Η Κέλλυ Ιωάννου με το Trauma Help θέλει να κοιτάμε κατάματα το τραύμα και να το επουλώνουμε

Νιώθω πιο όμορφα στο κοινωνικό μας «σήμερα» διότι έχουμε κάνει την αρχή στο να μιλάμε και να εξωτερικεύουμε τα κενά, τα σκοτάδια, τις πληγές, τις ενοχές και τα τρωτά μας σημεία.

Είτε μας τα δημιούργησαν (τα τραύματα) , είτε τα δημιουργήσαμε (σπάνιο φυσικά καθ΄ότι τα περισσότερα τραύματα φωλιάζουν στα παιδικά μας βιώματα) λίγη σημασία έχει διότι τους ανήκουμε, περισσότερο απ΄ότι μας ανήκουν και μας στοιχειώνουν σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, που πολλές φορές, στις περισσότερες των περιπτώσεων μας κάνουν μη λειτουργικούς, μη ανθρώπινους, μη γνώριμους (στον ίδιο μας τον εαυτό). Αποξενωμένους, φοβισμένους, σκοτεινιασμένους, επιθετικούς και μακριά από κάθε έννοια απόλαυσης, επιβράβευσης, διάθεσης για αξία, για αυτοπεποίθηση και τελικά άνεσης, άνεσης μέσα στο κορμί και το μυαλό μας.

Word has it, πως οι αλαβάστρινες «δημόσιες» εικόνες τείνουν να γίνουν πιο ωμές, πιο αληθινές και πιο κοντά σε αυτό που λέγεται «ανθρώπινη υπόσταση». Επαναστατική αλήθεια είναι, πως πλέον η αναζήτηση βοήθειας, έχει απομακρυνθεί από τον χαρακτηρισμό «ταμπού» και η ψυχοθεραπεία πέρασε από την εποχή του σκοταδισμού και του αποκλεισμού, στην εποχή που ήταν μόδα – είτε είχες θέματα να επιλύσεις είτε όχι.- και τώρα πια είναι μια ανάγκη (πολυτελή ναι μεν αλλά ανάγκη) για την οποία μιλάμε ανοιχτά. Χωρίς φόβο αλλά με πάθος. Γιατί η αναζήτηση των τραυμάτων, σημαίνει κατάδυση χωρίς μπουκάλα οξυγόνου και απαιτεί όχι μόνο πάθος αλλά και θράσος. Όποιος κοιτάχτηκε στους καθρέφτες της ζωής του και δεν τρόμαξε ενίοτε με την εικόνα ή τις εικόνες που αντίκρυσε, τότε δεν ξέρει ποιος πραγματικά είναι. Αυτό φυσικά δεν έχει να κάνει με την αρετή και την κακία. Αυτό έχει να κάνει με την αυτογνωσία και τη διάθεση να βαδίσει κανείς το μονοπάτι της ανακάλυψης εαυτού που ναι μεν είναι ένας δρόμος αχαρτογράφητος αλλά το καλό της υπόθεσης είναι πως oι δημιουργοί των χαρτών γι΄αυτούς τους δρόμους γινόμαστε εμείς, άρα έχουμε τη δύναμη να δημιουργήσουμε μονοπάτια, να γκρεμίσουμε γέφυρες, να διαγράψουμε από τους χάρτες μας διαδρομές και να ζωγραφίσουμε νέους κόσμους.

Εδώ λοιπόν έρχεται και κουμπώνει η σημερινή συνέντευξη.

Καιρό λοιπόν, παρακολουθώ τη δουλειά και το έργο αυτής της γυναίκας που ακούει στο όνομα Κέλλυ Ιωάννου.

Είναι αεικίνητη, πολυπράγμων, δυναμική και αποπνέει έμπνευση, αποπνέει κίνητρο, αποπνέει ηρεμία και ένταση μαζί.

Στην απάντηση της ερώτησης 7 θα διαβάσετε όλους της τους τίτλους. Εγώ την προσέγγισα διότι ειδικεύεται (και) στο τραύμα και πλέον, όποτε ακούω ή διαβάζω τη λέξη αυτή νιώθω την ανάγκη να την προσεγγίζω όπως και απ΄ όπου μπορώ σε μια προσπάθεια και ανάγκη δική μου να βρουν όλα μας τα τραύματα, ίαση, χάδι, φροντίδα και στοργή.

