Ο φωτογράφος Κοσμάς Κουμιανός λέει πως ένα σώμα δεν έχει ατέλειες, αλλά πολλές όμορφες ιστορίες

Σε μια εποχή που κυριαρχεί η τελειότητα του φίλτρου και το «σωστό» σώμα ορίζεται από τα social media, το να νιώσεις καλά με τον εαυτό σου - όπως πραγματικά είσαι δηλαδή - μοιάζει σχεδόν επαναστατικό. Το σώμα μας όμως, δεν είναι κάτι που χρειάζεται «διόρθωση», είναι η ιστορία μας, το βίωμά μας, το αποτύπωμα όσων έχουμε ζήσει. Και η φωτογραφία, όταν είναι αληθινή, μπορεί να γίνει ο πιο δυνατός καθρέφτης αυτής της ιστορίας.

Ο Κοσμάς Κουμιανός, ένας από τους κορυφαίους Έλληνες φωτογράφους μίλησε στο Queen για το τι σημαίνει να αποτυπώνεις στη φωτογραφία ένα «αληθινό» σώμα, εξηγώντας μας πως δεν κυνηγά την ψεύτικη αρτιότητα, αλλά την αυθεντικότητα. Δεν ζητά από τους ανθρώπους να ποζάρουν, αλλά να σταθούν όπως είναι - αληθινοί, ευάλωτοι, δυνατοί. Μέσα από τον φακό του και τα όσα είπε, μάς θυμίζει πως ίσως ήρθε η ώρα να δούμε το σώμα μας αλλιώς - όχι σαν κάτι που πρέπει να διορθώσουμε, αλλά σαν κάτι που αξίζει να αγαπήσουμε.

Τι ορίζεται ως ομορφιά και τι σημαίνει «αληθινό» σώμα για έναν φωτογράφο;

Ξεκινώντας τη συζήτησή μας ρώτησα τον Κοσμά Κουμιανό τι σημαίνει για εκείνον, ως φωτογράφο, το να αποτυπώνει ένα σώμα όπως πραγματικά είναι, χωρίς να θέλει να το «διορθώσει».

«Ότι κάνω σωστά τη δουλειά μου», μου απάντησε και πρόσθεσε: «Αν ήθελα να “διορθώνω” σώματα, θα είχα ανοίξει ιατρείο στο Κολωνάκι. Η φωτογραφία μου δεν είναι εργαλείο αισθητικής χειραγώγησης - είναι καθρέφτης, και μερικές φορές και μεγεθυντικός φακός.

Και πώς ορίζεται η ομορφιά από έναν φωτογράφο; Είναι οι γωνίες του προσώπου, η συμμετρία ή κάτι άλλο;

«Η ομορφιά είναι στην αλήθεια. Για μένα δεν έχει preset. Είναι το φευγαλέο βλέμμα, η αμηχανία, η σιωπή λίγο πριν κάνεις κλικ. Είναι αυτό που δεν μπορείς να προγραμματίσεις — και γι’ αυτό είναι αληθινό», μου εξηγεί.

Και τι γίνεται με τις ατέλειες, αναρωτιέμαι, που ο καθένας μας μπορεί να έχει όσον αφορά το σώμα του; Υπάρχει τρόπος να δείξουν πιο «κολακευτικές»; Μήπως αν ένα σώμα φωτιστεί διαφορετικά θα αποτυπωθεί καλύτερα;

Αντί να το «φωτίσω διαφορετικά», προσπαθώ να μην το κάνω να νιώθει σαν έκθεμα. Κάθε σώμα είναι μοναδικό - άρα και κάθε φωτογράφιση.

Βέβαια, επιμένω ως προς το πώς φωτογραφίζει ένα σώμα. Υπάρχει διαφορετική διαδικασία για παράδειγμα ανάλογα με το φύλο ή την ηλικία του ατόμου που φωτογραφίζει;

«Με ενδιαφέρει ποιος είναι ο άλλος, όχι τι γράφει στο πιστοποιητικό του. Αν φωτογράφιζα “κατηγορίες”, θα ήμουν στα logistics. Η διαφορετικότητα δεν είναι πρόβλημα - είναι το μόνο πράγμα που κάνει μια φωτογραφία να αξίζει», μου λέει και νομίζω πως δεν χρειάζεται να τον ρωτήσω άλλα για τα τεχνικά θέματα μιας φωτογραφίας που απεικονίζει ένα σώμα.

