Οι μέθοδοι αντισύλληψης που πρέπει να γνωρίζεις

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πιθανότητα για ένα ζευγάρι που δεν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα γονιμότητας, να επιτύχει εγκυμοσύνη μέσα στον πρώτο χρόνο ελεύθερων επαφών, εφόσον δεν χρησιμοποιεί καμία μέθοδο αντισύλληψης, είναι μεγαλύτερη από 80%.

Ωστόσο, σύμφωνα με στατιστικές μελέτες, τα αποκαρδιωτικά δεδομένα για την χώρα μας σήμερα είναι: Ο αριθμός των εκτρώσεων αγγίζει τις 40.000 τον χρόνο, ένα ποσοστό της τάξης του 20% του συνόλου των κυήσεων είναι ανεπιθύμητες και ανά 1000 έφηβες ηλικίας 15-19 ετών, εκ των οποίων οι έξι από αυτές είναι ηλικίας κάτω των 17 ετών, συμβαίνουν εννέα κυήσεις.

Είναι λοιπόν φανερό ότι, όλες οι ενεργά σεξουαλικές γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, που δεν επιθυμούν την επίτευξη κύησης, χρειάζονται την εφαρμογή μιας αξιόπιστης αντισυλληπτικής μεθόδου ή συνδυασμό τέτοιων μεθόδων.

Υπάρχει μεγάλη γκάμα αντισυλληπτικών μεθόδων, κατάλληλη για την κάθε ιδιαίτερη περίπτωση γυναίκας, που διαμορφώνεται αναλόγως το κοινωνικό και ιατρικό ιστορικό της.

Μία ιδανική αντισυλληπτική μέθοδος θα έπρεπε να έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

100% αντισυλληπτική ικανότητα, άνευ παρενεργειών, απλή στην χρήση, ανώδυνη στην εφαρμογή, χαμηλού κόστους, να μην προσβάλλει πεποιθήσεις, να μην εξαρτάται απ’ την συχνότητα των επαφών, να γίνεται με την διακοπή της πλήρης επάνοδος της γονιμότητας και της φυσιολογίας.

Κάτι τέτοιο ουσιαστικά δεν υπάρχει και για αυτό θα πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με την περίπτωση.

Όλες οι φυσικές μέθοδοι αντισύλληψης (θηλασμός, ημερολογιακή μέθοδος, συμπτώματα ωοθυλακιορρηξίας, θερμομετρικό διάγραμμα, διακοπτόμενη συνουσία, αποχή), με εξαίρεση την αποχή, έχουν μεγάλα ποσοστά αποτυχίας και φορτίζουν συναισθηματικά το ζευγάρι δημιουργώντας άγχος και κακή ποιότητα στη σεξουαλική του ζωή.

Στις τεχνικές μεθόδους αντισύλληψης, που είναι διαθέσιμες στη χώρα μας, τα αντισυλληπτικά δισκία και το ανδρικό προφυλακτικό είναι μέχρι στιγμής οι πιο δημοφιλείς μέθοδοι. Ωστόσο, υπάρχουν νεότερες μέθοδοι, εξίσου αποτελεσματικές και πρακτικές, οι οποίες επειδή δεν είναι ευρέως γνωστές, αποφεύγονται.

Ανάμεσα τους είναι: η ενέσιμη οξική-μεδρόξυ-προγεστερόνη, ο κολπικός δακτύλιος αιθυνυλοιστραδιόλης και ετονογεστρέλης, το ενδομητρικό σπείραμα λεβονοργεστρέλης.

Πριν την χορήγηση όλων των αντισυλληπτικών μεθόδων που περιέχουν προγεσταγόνο, οιστρογόνο ή συνδυασμό αυτών απαιτείται η εκτίμηση της αρτηριακής πίεσης της γυναίκας και η λήψη ενός ατομικού και οικογενειακού ιστορικού για τον αποκλεισμό της εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης.