Η Κέλλυ γίνεται κοινωνός αυτού του οράματος, επί του πρακτέου και μπορεί, αν το θελήσετε, να γίνει και δικός σας σύμμαχος στην αναζήτηση των δικών σας, προσωπικών ερωτήσεων και βαθύτερων αναζητήσεων.

Κέλλυ, είσαι μια γυναίκα που αποφάσισε να ασχοληθεί με πολύ ειδικές και ιδιαίτερες ειδικότητες και μάλιστα εξαιρετικά χρήσιμες στο σήμερα, στο τώρα. Δεδομένου ότι σχεδόν όλες – αν όχι όλες μας οι επιλογές – άπτονται προσωπικών βιωμάτων, θέλω να μοιραστείς μαζί μου τα βιώματα εκείνα που σε οδήγησαν σε αυτό που κάνεις και σε αυτό που είσαι σήμερα.

Η αλήθεια είναι πως, μεγαλώνοντας, ήμουν πάντα μια καλή μαθήτρια. Όλοι περίμεναν ότι θα ακολουθήσω μια “παραδοσιακή” πορεία – και πράγματι, με τους βαθμούς μου στις Πανελλήνιες, θα μπορούσα να μπω στη Νομική. Αλλά εγώ είχα στο μυαλό μου κάτι άλλο: ήθελα να γίνω δημοσιογράφος. Με ενδιέφερε η έρευνα, ήθελα να αναδεικνύω την αλήθεια, να ασχοληθώ με υποθέσεις εγκλημάτων, να μιλήσω για όσα οι άλλοι δεν τολμούσαν. Μπήκα λοιπόν στον χώρο των ΜΜΕ από πολύ μικρή – μόλις 18 χρονών. Δούλευα ατελείωτες ώρες, σε εφημερίδες, τηλεοπτικά πάνελ, sites… απλήρωτη στα περισσότερα, γιατί “έπρεπε να αποκτήσω εμπειρία”. Εκεί όμως δεν συνάντησα μόνο τη δημοσιογραφία. Βίωσα τον κιτρινισμό, τον μισογυνισμό, τον σεξισμό – και, ναι, τη σεξουαλική παρενόχληση. Όχι θεωρητικά. Στο πετσί μου. Ήταν ένα τοξικό σύστημα όπου όλοι ήξεραν τι συμβαίνει, αλλά κανείς δεν μιλούσε. Φοβόντουσαν για τη θέση τους, για το μισθό τους, για το “μη μπλέξουν”.Και τότε, μετά από ένα συγκεκριμένο – πολύ σοβαρό – περιστατικό εργασιακού εκφοβισμού και σεξουαλικής παρενόχλησης, κατάλαβα κάτι βαθύ: δεν πρόκειται να με σώσει κανείς. Αν ήθελα δικαιοσύνη, έπρεπε να τη διεκδικήσω. Αν ήθελα να μη βρεθεί άλλος άνθρωπος στη θέση μου, έπρεπε να πάρω θέση. Έτσι αποφάσισα να σπουδάσω εγκληματολογία. Όχι από απόσταση, αλλά από ένστικτο. Για να καταλάβω τι οδηγεί σε τέτοιες συμπεριφορές, πώς διαμορφώνονται οι θύτες, γιατί οι θεσμοί σιωπούν, και – πάνω απ’ όλα – πώς μπορούμε να προστατεύσουμε και να ενδυναμώσουμε τα θύματα. Κάπως έτσι γεννήθηκε και το www.traumahelp.gr – όχι ως “επιχείρηση”, αλλά ως ανάγκη. Να υπάρξει ένας χώρος για όσους έχουν ζήσει το τραύμα, την απόρριψη, τη σιωπή. Ένας χώρος για όσους δεν βρήκαν στήριξη, και χρειάστηκε να σταθούν μόνοι τους όρθιοι. Αυτό δεν είναι απλώς το επάγγελμά μου. Είναι η δική μου αποστολή.