Ποια είναι η σχέση των ανθρώπων που φωτογραφίζονται με το σώμα τους; Πόσο άνετα νιώθουν;

Mιλώντας για το πώς απεικονίζεται το σώμα σε μια φωτογραφία δεν μπορούσα να μην ρωτήσω τι σχέση έχουν με το σώμα τους οι άνθρωποι που φωτογραφίζονται. Είναι σχέση αγάπης ή μίσους;

«Eίναι σχέση πιο περίπλοκη κι απ’ του Ross και της Rachel στα ’90s. Πολλοί άνθρωποι βλέπουν τον εαυτό τους όπως νομίζουν ότι τους βλέπει το Instagram. Βλέπω καθημερινά μια τεράστια σύγχυση μεταξύ του ιδανικού εγώ και του πραγματικού εγώ. Spoiler alert: το Instagram δεν βλέπει κανέναν. Εγώ προσπαθώ να το κάνω λίγο πιο προσωπικό», απαντά και δεν νομίζω πως θα διαφωνήσω.

Από την άλλη πώς μπορεί να νιώσει κανείς άνετα όταν το φωτογραφίζει ένας επαγγελματίας; O Κοσμάς Κουμιανός για παράδειγμα, τι κάνει, τι λέει, για να τους «απελευθερώσει» από το άγχος της εικόνας τους;

Δεν αρχίζω λέγοντας “χαλάρωσε”. Καμία φορά απλώς λέω: “έλα, πάμε να παίξουμε λίγο με το φως”. Όταν ο άλλος νιώσει ότι δεν τον κοιτάζεις, αλλά τον βλέπεις, αλλάζει όλο το πράγμα. Επίσης με το να μην του ζητήσω ποτέ να γίνει κάτι άλλο απ’ αυτό που είναι. Με το να τον δω - όχι απλώς να τον φωτογραφίσω. Και με λίγο χιούμορ. Κάνει πάντα θαύματα.

Με τη συζήτησή μας μου γεννιούνται ολοένα και περισσότερες ερωτήσεις. Σκέφτομαι, μπορεί άραγε να αλλάξει η σχέση ενός ανθρώπου με το σώμα του, όταν βλέπει την εικόνα του μέσα από μια φωτογραφία; Και ο γνωστός φωτογράφος μου απαντά:

Τον ρωτάω αν έχει κάποια σχετική ιστορία να μοιραστεί μαζί μου, αλλά όπως μου εξηγεί, παρότι είναι πολλές αυτές οι ιστορίες δεν τις λέει δημόσια, γιατί δεν είναι δικές του.

«Είναι των ανθρώπων που στάθηκαν μπροστά στον φακό μου και έκαναν μια μικρή συμφιλίωση με τον εαυτό τους. Εγώ απλώς ήμουν εκεί με τον φακό μου», μου εξηγεί και πάλι.

Ύστερα αναρωτιέμαι αν έχει αλλάξει η δική του σχέση με το σώμα - τόσο το δικό του όσο και των ατόμων που φωτογραφίζει - μέσα από τα χρόνια ενασχόλησής του με τη φωτογραφία.

Φίλτρα VS Αυθεντικότητα

Και τώρα ήρθε η ώρα για την ερώτηση του ενός εκατομμυρίου.

Πώς γίνεται ενώ φαινομενικά αποδεχόμαστε πια τη μοναδικότητα κάθε σώματος, τα social media να είναι γεμάτα με φωτογραφίες που έχουν φίλτρα ή έχουν υποστεί υπερβολική επεξεργασία; Kαι πώς δεν μπαίνει ο ίδιος σε πειρασμό να χρησιμοποιήσει φίλτρα στις δικές του λήψεις;

«Με λίγο θυμό και πολύ delete και unfollow», λέει και συνεχίζει:

Ναι, αλλά μήπως δεν υπάρχει χώρος στη μόδα ή τη διαφήμιση για κάτι ρεαλιστικό;

«Υπάρχει χώρος, απλώς δεν είναι ακόμα στην πρώτη σειρά του show. Όμως όταν ένα brand τολμάει να δείξει κάτι αληθινό, ξεχωρίζει - και αυτό δεν είναι ρίσκο, είναι επένδυση», μου απαντά.

Και τελικά ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην τελειότητα και την αυθεντικότητα στην απεικόνιση ενός σώματος τον ρωτώ.

Κλείνοντας τη συζήτησή μας για το σώμα και το πώς μπορεί η φωτογραφία να συμβάλλει στον τρόπο που νιώθουμε γι' αυτό, ζήτησα από τον Κοσμά Κουμιανό να μου πει αν μπορούσε να αλλάξει με μία φωτογραφία τον τρόπο που βλέπουμε τα σώματα μας, ποια εικόνα θα έφτιαχνε. Η απάντησή του ήταν αποστομωτική.

Δες εδώ ολόκληρο το αφιέρωμα