«Αναρχία στις σχέσεις»: Ελευθερία χωρίς κανόνες ή απλώς μια ωραία λέξη για το συναισθηματικό χάος

Η αναρχία στις σχέσεις είναι ένα μοντέλο που απορρίπτει τους παραδοσιακούς κανόνες του έρωτα. Δεν υπάρχουν αυτονόητες προτεραιότητες, σταθερές δεσμεύσεις ή προσδοκίες βασισμένες σε κοινωνικές νόρμες. Ό,τι ισχύει σε μια σχέση, αποφασίζεται αποκλειστικά από τα άτομα που εμπλέκονται, τη στιγμή που το αποφασίζουν.

Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως ο σύντροφός σου δεν είναι απαραίτητα το πιο σημαντικό πρόσωπο στη ζωή σου σήμερα. Μπορεί αύριο να είναι. Μπορεί και όχι. Οι ιεραρχίες αλλάζουν διαρκώς, όπως και οι όροι της σχέσης. Όχι επειδή «κάτι πήγε στραβά», αλλά επειδή έτσι λειτουργεί το μοντέλο.

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της αναρχίας στις σχέσεις είναι η ρευστότητα της δέσμευσης. Ακόμη κι αν δεν μιλάμε για πολυσυντροφικότητα, το δικαίωμα για ερωτική επαφή με άλλους παραμένει ανοιχτό. Όχι απαραίτητα ως πράξη, αλλά ως επιλογή. Και αυτό από μόνο του αλλάζει ριζικά τη δυναμική.

Τα επιχειρήματα υπέρ

Η ελευθερία είναι το δυνατό χαρτί της αναρχίας των σχέσεων. Για ανθρώπους που νιώθουν ασφυκτικά μέσα σε παραδοσιακά σχήματα, η ιδέα μιας σχέσης χωρίς κανόνες μοιάζει λυτρωτική. Δεν χρειάζεται να απολογηθείς, να εξηγήσεις, να χωρέσεις σε ρόλους ή να προσποιηθείς συναισθήματα που δεν νιώθεις.

Υπάρχει επίσης η αίσθηση δημιουργίας. Η σχέση δεν έρχεται έτοιμη. Τη σχεδιάζεις από την αρχή. Μπορεί να καταλήξει ακόμη και σε κάτι που μοιάζει παραδοσιακό, αν αυτό επιλέξουν όλοι οι εμπλεκόμενοι. Η διαφορά είναι ότι τίποτα δεν επιβάλλεται ως δεδομένο.

Σε ιδανικές συνθήκες, με απόλυτη ειλικρίνεια και πλήρη συνείδηση των αναγκών όλων, η αναρχία στις σχέσεις μπορεί να λειτουργήσει. Αλλά αυτές οι συνθήκες σπάνια είναι τόσο ιδανικές.

Τα ρίσκα που δεν λέγονται εύκολα

Όταν δεν υπάρχουν κοινά αποδεκτοί κανόνες, όλα γίνονται διαπραγματεύσιμα. Όχι μόνο η πίστη ή η δέσμευση, αλλά και η φροντίδα, η παρουσία, η ευθύνη. Τα ερωτήματα δεν απαντώνται από κάποιο κοινό πλαίσιο. Πρέπει να απαντηθούν διαρκώς. Και αυτό κουράζει.

Η θεωρητική ελευθερία συχνά σκοντάφτει στην πράξη. Είναι εύκολο να αποδέχεσαι τη ρευστότητα όταν λειτουργεί υπέρ σου. Πολύ πιο δύσκολο όταν τη βιώνεις αντίστροφα, σε στιγμές ανάγκης, ευαλωτότητας ή κρίσης.

Χωρίς σταθερή και συνεχή επικοινωνία, η αναρχία στις σχέσεις μπορεί να μετατραπεί σε έδαφος παρεξηγήσεων, θυμού και συναισθηματικής αποσταθεροποίησης. Και αυτό δεν αφορά μόνο το ζευγάρι ή τα άτομα μέσα στη σχέση, αλλά και όσους επηρεάζονται έμμεσα από αυτήν.

Τελικά, είναι για όλους

Η αναρχία στις σχέσεις δεν είναι shortcut. Δεν είναι εύκολη λύση ούτε τρόπος να αποφύγεις τη συναισθηματική δουλειά. Αντίθετα, απαιτεί περισσότερη αυτογνωσία, περισσότερη επικοινωνία και περισσότερη ευθύνη απ’ ό,τι ένα παραδοσιακό σχήμα.

Στον πυρήνα κάθε σχέσης, με ή χωρίς κανόνες, υπάρχει ένα πράγμα που δεν καταργείται ποτέ. Το αν ταιριάζει ή όχι. Όχι ως ιδέα, αλλά ως βίωμα. Και όταν δεν ταιριάζει, καμία θεωρία ελευθερίας δεν μπορεί να το σώσει.