Πόσων ετών ήσουν όταν βίωσες το πρώτο περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας στο σπίτι σου;

Ήμουν περίπου πέντε χρονών όταν βίωσα για πρώτη φορά ένα περιστατικό που – σήμερα μπορώ να το ονομάσω – ενδοοικογενειακή βία. Τότε δεν είχα τις λέξεις. Δεν ήξερα τι σημαίνει αυτό που ζούσα. Οι γονείς μου ήταν πολύ νέοι όταν απέκτησαν εμένα και τον αδερφό μου. Όπως πολλοί άνθρωποι, κουβαλούσαν και οι ίδιοι τα δικά τους τραύματα, τις δικές τους ανεπάρκειες, την απουσία υποστήριξης. Τσακώνονταν συχνά – φωνές, βρισιές, και κάποιες φορές και σωματική βία. Εκείνες τις στιγμές, η μητέρα μου έφευγε από το σπίτι, και εγώ έμενα πίσω, μικρό παιδί, να προσπαθώ να ηρεμήσω τον μικρότερο αδερφό μου, να μαντεύω αν θα ξαναγυρίσει, να παγώνω από φόβο. Δεν θυμάμαι να κοιμάμαι ήσυχα τις νύχτες εκείνες. Θυμάμαι να προσπαθώ να “ισορροπήσω” τους γονείς μου, σαν να ήταν δική μου ευθύνη. Αυτό το αίσθημα του να “σώζεις” καταστάσεις, να προσπαθείς να μην ξεσπάσει το κακό, με ακολούθησε και αργότερα. Ενήλικη πια, βρέθηκα σε μια σχέση κακοποιητική — όχι με τη μορφή που ο κόσμος φαντάζεται. Ήταν ένας άνθρωπος που με εξάρτηση προσκολλήθηκε επάνω μου, δεν εργαζόταν, ζούσε από μένα, και κάθε φορά που προσπαθούσα να φύγω, με απειλούσε ότι θα βλάψει τον εαυτό του ή κάποιον άλλον. Ζούσα υπό συνεχή ψυχολογική πίεση, με ενοχές, με φόβο. Και μέσα σε όλα αυτά, ήρθε και η δολοφονία της Γαρυφαλλιάς Ψαρράκου — μιας κοπέλας που δεν ήταν απλώς "κάποιο όνομα σε μια είδηση". Ήταν φίλη της οικογένειάς μας, μεγαλώσαμε στην ίδια γειτονιά, στο ίδιο σχολείο. Ο αδερφός μου ήταν κολλητός με τον δικό της. Αυτή η απώλεια με συγκλόνισε – προσωπικά. Και τότε πήρα την απόφαση να ιδρύσω το www.gineanthropos.gr. Ήθελα να δημιουργήσω ένα δίκτυο ενημέρωσης και πρόληψης, για να μη χρειαστεί ποτέ ξανά κανείς να πει "γνώριζα αλλά δεν ήξερα τι να κάνω", "έβλεπα αλλά δεν μίλησα". Για μένα, τίποτα από όλα αυτά δεν είναι θεωρία. Είναι εμπειρία, είναι μνήμη, είναι θέση ζωής.

Πόσων ετών ήσουν όταν ξεκίνησε το bullying λόγω του σωματικού σου βάρους;

Θυμάμαι τον εαυτό μου στην πρώτη δημοτικού — 5μιση χρονών παιδί — και ήδη τότε ένιωθα πως κάτι πάνω μου «δεν άρεσε». Ήμουν πάντα ένα παιδί με παραπανίσια κιλά, και ξαφνικά, χωρίς καν να καταλαβαίνω γιατί, τα άλλα παιδιά σταμάτησαν να με κάνουν παρέα. Άκουγα σχόλια, πειράγματα, κοροϊδίες. Άλλοτε στα κρυφά κι άλλοτε φωναχτά, μπροστά σε όλους. Όσο περνούσαν τα χρόνια, το bullying γινόταν όλο και πιο σκληρό. Και το πιο δύσκολο κομμάτι; Το είχα πιστέψει. Είχα πειστεί πως εγώ φταίω. Ότι κάτι δεν πάει καλά με μένα.

