Όταν η ευφυΐα δεν βρίσκει χώρο να αναπνεύσει: Η υπαρξιακή κρίση των χαρισματικών ανθρώπων

Οι χαρισματικές γυναίκες συχνά ζουν με ένα επώδυνο βάρος. Ξέρουν πως είναι ικανές για πολύ περισσότερα από αυτά που δείχνει η πραγματικότητά τους. Αυτό το βάρος δεν είναι φαντασίωση. Είναι η ήσυχη, επαναλαμβανόμενη επίγνωση πως βρίσκεσαι σε λάθος χώρο, πως δεν έχεις ουσιαστικούς συνομιλητές, πως σπαταλάς το δυναμικό σου σε ρόλους που σε κουράζουν και σε κάνουν να μικραίνεις για να χωρέσεις.

Το ασυνείδητο το ξέρει. Το έχει μετρήσει. Από τις στιγμές που καταλάβαινες πράγματα που οι άλλοι δυσκολεύονταν, από τα μοτίβα που έβλεπες πριν καν σχηματιστούν, από τις σιωπές που διάβαζες σαν κείμενο. Κι όμως, πολλές φορές βρίσκεσαι σε δουλειές ή σχέσεις όπου και εξουθενώνεσαι και βαριέσαι, με ευθύνες μεγάλες αλλά με μικρή δύναμη αποφάσεων, σε μια καθημερινότητα που απαιτεί να χαμηλώνεις τη φωτεινότητά σου για να μην ενοχλείς.

10 τρόποι προστασίας από την αλγοριθμική μεροληψία και τον «ναρκισσισμό» της τεχνητής νοημοσύνης

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί πλέον να βλέπει, να ακούει, να μιλά, να γεύεται και να δρα

Sorry, αλλά ο AI «θεραπευτής» σου δεν σκέφτεται εσένα

Γιατί η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα αφανίσει (πιθανότατα) την ανθρωπότητα

Η ντροπιασμένη εκδοχή του εαυτού

Πολλοί χαρισματικοί άνθρωποι έχουν μάθει από παιδιά να αμφισβητούν τον εαυτό τους. Να τον μικραίνουν. Να τον κρύβουν. Αυτό το μάθημα προέρχεται συχνά από γονείς, δασκάλους ή αδέλφια που ένιωσαν απειλή και απάντησαν με ειρωνεία ή επίπληξη. Μπορεί να ήσουν το παιδί που διόρθωνε τον δάσκαλο και έμαθες πως η σιωπή είναι πιο ασφαλής. Ή το παιδί που αρίστευε και δέχτηκε επιθέσεις γι’ αυτό.

Το μήνυμα έγινε μέσα σου κανόνας: η δύναμή σου είναι επικίνδυνη. Αν τη δείξεις, είσαι αλαζόνα. Αν θέλεις αναγνώριση, είσαι εγωίστρια. Αν πιστεύεις στις ικανότητές σου, είσαι τρελή.

Γι’ αυτό κάθε φορά που νιώθεις την επιθυμία για κάτι μεγαλύτερο, εμφανίζεται η εσωτερική φωνή που σε χτυπά ξανά. Ποια νομίζεις ότι είσαι. Αν ήσουν τόσο καλή, θα τα είχες καταφέρει ήδη. Μείνε μικρή. Μείνε ασφαλής. Μείνε αόρατη.

Αυτό δημιουργεί ένα εσωτερικό σχίσμα. Το ένα κομμάτι σου θέλει να απλωθεί. Το άλλο φοβάται την έκθεση, τη μοναξιά και την κριτική. Καμία από τις δύο πλευρές δεν σωπαίνει με τη βία. Δεν μπορείς να ντροπιάσεις την επιθυμία σου για ανάπτυξη. Δεν μπορείς όμως και να παρακάμψεις τον φόβο πως, αν υψωθείς, ίσως βρεθείς μόνη.

Αυτό το σχίσμα συχνά καταλήγει σε υπαρξιακή κρίση. Μελαγχολία για δρόμους που δεν πήρες. Ζήλια για συνομήλικους που «πέτυχαν». Αίσθηση πως είσαι απατεώνισσα. Τελειομανία που παραλύει. Μια μόνιμη αίσθηση πως δεν είσαι ποτέ αρκετή.

