infinite Self: 33 Steps to Reclaiming Your Inner Power του Stuart Wilde.

Πίσω στο σήμερα και με αφορμή την ημέρα, δεν θα μπορούσαμε να μη συνομιλήσουμε με τη Μοριακή Βιολόγο, που ανάμεσα σε πολλά σημαντικά πράγματα, έχει εξειδίκευση στην Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και το ανθρώπινο Μικροβίωμα, είναι Πιστοποιημένη Health & Wellness Coach και Διευθύνουσα Σύμβουλος της Ferticeutics Co. Όλα αυτά στο πλαίσιο της (αληθινής) προώθησης του empowerment με αφορμή την πολύ σημαντική αυτή ημέρα.

Κυρία Μπιλάλη, η Διεθνής Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη γιορτάζεται στις 11 Φεβρουαρίου κάθε χρόνο. Αυτή η ημερομηνία επιλέχθηκε για να τιμήσει τα γενέθλια της Μαρί Κιουρί, μιας πρωτοπόρου φυσικού και χημικού που έκανε πρωτοποριακές συνεισφορές στους τομείς της ραδιενέργειας και της πυρηνικής φυσικής. Αποτελεί υπενθύμιση της σημαντικότατης συνεισφοράς των γυναικών στους τομείς STEM σε όλη την ιστορία και ότι κάθε γυναίκα αξίζει ίσες ευκαιρίες και αναγνώριση. Ποια είναι η μεγαλύτερη ευθύνη που φέρετε ως γυναίκα που διαπρέπει στον κλάδο της και ποιο είναι το μεγαλύτερο μήνυμα που θα θέλατε να προωθήσετε σήμερα με αφορμή αυτή τη γιορτή;

Ως γυναίκα που διαπρέπει στον τομέα της μοριακής βιολογίας, υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και μικροβιώματος, επιστημονικά πεδία συνυφασμένα με την ίδια μας τη ζωή, μία από τις μεγαλύτερες ευθύνες που έχω είναι να λειτουργώ ως πρότυπο και υπέρμαχος της ισότητας των φύλων στους τομείς STEM. Είναι σημαντικό να αμφισβητήσουμε τα στερεότυπα και τα εμπόδια που εξακολουθούν να υπάρχουν για τις γυναίκες στην επιστήμη, διασφαλίζοντας ότι όλοι, ανεξαρτήτως φύλου, έχουν ίσες ευκαιρίες να ακολουθήσουν τα όνειρα τους και να διαπρέψουν στην καριέρα τους.

Το μεγαλύτερο μήνυμα που θα ήθελα να προωθήσω με την ευκαιρία αυτού του εορτασμού είναι η σημασία της πολυμορφίας και της συμπερίληψης στην επιστήμη. Οι γυναίκες και τα κορίτσια φέρνουν μοναδικές προοπτικές, δημιουργικότητα και ταλέντο στην επιστημονική κοινότητα, εμπλουτίζοντας την έρευνα και την καινοτομία με μοναδική ενσυναίσθηση. Καλλιεργώντας ένα περιβάλλον όπου όλοι αισθάνονται ότι εκτιμώνται και υποστηρίζονται, μπορούμε να απελευθερώσουμε το πλήρες δυναμικό τους και αυτό είναι κάτι για το οποίο αξίζει πραγματικά να προσπαθήσουμε.

Επιπλέον, θα ήθελα να τονίσω τη σημασία της καθοδήγησης και των δικτύων υποστήριξης για τις γυναίκες και τα κορίτσια που ενδιαφέρονται να ακολουθήσουν καριέρα στην επιστήμη. Η παροχή καθοδήγησης, ενθάρρυνσης και πόρων μπορεί να βοηθήσει την επόμενη γενιά γυναικών επιστημόνων να ξεπεράσει τα εμπόδια και να επιτύχει τους στόχους της.

Κόντρα σε στερεότυπα και προκαταλήψεις πετύχατε και κάνετε μια αξιοθαύμαστη καριέρα. Αν είχατε ελάχιστο χρόνο για να συστηθείτε σε κάποιον που θα ήθελε να σας γνωρίσει, ποια κομβικά σημεία από το βιογραφικό και τον χαρακτήρα σας θα μοιραζόσασταν και γιατί;