Μεγαλώνοντας, και παρά τη δύναμη που είχα να ανταποκρίνομαι σε κάθε άλλο τομέα — στο σχολείο, στις σπουδές, στην εργασία — κουβαλούσα μέσα μου εκείνη τη σιωπηλή ντροπή. Με σιχαινόμουν. Αναρωτιόμουν συνέχεια: «Αφού δεν τρώω υπερβολικά, γιατί είμαι έτσι; Τι κάνω λάθος;» Κατηγορούσα τον εαυτό μου, όπως κάνουν τόσοι άνθρωποι που ζουν σε σώματα που δεν χωρούν στα "πρέπει".

Και μόνο όταν μπήκα βαθύτερα στην εξειδίκευσή μου και μελέτησα τους Δείκτες Παιδικών Τραυματικών Εμπειριών — τα λεγόμενα ACEs — άρχισα να βλέπω την εικόνα καθαρά. Το σώμα μου απλά προσπαθούσε να αντέξει. Τα παραπανίσια κιλά ήταν ένας μηχανισμός προστασίας, ένας τρόπος να επιβιώσω μέσα σε ένα περιβάλλον φόβου και συναισθηματικής αστάθειας. Ήταν το αποτύπωμα του τραύματος.

Αυτή η κατανόηση δεν με λύτρωσε αμέσως — αλλά μου άνοιξε τον δρόμο για συμφιλίωση. Όχι μόνο με το σώμα μου, αλλά και με το παιδί που κάποτε πάλευε μόνο του. Και μέσα από τη δουλειά μου, παλεύω ώστε κανένα παιδί, κανένας άνθρωπος, να μην νιώθει πια ντροπή για κάτι που ήταν πάντα ένας μηχανισμός επιβίωσης — όχι μια αποτυχία.

Πώς λειτούργησαν αυτές οι δύο συνθήκες στην ψυχή σου;

Η ενδοοικογενειακή βία και το bullying λειτούργησαν μέσα μου σαν ένα δίπολο εγκατάλειψης και απόρριψης. Στο σπίτι, δεν υπήρχε συναισθηματική ασφάλεια. Ζούσα με τον φόβο και την αβεβαιότητα. Έπρεπε να είμαι «ήρεμη», «καλή», «υπομονετική», για να μη χειροτερέψουν τα πράγματα. Και στο σχολείο, το σώμα μου γινόταν ο στόχος – με έκαναν να νιώθω "άλλη", λάθος, ανεπιθύμητη. Έτσι, η ψυχή μου έμαθε ότι δεν υπάρχει χώρος όπου μπορείς να είσαι ο εαυτός σου και να νιώθεις ασφαλής. Ούτε στο σπίτι, ούτε έξω. Έμαθα να σφίγγομαι, να προσαρμόζομαι, να μη διεκδικώ. Ανέλαβα ρόλους μεγαλύτερους από την ηλικία μου –μεσολαβήτρια, “σωτήρας”, φροντιστής – ενώ μέσα μου ένιωθα βαθιά μόνη. Αργότερα, ως ενήλικη, αυτό μεταφράστηκε σε υπερ-ευθύνη, τελειομανία, και έντονη ενοχή. Έπρεπε πάντα να αποδεικνύω την αξία μου, να δικαιολογώ την ύπαρξή μου σχεδόν. Δεν επέτρεπα στον εαυτό μου την ευαλωτότητα. Έπρεπε να είμαι "δυνατή" – αλλά αυτό δεν ήταν δύναμη, ήταν άμυνα.

Η κατανόηση ήρθε πολύ αργότερα, μέσα από τη μελέτη, την ψυχοεκπαίδευση, την αυτοπαρατήρηση. Τότε κατάλαβα ότι η ψυχή μου δεν ήταν “σπασμένη” — ήταν τραυματισμένη. Και πως αυτό που ένιωθα για χρόνια ως «ελάττωμα» ήταν στην πραγματικότητα μηχανισμοί επιβίωσης. Από εκεί ξεκίνησε και η επιθυμία μου να δημιουργήσω χώρους, όπως το traumahelp.gr και το gineanthropos.gr, όπου κανείς δεν χρειάζεται να ντρέπεται για την πληγή του.