Ζήλια, ανάγκη για αντανάκλαση και «ομοιότητα»

Η ζήλια για τους άλλους πιάνει συχνά τους χαρισματικούς ανθρώπους απροετοίμαστους. Και επειδή έχουμε μάθει να τη θεωρούμε «ρηχή», ντρεπόμαστε και που τη νιώθουμε. Στην πραγματικότητα όμως δείχνει κάτι πολύ βαθύτερο. Δεν ζηλεύεις την επιτυχία τους. Ζηλεύεις τη συμφωνία ανάμεσα στο μέσα και στο έξω. Τη συνέπεια ανάμεσα στο ποιος νιώθεις πως είσαι και στον χώρο που πραγματικά κατέχουν εκείνοι.

Οι φαντασιώσεις για μεγάλα περιβάλλοντα –ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο, μια πρωτοποριακή δουλειά, ένα δημιουργικό δίκτυο– δεν είναι μεγαλομανία. Είναι η ανάγκη να βρεθείς κάπου που σε βλέπουν σωστά.

Ο ψυχαναλυτής Heinz Kohut μιλούσε για τη σημασία του mirroring: της αντανάκλασης ενός παιδιού από τους σημαντικούς άλλους. Οι χαρισματικοί άνθρωποι πολύ συχνά δεν το λαμβάνουν ποτέ. Κι έτσι μεγαλώνουν με το ερώτημα: «Είμαι πραγματική ή έχω φανταστεί τον εαυτό μου;»

Έγραφε επίσης για την ανάγκη της «ομοιότητας» ή twinship. Να βρεις ανθρώπους σαν κι εσένα. Για τις γυναίκες που μεγάλωσαν νιώθοντας μόνες στη σκέψη τους, χωρίς συνομιλητές που να τις καταλαβαίνουν, αυτή η ανάγκη γίνεται κραυγή. Όταν φαντάζεσαι τον ιδανικό χώρο, φαντάζεσαι να σταματήσει η μοναξιά του νου σου.

Η θετική αποδιοργάνωση

Ο Dąbrowski περιέγραψε κάτι ακόμα πιο επαναστατικό. Τη «θετική αποδιοργάνωση». Το σημείο όπου η παλιά σου ζωή δεν χωράει πλέον τη νέα σου συνείδηση. Εκεί όπου νιώθεις πως καταρρέεις, ίσως στην πραγματικότητα ανασυντίθεσαι. Η κρίση δεν είναι αποτυχία. Είναι μήνυμα. Η ζήλια, η ανησυχία, ο πόνος, όλα δείχνουν προς μια ζωή που δεν έχεις ζήσει ακόμη.

Και η ερώτηση αλλάζει: Τι προσπαθεί να σου πει αυτή η ανησυχία. Προς τα πού σε τραβάει αυτή η επιθυμία. Ποια εκδοχή σου ζητά να εμφανιστεί.

Να αντέχεις την ένταση

Ο δρόμος προς τα εκεί δεν είναι άλμα. Είναι συνύπαρξη. Ναι, έχεις εξαιρετικές ικανότητες που αξίζουν χώρο. Αλλά έχεις και πραγματικότητες γύρω σου που δεν αλλάζουν με μια κίνηση.

Το βασικό είναι κάτι απλό και σκληρό: Το ότι νιώθεις πως είσαι σε λάθος μέρος δεν σημαίνει ότι είσαι σπασμένη. Σημαίνει πως αντιλαμβάνεσαι το χάσμα ανάμεσα στο ποια είσαι και στο πού βρίσκεσαι. Σημαίνει πως δεν αντέχεις να μικραίνεις άλλο. Σημαίνει πως έχεις στραμμένο το βλέμμα προς μια ζωή αυθεντική, μεγαλύτερη, δίκαιη σε σχέση με την εσωτερική σου κλίμακα.

Η κρίση δεν είναι ελάττωμα. Είναι καμπανάκι. Κι όταν τιμήσεις και τη δύναμη και τον φόβο σου, η απάντηση έρχεται μόνη της. Στον χρόνο που θα σεβαστείς. Με τον ρυθμό που θα αντέξεις.

Και τώρα ξέρεις ότι δεν είσαι η μόνη που το νιώθει.