Δεν θεωρώ πως υπάρχουν κομβικά σημεία στο βιογραφικό μου, παρά μία διαρκής επιστημονική εξέλιξη, ένα πάθος να κατακτώ κάθε καινούργια γνώση που θα με κάνει καλύτερη και πιο αποτελεσματική απέναντι στους ασθενείς μου. Από την πρώτη μου μέρα στο πανεπιστήμιο μέχρι και σήμερα, το όραμα και ο σκοπός μου για μία πιο υγιή και πιο ευτυχισμένη κοινωνία είναι αυτά που με κάνουν να ξεπερνάω πολλές φορές τον εαυτό μου προκειμένου να προσφέρω στους ασθενείς μου το καλύτερο. Αν είχα ελάχιστο χρόνο να συστηθώ θα έλεγα, με ένα ειλικρινές, αισιόδοξο χαμόγελο στα χείλη και με μάτια γεμάτα πάθος και αποφασιστικότητα (αισιοδοξία, πάθος, αποφασιστικότητα -κύρια στοιχεία του χαρακτήρα μου) - Γεια σας είμαι η Χαρούλα και θέλω να σας βοηθήσω να γίνετε πιο υγιείς και πιο ευτυχισμένοι. Είτε πρόκειται για υπογόνιμους ασθενείς, είτε για ανθρώπους που θέλουν να βελτιώσουν την υγεία τους σε μοριακό επίπεδο με στόχο τη μακροζωία, σκοπός είναι η καλύτερη υγεία και η ευτυχία τους.

Περιγράψτε μας μια τυπική ημέρα στο γραφείο σας. Αλήθεια, στο τέλος μιας κουραστικής ημέρας αισθάνεστε καλύτερος άνθρωπος;

Στην επαγγελματική μου ζωή όπως είναι γνωστό υπάρχουν δύο Χαρούλες. Μία στο ιατρείο, δίπλα στον αγαπημένο μου σύζυγο, μαιευτήρα γυναικολόγο Δημήτρη Μπιλάλη, και μία στο γραφείο της Ferticeutics, της εταιρείας που ίδρυσα 7 χρόνια πριν. Συνηθίζω να λέω χαριτολογώντας πως στο ιατρείο είναι η καρδιά μου και στο γραφείο το μυαλό μου. Συνήθως η μέρα ξεκινά στην Ferticeutics, με πολλές και διαφορετικές δραστηριότητες και meeting μα την ομάδα μου. Πολλά πρωινά όμως βρίσκομαι στο Institute of Life στο Ιασώ με τους ασθενείς μας για εξωσωματική. Μπορεί όμως 2 ώρες μετά να βρίσκομαι σε ένα επιχειρηματικό lunch break συζητώντας με τον CEO μίας άλλης φαρμακευτικής εταιρείας τις διεθνείς εξελίξεις στον κλάδο. Πριν βρεθώ τελικά στο ιατρείο για να δω νέα ραντεβού για υπογονιμότητα. Πάντα μία πολύ γεμάτη μέρα. Σχεδόν πάντα μία πολύ κουραστική ημέρα. Όμως να σας πω κάτι. Αυτή την κούραση αλήθεια σας λέω δεν την νιώθω. Πως να νιώσω κουρασμένη όταν λαμβάνω ένα θετικό αποτέλεσμα κύησης σε ένα δύσκολο περιστατικό… Ένα τέτοιο μάλιστα με έκανε δεύτερη φορά νονά!!! Πως να νιώσω κουρασμένη όταν στα πλαίσια των διεθνών συνεργασιών της Ferticeutics, ταξιδεύω στον κόσμο όλο, εξελίσσοντας ακόμα περισσότερο τις επιστημονικές μου γνώσεις. Ναι κουράζομαι πολύ. Όμως το ότι κάνω ότι αγαπώ περισσότερο με πάθος, νόημα και σκοπό, αυτό είναι η ξεκούραση μου. Και ναι στο τέλος της ημέρας πράγματι νιώθω καλύτερος άνθρωπος. Αυτό είναι το δώρο μου. Αυτό φορτίζει τις μπαταρίες μου.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν το επαγγελματικό σας προφίλ; Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με αυτόν τον κλάδο; Αναρωτιέμαι αν χρειάστηκε να δουλέψετε διπλά και τριπλά προκειμένου να καθιερωθείτε στο επάγγελμά σας.

Ως ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση και το μικροβίωμα, τα κύρια χαρακτηριστικά που καθορίζουν το επαγγελματικό μου προφίλ, αν και διαφορετικά μεταξύ τους, είναι η εξειδίκευση, η ενσυναίσθηση, ο σεβασμός, η μεγάλη προσοχή στην λεπτομέρεια, η εξατομίκευση, η, όπως ανέφερα και προηγουμένως, εξέλιξη και η ειλικρίνεια στην επικοινωνία. Και σίγουρα το πείσμα μου για αποτελεσματικότητα.

Ειδικά η ενσυναίσθηση μου είναι πολύ μεγάλη - Προσπαθώ να νιώθω και να στηρίζω συναισθηματικά τους ασθενείς μου και να τους παρέχω εξατομικευμένη φροντίδα καθ' όλη τη διάρκεια του ταξιδιού τους προς τη γονεϊκότητα.