Πώς διαχειρίστηκες τις καταστάσεις αυτές; Κατηγόρησες τον εαυτό σου; Έλαβες στήριξη από κάποιον; Zήτησες βοήθεια;

Η αλήθεια είναι πως για πολύ καιρό δεν διαχειρίστηκα τίποτα — απλώς επιβίωνα. Και, ναι, κατηγόρησα τον εαυτό μου. Ίσως αυτό να ήταν το πιο ύπουλο αποτέλεσμα όλων αυτών των εμπειριών: ένιωθα ότι εγώ έφταιγα για όλα. Για τους τσακωμούς στο σπίτι, για το ότι δεν με ήθελαν τα άλλα παιδιά, για το σώμα μου, για την ανάγκη μου να νιώσω αποδοχή. Δεν είχα τα εργαλεία, δεν είχα τις λέξεις, δεν είχα καμία ουσιαστική στήριξη.

Δεν μίλησα ποτέ τότε. Δεν ζήτησα βοήθεια — γιατί δεν πίστευα ότι δικαιούμαι να τη ζητήσω. Όταν ζεις σε περιβάλλοντα όπου μαθαίνεις να μην ενοχλείς, να μην φαίνεσαι, να "μην κάνεις φασαρία", κουβαλάς αυτό το μοτίβο και στις υπόλοιπες σχέσεις σου.

Η πραγματική αλλαγή άρχισε όταν, ενήλικη πλέον, αποφάσισα να σπουδάσω, να μελετήσω, να μάθω. Κάθε γνώση για το τραύμα, για τη δυναμική της βίας, για τον ψυχισμό, ήταν και ένα κομμάτι λύτρωσης. Γιατί άρχισα να βλέπω τον εαυτό μου όχι ως “προβληματικό παιδί” αλλά ως ένα παιδί που δεν είχε στήριξη. Που έκανε το καλύτερο που μπορούσε για να επιβιώσει.

Πώς λειτούργησαν αυτά τα τραύματα σε σένα, στο τότε, στον ενδιάμεσο και στο σήμερα;

Στο τότε, δεν καταλάβαινα καν ότι τραυματίζομαι. Νόμιζα ότι απλώς “έτσι είναι τα πράγματα”. Έμαθα να μη ρωτάω, να μη μιλώ, να διαβάζω τα βλέμματα για να προβλέπω τι έρχεται. Το σώμα μου όμως το κατάλαβε. Το άγχος, η υπερφάνεια, οι κρίσεις φόβου, όλα ήταν τρόποι που προσπαθούσα να προστατευτώ.

Στο ενδιάμεσο, βρέθηκα να μπαίνω σε ρόλους που δεν μου ταίριαζαν — αλλά μου ήταν γνώριμοι. Να ανέχομαι, να σώζω άλλους, να υπομένω, να απολογούμαι για την ύπαρξή μου. Δεν ήξερα τι σημαίνει όριο. Πίστευα ότι η αξία μου μετριέται από το πόσο αντέχω. Δεν είχα αναγνωρίσει ακόμη τον κύκλο της κακοποίησης, ούτε το μοτίβο που επαναλαμβανόταν στη ζωή μου.

Στο σήμερα, δεν είμαι πια μέσα στην επιβίωση. Μπορώ να κοιτάξω πίσω χωρίς να καταρρέω. Μπορώ να βάλω λόγια σε όσα τότε δεν μπορούσα ούτε να σκεφτώ. Τα τραύματά μου είναι ακόμα εκεί, αλλά δεν με τραβάνε πίσω. Είναι εργαλεία κατανόησης, όχι ενοχής. Και κυρίως — είναι γέφυρα. Γιατί μέσα από αυτά συνδέομαι με ανθρώπους που παλεύουν να σταθούν όρθιοι, όπως πάλευα κι εγώ κάποτε.

Θα ήθελα να μοιραστείς μαζί μου όλους σου τους τίτλους και όλες σου τις ιδιότητες!

Είμαι Διδάκτωρ Ψηφιακής Εγκληματολογίας με εξειδίκευση στην τεχνολογικά διαμεσολαβούμενη και έμφυλη βία. Διδάσκω στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο ICPS College, και στο Πανεπιστήμιο Central Lancashire στο Ηνωμένο Βασίλειο ως Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εγκληματολογικής Ψυχολογίας.

