Πότε είναι η καλύτερη στιγμή για να ξεκινήσεις μια νέα συνήθεια σύμφωνα με την επιστήμη

Αν είσαι εμμονική με τις αρχές, τότε μάλλον θα ψάχνεις διαρκώς για εκείνη τη «μαγική» ημερομηνία που θα σου δείξει ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να ξεκινήσεις κάτι καινούριο.

Πρωτοχρονιά, η πρώτη του μήνα ή η Δευτέρα της επόμενης εβδομάδας γίνονται οι ημέρες με τις περισσότερες εγγραφές σε γυμναστήρια ή εκείνες που, για κάποιον παράξενο λόγο, νιώθουμε μια ξαφνική έμπνευση που σπάνια διαρκεί πάνω από επτά ημέρες. Όμως η επιστήμη προειδοποιεί ότι η ιδανική στιγμή μετριέται με άλλα κριτήρια.

Οι Πρωτοχρονιάτικοι στόχοι σπάνια επιβιώνουν για ένα ολόκληρο έτος. Έρευνες δείχνουν ότι μόνο δύο στους δέκα ανθρώπους καταφέρνουν να εκπληρώσουν τους φιλόδοξους στόχους που θέτουν στην αρχή μιας νέας περιόδου. «Δεν γνωρίζω καμία μελέτη που να αποδεικνύει ότι το να ξεκινήσει κανείς από το μηδέν τον Ιανουάριο, τον Οκτώβριο ή οποιονδήποτε άλλο μήνα αυξάνει την πιθανότητα να διατηρήσει μια νέα συμπεριφορά», δηλώνει η Wendy Wood, ειδική στην ψυχολογία της συμπεριφοράς από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια, στο National Geographic.

Ωστόσο, άλλοι ειδικοί τονίζουν πως ίσως να υπάρχει όντως μια «ιδανική στιγμή» για να εδραιώσουμε νέες συνήθειες – απλώς όχι με τον τρόπο που φανταζόμαστε. Ιδού μια μερικοί παράγοντες που αφορούν τα κίνητρα και τον τρόπο με τον οποίο τα ακολουθούμε και οι σκέψεις δικές σου.

10, ίσως κλισέ, μηνύματα που οφείλεις να λες στον εαυτό σου από σήμερα και κάθε μέρα

Τα μειονεκτήματα των συλλογικών και "ταυτόχρονων" στόχων

Ένα κοινό στοιχείο στους Πρωτοχρονιάτικους στόχους είναι η συλλογικότητα και η χρονική σύμπτωση. Όλοι θέλουμε να ξεκινήσουμε την 1η Ιανουαρίου, ή τη Δευτέρα, ή στην αρχή του χειμώνα. Οι συλλογικές τελετουργίες, όπως οι στόχοι του νέου έτους, «ικανοποιούν την ανθρώπινη ανάγκη να ανήκουμε, να νιώθουμε υποστήριξη και να είμαστε μέρος κάποιου ευρύτερου συνόλου», αναφέρει η Selena Bartlett, νευροεπιστήμονας στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ στην Αυστραλία.

Επιπλέον, υπάρχει και αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν «χρονικά ορόσημα» – σημεία που μοιάζουν με «λευκό χαρτί» ή νέα αρχή, καθώς μας επιτρέπουν να διαχωρίσουμε νοητικά τις παλιές μας συνήθειες από τους νέους στόχους.

Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν και τα μειονεκτήματα αυτών των παραγόντων. Οι συλλογικοί στόχοι μπορεί να οδηγήσουν σε εξωτερικές συγκρίσεις. «Το γεγονός ότι κάτι φαίνεται να λειτουργεί για κάποιον άλλον δεν σημαίνει ότι αποτυγχάνεις, αλλά αυτή είναι συχνά η ιστορία που λέμε στον εαυτό μας», λέει η Christine Whelan, καθηγήτρια και ερευνήτρια καταναλωτικής συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν-Μάντισον.

Παράλληλα, η Katherine Milkman, καθηγήτρια στη Σχολή Wharton του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, προειδοποιεί ότι το πρόβλημα με τον ενθουσιασμό για μια «νέα αρχή» είναι πως η παρακίνηση συχνά εξασθενεί με τον καιρό, όταν η νέα συνήθεια «δεν μοιάζει πια φρέσκια ή καινούργια».

Η κατάλληλη στιγμή για να ξεκινήσεις

Όλοι αυτοί οι λόγοι δείχνουν γιατί δεν είναι πάντα σοφό να συνδέουμε τις νέες συνήθειες με στιγμιαίες παρορμήσεις ή με ανθρώπους που σκέφτονται (προσωρινά) το ίδιο. Αντίθετα, προτείνεται να εντοπίζουμε βαθύτερους και προσωπικά ουσιαστικούς λόγους για να αλλάξουμε.

Η Wendy Wood ονομάζει αυτές τις στιγμές «σημεία καμπής» – για παράδειγμα, μια επερχόμενη συνάντηση με παλιούς συμμαθητές που σε ωθεί να χάσεις κιλά, το να υπερχρεώσεις τον λογαριασμό σου και να συνειδητοποιήσεις ότι ήρθε η ώρα να βελτιώσεις την καριέρα σου, ή ένα πρόβλημα υγείας που σε κάνει να δεις ότι πρέπει να δώσεις προτεραιότητα στην ευεξία σου.

Ο Hong εξηγεί στο NatGeo ότι τέτοιες στιγμές δημιουργούν μακροχρόνια κίνητρα, γιατί «βασίζονται σε κάτι βαθύτερο και πιο ουσιαστικό από το να ακολουθούμε απλώς το πλήθος».

Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να περιμένουμε πάντα μια "κλήση αφύπνισης". «Δεν υπάρχει πραγματικά κανένας λόγος να αναβάλλεις τις αλλαγές που ήδη γνωρίζεις ότι πρέπει να γίνουν», δηλώνει ο Kyle Smith, επιστήμονας εγκεφάλου και συμπεριφοράς από το Dartmouth College. «Αν το σώμα σου σου λέει ότι πρέπει να αλλάξεις κάτι, άκουσέ το — και μην περιμένεις να συμβεί κάτι δραστικό».

Αυτά και.. καλές αρχές!