Τι σημαίνει όταν μιλάς μόνος σου δυνατά, σύμφωνα με την ψυχολογία

Συνδεόταν με εκκεντρικότητα ή ακόμη και με ψυχικές διαταραχές, κουβαλώντας ένα κοινωνικό στίγμα που οδηγούσε σε παρεξηγήσεις. Ωστόσο, η σύγχρονη ψυχολογία έρχεται να ανατρέψει αυτήν την εικόνα: η λεκτική εξωτερίκευση της σκέψης, όταν δεν συνδέεται με άλλες ανησυχητικές ενδείξεις, δεν είναι μόνο αβλαβής αλλά και ωφέλιμη.

Μελέτες δείχνουν ότι το να μιλάς στον εαυτό σου δυνατά μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη, να ενισχύσει τη συγκέντρωση και να λειτουργήσει ως εργαλείο αυτορρύθμισης του νου. Η διαδικασία αυτή, που ονομάζεται «λεκτικός αυτοδιάλογος», φαίνεται να δρα σαν γέφυρα ανάμεσα στη σκέψη και την πράξη, οργανώνοντας τον τρόπο που επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες.

8 πράγματα που, σύμφωνα με την ψυχολογία, πρέπει πάντα να κρατάς για τον εαυτό σου

Πόσος χρόνος χρειάζεται πραγματικά για να ξεπεράσεις τον πρώην; Η επιστήμη απαντά

Faux κοσμήματα, σακούλες δώρων, εγχειρίδια χρήσης & άλλα 6 πράγματα που ίσως μετανιώσεις αν πετάξεις

Να γιατί πρέπει να βάζεις αλάτι στο λάδι: το κόλπο της γιαγιάς που αποδεδειγμένα πιάνει

Η επιστήμη πίσω από τον λεκτικό αυτοδιάλογο

Ο Gary Lupyan, αναπληρωτής καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin, εξηγεί ότι η φωνητική επανάληψη των σκέψεων δεν είναι παράλογη συμπεριφορά, αλλά ένα είδος γνωστικής στρατηγικής. Σε πείραμα που δημοσίευσε στο The Quarterly Journal of Experimental Psychology, οι συμμετέχοντες που ονόμαζαν δυνατά τα αντικείμενα που έβλεπαν σε μια οθόνη τα εντόπιζαν ταχύτερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια από εκείνους που έμεναν σιωπηλοί.

Όπως λέει ο ίδιος, «όταν προφέρουμε αυτό που βλέπουμε ή σκεφτόμαστε, ο εγκέφαλος ενεργοποιεί επιπλέον δίκτυα επεξεργασίας πληροφοριών, βελτιώνοντας την ικανότητά μας να εστιάζουμε και να ανακαλούμε δεδομένα».

Ο ρόλος της παιδικής ηλικίας

Στα παιδιά, ο αυτοδιάλογος θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι της μάθησης. Τα παιδιά συχνά μιλούν στον εαυτό τους όταν παίζουν ή όταν εκτελούν κάποια δραστηριότητα. Αυτή η πρακτική τα βοηθά να συγκεντρώνονται, να κατανοούν καλύτερα τις οδηγίες και να ρυθμίζουν τη συμπεριφορά τους.

Η ψυχοθεραπεύτρια Anne Wilson επισημαίνει: «Όλοι έχουμε ανάγκη να μιλάμε με κάποιον που μας καταλαβαίνει απόλυτα. Ποιος είναι καλύτερος γι’ αυτόν τον ρόλο από τον ίδιο μας τον εαυτό;». Σύμφωνα με την ίδια, ο εσωτερικός διάλογος είναι σαν ένας προσωπικός καθρέφτης που μας δίνει χώρο να ακούμε τις σκέψεις μας με καθαρότητα.

Οφέλη για ενήλικες και παιδιά

Η ψυχολογία αναγνωρίζει πολλαπλά οφέλη στον λεκτικό αυτοδιάλογο, τα οποία επιβεβαιώνονται από πρόσφατες μελέτες:

• Ενίσχυση μνήμης και συγκέντρωσης: Η φωνητική επανάληψη βοηθά να αποθηκεύουμε και να ανακαλούμε ευκολότερα πληροφορίες.

• Καλύτερη οργάνωση σκέψης: Λειτουργεί σαν εργαλείο που βάζει τάξη στις ιδέες και τις σκέψεις μας.

• Βοήθεια στην επίλυση προβλημάτων: Εξωτερικεύοντας τα δεδομένα μιας κατάστασης, συχνά βλέπουμε πιο καθαρά τις πιθανές λύσεις.

• Συναισθηματική αποφόρτιση: Ο αυτοδιάλογος μπορεί να μειώσει το άγχος και να προσφέρει αίσθημα ελέγχου.

• Αυτοπαρακίνηση: Λειτουργεί σαν προσωπικό εμψυχωτικό μήνυμα που αυξάνει την αυτοπεποίθηση.

Πρακτικοί τρόποι αξιοποίησης του αυτοδιαλόγου

Η ψυχολογία προτείνει συγκεκριμένες τεχνικές για να αξιοποιήσεις τον αυτοδιάλογο θετικά:

1. Δώσε σαφείς οδηγίες στον εαυτό σου: Χρησιμοποίησε δεύτερο πρόσωπο («τώρα συγκεντρώσου», «πάρε ανάσα»). Αυτό βοηθά τον εγκέφαλο να λειτουργεί σαν να ακούει κάποιον άλλον.

2. Μίλα δυνατά όταν μαθαίνεις: Επανέλαβε πληροφορίες φωνητικά· η ακουστική επανάληψη ενισχύει τη μνήμη.

3. Χρησιμοποίησέ το για αυτοπαρακίνηση: Λέξεις ενθάρρυνσης («μπορείς», «προχώρα») βοηθούν στη διαχείριση του στρες.

4. Διαχώρισε σκέψεις από συναισθήματα: Μιλώντας δυνατά, μπορείς να ξεχωρίσεις τι είναι γεγονός και τι είναι απλή ανησυχία.

Από το στίγμα στην αποδοχή

Για δεκαετίες, το να μιλά κάποιος μόνος του θεωρούνταν περίεργη ή ακόμη και ανησυχητική συμπεριφορά. Σήμερα όμως, η ψυχολογία μας καλεί να την ξαναδούμε χωρίς προκαταλήψεις. Όταν δεν συνδέεται με άλλα σοβαρά συμπτώματα, ο λεκτικός αυτοδιάλογος είναι μια φυσιολογική, υγιής πρακτική που μπορεί να λειτουργήσει υπέρ της ψυχικής μας ευεξίας.

Ίσως τελικά να είναι από τις πιο απλές και αποτελεσματικές μορφές αυτοβοήθειας που έχουμε πάντα διαθέσιμες, οπουδήποτε και οποιαδήποτε στιγμή.