Είμαι εγγεγραμμένη Πραγματογνώμονας στα Πρωτοδικεία Αθηνών και Πειραιά και αναλαμβάνω επιστημονικές γνωμοδοτήσεις σε ποινικές και αστικές υποθέσεις. Παράλληλα, είμαι πιστοποιημένη Trauma Coach, με εμπειρία στην υποστήριξη θυμάτων βίας και στην αποκατάσταση του ψυχικού τραύματος.

Είμαι ιδρύτρια του www.traumahelp.gr, ενός σύγχρονου και εξειδικευμένου κέντρου ψυχικής υγείας, που δημιουργήθηκε για να σταθεί δίπλα σε κάθε άνθρωπο που αντιμετωπίζει ψυχικές δυσκολίες ή έχει βιώσει τραύμα, βία, κακοποίηση ή απώλεια. Το TraumaHelp στελεχώνεται από επαγγελματίες ψυχικής υγείας, εγκληματολόγους και θεραπευτές, και συνδυάζει επιστημονική γνώση με ενσυναίσθηση. Ξεχωρίζει για τις καινοτόμες προσεγγίσεις του, όπως η RPG Therapy και η χοροθεραπεία, αλλά και για την εξειδίκευσή του στην εγκληματολογική ανάλυση περιστατικών και την τεκμηρίωση ψηφιακής κακοποίησης.

Το 2021 ίδρυσα και την ΑΜΚΕ «Γίνε Άνθρωπος», στη μνήμη της οικογενειακής μας φίλης Γαρυφαλλιάς Ψαρράκου. Η οργάνωση εστιάζει στην πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας μέσα από ενημερωτικές δράσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και ψυχοκοινωνική στήριξη.

Τέλος, είμαι Διευθύνουσα Σύμβουλος της CyberX, μιας εταιρείας που παρέχει υπηρεσίες κυβερνοασφάλειας και εγκληματολογικής ανάλυσης ψηφιακών εγκλημάτων.

Ξεκίνησα την πορεία μου ως δημοσιογράφος, με ειδίκευση στο αστυνομικό και δικαστικό ρεπορτάζ.

Κατά γενική ομολογία, οι άνθρωποι έχουμε την τάση αντί να κοιτάμε κατάματα το τραύμα μας, να το καλύπτουμε με όλους τους πιθανούς τρόπους. Πόση ζημιά γίνεται στο μεταξύ όσο εμείς το αφήνουμε; Υπάρχει σημείο χωρίς επιστροφή αν το αφήσουμε αθεράπευτο;

Είναι αλήθεια — το τραύμα σπάνια το κοιτάμε κατάματα. Οι περισσότεροι το θάβουμε, το ντύνουμε με λειτουργικότητα, υπερδραστηριότητα, χιούμορ, θυμό, υπερηφάνεια, σιωπή. Το μυαλό μας κάνει ό,τι μπορεί για να το “κρύψει” ώστε να επιβιώσουμε, και για ένα διάστημα αυτό λειτουργεί.

Αλλά το τραύμα που δεν φροντίζεται, ζει μέσα μας. Δεν εξαφανίζεται. Μεταμφιέζεται: σε κρίσεις πανικού, σε αυτό σαμποτάζ, σε παγωμένα συναισθήματα, σε αποτυχημένες σχέσεις, σε σωματικά συμπτώματα. Και όσο το αγνοούμε, δουλεύει υπογείως. Κι εκεί ακριβώς γίνεται η μεγάλη ζημιά: όχι επειδή τραυματιστήκαμε, αλλά επειδή δεν μας μάθανε πώς να επουλωθούμε.

Όσο για το αν υπάρχει σημείο χωρίς επιστροφή… Όχι, δεν υπάρχει. Αλλά υπάρχει κάτι πολύ επικίνδυνο: η μακροχρόνια αποξένωση από τον εαυτό μας. Αν αφεθεί αθεράπευτο για χρόνια, το τραύμα παγιώνεται ως ταυτότητα: “έτσι είμαι”, “δεν αλλάζω”, “αυτό μου αξίζει”. Δεν είναι αδύνατο να επουλωθεί — αλλά τότε χρειάζεται πολύ περισσότερη δουλειά και τρυφερότητα.