Από τις υπάρχουσες μεθόδους, η λιγότερο επεμβατική μετά τα αντισυλληπτικά δισκία, είναι ο κολπικός δακτύλιος. Τοποθετείται άπαξ κάθε μήνα για τρεις εβδομάδες και αφαιρείται για μία εβδομάδα, όπου η γυναίκα «βλέπει» περίοδο (αίμα εκ διαφυγής). Μπορεί να τοποθετηθεί και να αφαιρεθεί από την ίδια την γυναίκα και υπερέχει σε σχέση με τα αντισυλληπτικά δισκία ως προς την καλύτερη συμμόρφωση της γυναίκας στην χρήση του, στην μη αύξηση του σωματικού της βάρους και την κατάργηση της πρώτης διάβασης των στεροειδικών ορμονών από το ήπαρ.

Δρα αναστέλλοντας την ωοθυλακιορρηξία και η δράση του αυτή είναι πλήρως αναστρέψιμη με την αφαίρεσή του.

Η αποτελεσματικότητά του είναι πέραν του 99%, όπως και των αντισυλληπτικών δισκίων, εφόσον γίνεται η σωστή χρήση του.

Συστήνεται και για διαταραχές του κύκλου.

Το ενέσιμο προγεσταγόνο χορηγείται ενδομυϊκά κάθε 12 εβδομάδες. Δρα προκαλώντας αναστολή της ωοθυλακιορρηξίας. Έχει καλή συμμόρφωση, αλλά η δράση του δεν είναι αναστρέψιμη πριν την παρέλευση των 12 εβδομάδων και η γυναίκα δεν «βλέπει» περίοδο μετά τον πρώτο χρόνο χρήσης.

Η αποτελεσματικότητα του είναι πέραν του 99%.

Συστήνεται και για την θεραπεία της ενδομητρίωσης.

Η παρατεταμένη χρήση του προκαλεί μείωση της οστικής πυκνότητας. Στις μακροχρόνιες χρήστριες συστήνεται λήψη ασβεστίου. Με την διακοπή του σκευάσματος, ωστόσο αναμένεται αποκατάσταση της οστικής πυκνότητας εντός 2 ετών.

Το ενδομητρικό σπείραμα λεβονοργεστρέλης είναι το πιο επεμβατικό, αφού τοποθετείται απ’ τον γιατρό στην κοιλότητα της μήτρας. Παραμένει και δρα για 3-5 χρόνια. Συστήνεται σε μηνορραγίες και σε γυναίκες που έχουν τεκνοποιήσει κυρίως. Προκαλεί ατροφία του ενδομητρίου εμποδίζοντας την εμφύτευση. Εξαιτίας αυτής της δράσης, σε ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών παρουσιάζεται αμηνόρροια. Επίσης δρα μειώνοντας την κινητικότητα του σπέρματος και στο 1/3 των γυναικών προκαλεί και αναστολή της ωοθυλακιορρηξίας.

Η αποτελεσματικότητά του είναι πάνω από 99.9% λόγω της διπλής δράσης του (μηχανικής και φαρμακευτικής) στο ενδομήτριο.

Αντένδειξη είναι οι πολυγαμικές σχέσεις λόγω αυξημένης πιθανότητας λοιμώξεων και κατά την τοποθέτησή του είναι η κολπίτιδα και μια πιθανή κύηση.

Οι σύγχρονες μέθοδοι αντισύλληψης είναι ένα προνόμιο των γυναικών στην πρόληψη των ανεπιθύμητων κυήσεων και των κοινωνικών, ηθικών, βιολογικών προεκτάσεων τους. Αποτελεί προσωπική επιλογή της γυναίκας σε συνεννόηση με τον γιατρό ή την μαία που την παρακολουθεί και πρέπει να γίνεται υπεύθυνα ύστερα από την σωστή ενημέρωσή της για τις διαθέσιμες μεθόδους που προσφέρονται, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε μίας και την καθοδήγηση της για την σωστή χρήση της μεθόδου που θα επιλέξει.

Μαρία Κατεινά

Φοιτήτρια Τμήματος Μαιευτικής Π.Ε.Ε.Α

Βασίλειος Νίκας

Md, Γυναικολόγος-Μαιευτήρας RCOG