Προσπαθώ να ενημερώνομαι για τις τελευταίες εξελίξεις και προσαρμόζω την πρακτική μου ώστε να ενσωματώσω καινοτόμες τεχνικές και βέλτιστες πρακτικές.

Αποφάσισα να ασχοληθώ με τον κλάδο της αναπαραγωγικής βιολογίας κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών μου σπουδών. Δεν είναι μεγάλη ευλογία να μπορείς να βοηθάς έναν άνθρωπο να φέρει στον κόσμο ένα παιδί; Να τον βοηθάς να ξεπερνάει ανυπέρβλητα μέχρι εκείνη τη στιγμή εμπόδια, να γίνεσαι το θάρρος και η ελπίδα του μαζί; Να βοηθάς την ίδια τη ζωή να συνεχιστεί. Και μέσα από αυτό να βοηθάς έναν άνθρωπο να γίνει πιο υγιής και πιο ευτυχισμένος.

Όσον αφορά το ερώτημα αν έπρεπε να δουλέψω διπλά και τριπλά για να εδραιωθώ σε αυτό το επάγγελμα ως γυναίκα, αναγνωρίζω ότι, όπως πολλές γυναίκες σε ανδροκρατούμενους τομείς, αντιμετώπισα μοναδικές προκλήσεις και εμπόδια στην πορεία. Ωστόσο, πιστεύω ότι η αφοσίωση, η επιμονή μου και η υποστήριξη των δικών μου ανθρώπων έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο να ξεπεράσω αυτά τα εμπόδια και να καθιερωθώ ως μια αξιοσέβαστη επαγγελματίας στον τομέα της μοριακής βιολογίας και της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Παρόλο που το ταξίδι μπορεί να απαιτούσε πρόσθετη προσπάθεια κατά καιρούς, το πάθος για τη δουλειά μου και η επιθυμία να συμβάλω στην πρόοδο της αναπαραγωγικής ιατρικής υπήρξαν ισχυρά κίνητρα σε κάθε μου βήμα.

Ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα πάνω στο οποίο εργάζεστε αυτή τη στιγμή, και, εκτός από συνέπεια και πειθαρχία, με ποιες αξίες πορεύεστε προκειμένου να φέρετε εις πέρας ένα project;

Αυτή τη στιγμή, ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα στα οποία εργάζομαι είναι η ανάπτυξη ενός βιβλίου για την ανθρώπινη αναπαραγωγή με μία μελλοντική ματιά, παράλληλα με τη δημιουργία μιας διεθνούς πλατφόρμας για εξωσωματική γονιμοποίηση χωρίς σύνορα. Οι προσπάθειες αυτές αποσκοπούν στη διάδοση έγκυρης επιστημονικής γνώσης, και την παροχή υποστήριξης σε άτομα και ζευγάρια που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, ανεξαρτήτως φύλου και πέρα από τα σύνορα της χώρας που βρίσκονται αυτή τη στιγμή.

Εκτός από τη συνέπεια και την πειθαρχία, πιστεύω πως είναι σημαντική η ανθεκτικότητα, η διαφάνεια, η αξιοπρέπεια και το να είναι ξεκάθαρος ο σκοπός και ο στόχος. Η πηγή της δύναμης για την επιτυχία είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Πρέπει να γνωρίζεις ποιος είσαι προτού ξεκινήσεις, τι θες, τι μπορείς, τι μπορείς να κάνεις, τι μπορείς να αντέξεις. Ειδικά εάν είσαι entrepreneur και αυτοδημιούργητος όπως εγώ. Η πειθαρχία προκύπτει από το στόχο. Εάν είναι πραγματικός στόχος σου, η συνέπεια και η πειθαρχία είναι αδιαπραγμάτευτες.

Το βιογραφικό σας είναι μία ηχηρή απάντηση στο τί εστί «σπάω γυάλινες οροφές». Ανάμεσα σε πολλά σημαντικά πράγματα, βλέπουμε πως έχετε εξειδίκευση στην Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και το ανθρώπινο Μικροβίωμα, είστε Πιστοποιημένη Health & Wellness Coach και Διευθύνουσα Σύμβουλος της Ferticeutics Co. Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που κληθήκατε να αντιμετωπίσετε στη διαδρομή σας η οποία ωστόσο αποτελεί παράσημο και σημείο αναφοράς σε κάθε σας βήμα;

Το να είμαι μία αφοσιωμένη μητέρα 2 κοριτσιών και να παραμείνω για όλους η «Χαρούλα» που ανέφερα πιο πάνω. Το να γίνομαι παράδειγμα με τις πράξεις μου αλλά και έμπνευση στη νέα γενιά με το όραμα μου. Πατώντας πάντα τα πόδια μου στη Γη. Ταπεινά.

Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε -και που σχετίζονται με το φύλο, κατά τη διάρκεια της καριέρας σας και ποια η εκτίμησή σας για τα ποσοστά και την αναλογία άντρας/ γυναίκα στον τομέα της επιστήμης και έρευνας βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα;

Τόσο ως ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση αλλά και ως διευθύνων σύμβουλος της Ferticeutics, έχω αντιμετωπίσει διάφορες προκλήσεις κατά τη διάρκεια της καριέρας μου, τόσο γενικές όσο και σχετικές με το φύλο.

Όσον αφορά την εξωσωματική γονιμοποίηση, ο τομέας εξελίσσεται συνεχώς, απαιτώντας συνεχή εκπαίδευση, ακόμα και σε τεχνητή νοημοσύνη, για να παραμείνω στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων και να παρέχω τη βέλτιστη δυνατή φροντίδα στους ασθενείς μου.

Ως διευθύνων σύμβουλος της Ferticeutics, η διαχείριση των πολύπλευρων πτυχών της λειτουργίας μιας επιστημονικής / φαρμακευτικής εταιρείας με διεθνείς συνεργασίες, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας και ανάπτυξης νέων προϊόντων και υπηρεσιών, της κανονιστικής συμμόρφωσης και του συνόλου των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, παρουσιάζει τις δικές της προκλήσεις.

Όσον αφορά τις προκλήσεις που σχετίζονται με το φύλο, παρά τη σημαντική πρόοδο, εξακολουθούν να υφίστανται στους τομείς STEM, συμπεριλαμβανομένου του δικού μου επιστημονικού κλάδου και επαγγελματικού χώρου. Λίγο περισσότερο ίσως στην επιχειρηματική μου διάσταση.

Η υπέρβαση των εμποδίων που σχετίζονται με το φύλο απαιτεί απίστευτη ανθεκτικότητα και αποφασιστικότητα. Προσωπικά, και αυτή τη συμβουλή θέλω να δώσω, όταν γνωρίζεις το σκοπό σου, όταν ξέρεις ποια είσαι, κάθε εμπόδιο είναι απλά ένα ακόμα βήμα προς την επιτυχία.

Όσον αφορά τα ποσοστά και την αναλογία ανδρών/γυναικών, όσο γνωρίζω, ιστορικά, οι τομείς STEM, είναι ανδροκρατούμενοι. Ωστόσο, έχει σημειωθεί αξιοσημείωτη αύξηση της εκπροσώπησης των γυναικών στους τομείς αυτούς, γεγονός που με χαροποιεί ιδιαίτερα.

Πιστεύω ακράδαντα πως η καλλιέργεια μιας κουλτούρας συμπερίληψης και ισότητας των φύλων είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της προόδου και την προώθηση της καινοτομίας στην επιστήμη και την έρευνα. Με την αμφισβήτηση των στερεοτύπων και την προώθηση ισότιμων ευκαιριών για όλα τα άτομα, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια πιο “δυναμική” επιστημονική κοινότητα η οποία όμως θα χαρακτηρίζεται και από υψηλότερα επίπεδα ενσυναίσθησης.

Με αυτό τον τρόπο η ισότητα των φύλων στους τομείς STEM θα ωφελεί όχι μόνο τις γυναίκες και τα κορίτσια αλλά και την κοινωνία στο σύνολό της.

Κυρία Μπιλάλη, Θα θέλατε να αναφέρετε οποιαδήποτε γυναίκα επιστήμονα / δασκάλα /συνάδελφο / συγγενή που σας ενέπνευσε να κυνηγήσετε τους στόχους σας στην καριέρα σας; Πόσο σημαντικό πιστεύετε ότι είναι να έχουμε αυτά τα πρότυπα αλλά και να αναγνωρίζουμε την αξία τους στο πώς μάς Παρακίνησαν;

Ως φοιτήτρια, τη Ρόζαλιντ Φράνκλιν, φυσικά, τη Βρετανίδα βιοφυσικό, το έργο της οποίας ήταν καθοριστικό για την ανακάλυψη της δομής της διπλής έλικας του DNA, ορόσημο στον τομέα της μοριακής βιολογίας. Στην μετέπειτα εξειδίκευση μου στην εξωσωματική γονιμοποίηση, την παγκοσμίου φήμης ειδικό αναπαραγωγής Zita West, που έχω πλέον την τιμή να συνεργάζομαι, ειλικρινά η γνωριμία μου μαζί της 2 μήνες πριν, ήταν μία από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές στη ζωή μου. Ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα και νιώθω απίστευτη ευγνωμοσύνη για αυτό. Κάθε πρότυπο στη ζωή μου είναι ο δικός μου Πολικός Αστέρας, η πυξίδα που μου δείχνει το δρόμο προς τον τελικό μου προορισμό.

01

04