Το καλό είναι ότι ποτέ δεν είναι αργά να αρχίσεις. Η θεραπεία του τραύματος δεν είναι “διόρθωση” – είναι επιστροφή στον εαυτό μας. Και κάθε μικρό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι θεραπευτικό. Ακόμη και η απόφαση να αναρωτηθείς “μήπως κάτι κουβαλάω και δεν το ξέρω”, είναι ένα πρώτο βήμα.

Ποια είναι λοιπόν εκείνα τα σημάδια που «φωνάζουν» για να τους δώσουμε τη σημασία τους τα οποία τελικά ξεσπούν στο σώμα και τη ψυχή για να μας ειδοποιήσουν και να μας κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου; Αν υπήρχαν δηλαδή κοινοί παρονομαστές από την εμπειρία σου ποιοι θα ήταν αυτοί;

Το σώμα και η ψυχή μας μιλούν — απλώς δεν μάθαμε να τα ακούμε. Το τραύμα δεν εκδηλώνεται πάντα ως “συναισθηματικός πόνος”. Πολλές φορές ξεσπά μέσα από αθόρυβα, καθημερινά σημάδια που θεωρούμε «φυσιολογικά» ή τα ρίχνουμε στο άγχος ή την πίεση. Στην πραγματικότητα όμως, είναι συναγερμοί.

Κάποιοι από τους πιο συχνούς "κοινούς παρονομαστές" που έχω συναντήσει, τόσο μέσα από την κλινική δουλειά όσο και μέσα από την προσωπική πορεία, είναι:

• Σωματικά συμπτώματα χωρίς ιατρική εξήγηση: πονοκέφαλοι, πόνοι στο στήθος, στομάχι που “σφίγγεται”, κόμπος στον λαιμό, χρόνια κόπωση.
• Διαταραχές ύπνου: αϋπνία, εφιάλτες, ή ύπνος-διαφυγή.
• Συναισθηματικό μούδιασμα: δεν χαίρεσαι, δεν πονάς, απλώς “υπάρχεις” σε μια στασιμότητα.
• Έντονη εσωτερική κριτική: φωνή μέσα σου που σε μειώνει, σε σαμποτάρει, σε “μαλώνει” για όλα.
• Διαστρεβλωμένες σχέσεις: επιλέγεις συστηματικά ανθρώπους που σε πληγώνουν ή προσπαθείς να “σώσεις” τους άλλους, χάνοντας εσένα.
• Εκρήξεις ή αποσύρσεις: είτε ξεσπάς με ένταση, είτε απομονώνεσαι εντελώς.
• Διαρκές αίσθημα απειλής: σαν να ζεις πάντα σε κατάσταση συναγερμού, ακόμα κι όταν δεν υπάρχει εμφανής λόγος.

Αυτά είναι μηνύματα. Δεν είμαστε "χαλασμένοι"– είμαστε τραυματισμένοι άνθρωποι που προσπαθούν να αντέξουν. Το σώμα και η ψυχή στέλνουν σήματα όχι για να μας τιμωρήσουν, αλλά για να μας προστατέψουν. Όσο νωρίτερα τα αναγνωρίσουμε, τόσο πιο ήπια θα είναι η διαδρομή της αποκατάστασης.

Ποια είναι εκείνα τα λόγια που λες, ή ποια είναι εκείνη η στάση που μοιράζεσαι με κάποιον που έρχεται σε σένα για να δυναμώσει αλλά δεν νιώθει δυνατός και έχει δεύτερες και τρίτες σκέψεις σε ό,τι αφορά την πίστη για την επίλυση των τραυμάτων του; Με άλλα λόγια, όταν εκείνος που απευθύνεται σε εσένα, έχει χάσει την πίστη στον εαυτό του, πώς τον βοηθάς ούτως ώστε να πιστέψει σε ένα πιο ανάλαφρο αύριο;

Όταν έρχεται κάποιος σε μένα και νιώθει ότι δεν αντέχει άλλο, δεν έχει ελπίδα ή δεν πιστεύει πως μπορεί να αλλάξει κάτι, δεν του λέω “μην το σκέφτεσαι έτσι”. Δεν του μιλάω με "αισιοδοξία". Του μιλάω με αλήθεια και αποδοχή. Του λέω: “Δεν χρειάζεται να είσαι δυνατός σήμερα. Αρκεί που ήρθες. Αυτό από μόνο του, είναι θάρρος.”

Η πρώτη μου στάση είναι να τον δω. Όχι μόνο με τα συμπτώματα και τις πληγές του, αλλά με αυτό που υπάρχει από κάτω: έναν άνθρωπο που προσπαθεί — έστω και με ψίχουλα δύναμης. Δεν σπρώχνω. Δεν επιβάλλω. Δημιουργώ χώρο. Και μέσα σε αυτόν τον χώρο, του δίνω την άδεια να είναι όπως είναι, χωρίς ντροπή. Και όταν νιώθω πως ήρθε η ώρα, του λέω: “Το γεγονός ότι πονάς δεν σημαίνει ότι απέτυχες. Σημαίνει ότι ένιωσες. Και κάθε συναίσθημα που αναγνωρίζεται, είναι ένα βήμα πιο κοντά στη φροντίδα. ”Προσπαθώ να του δείξω πως η θεραπεία δεν είναι προορισμός – είναι σχέση. Και ότι δεν χρειάζεται να έχει “πίστη” για να ξεκινήσει. Αρκεί να έχει μια μικρή περιέργεια να δει τι μπορεί να συμβεί αν αρχίσει να φροντίζει τον εαυτό του αλλιώς. Για μένα, το πιο σημαντικό είναι να του μεταφέρω το μήνυμα: “Δεν είσαι μόνος. Δεν φταις. Και δεν είναι αργά. ”Αυτό το τρίπτυχο. Κι αν καταφέρω να το νιώσει — όχι να το ακούσει μόνο — τότε ήδη, μέσα του, κάτι έχει αρχίσει να αλλάζει.

Εσύ ως Trauma Recovery Coach, έχεις αναπτύξει ένα δίκτυο συνεργατών για να προσφέρεις εξατομικευμένες και αποτελεσματικές «θεραπείες» στους «ασθενείς» σου. Το δίκτυο αυτό, από ποιους αποτελείται και γιατί, θέλοντας να μου αναλύσεις τις ειδικότητες και τους ρόλους τους.

Ψυχολόγοι & Ψυχοθεραπευτές (Συμβουλευτική 18+, Συμβουλευτική Εφήβων, Συμβουλευτική Γονέων)
– Αναλαμβάνουν ατομική και οικογενειακή θεραπεία, παρέχοντας σε βάθος ψυχολογική στήριξη σε κάθε φάση της κρίσης — εφηβεία, ενηλικίωση, ενήλικες, γονείς .

Εξειδικευμένοι θεραπευτές RPG και Χοροθεραπείας
– Προσθέτουν ένα βιωματικό επίπεδο που βοηθά πολύ το ψυχικό τραύμα: μέσω του παιχνιδιού ρόλων (RPG Therapy) ή της κίνησης (χοροθεραπεία), απελευθερώνεται ό,τι δεν λέγεται εύκολα με λόγια.

Ψυχολόγοι με εξειδίκευση σε ηλεκτρονικό τραύμα & ψηφιακή ευεξία
– Αντιμετωπίζουν επιθέσεις, απειλές, εκβιασμούς και διαδικτυακές δυσλειτουργίες, παρέχοντας εμπειρική γνώση και εργαλεία προσαρμοσμένα στα νέα ψηφιακά τραύματα.

Εγκληματολόγοι & Πραγματογνώμονες (MMPI‑II, εγκληματολογική ανάλυση, digitalforensics)
– Αναλαμβάνουν υποθέσεις βίας, κακοποίησης ή ψηφιακής παραβίασης, με επιστημονικές εκθέσεις, γνωμοδοτήσεις και τεχνική τεκμηρίωση σε ποινικά και αστικά περιβάλλοντα .

Ποια είναι η βεντάλια των υπηρεσιών που προσφέρεις σε εκείνους που απευθύνονται σε σένα;

Η «βεντάλια» των υπηρεσιών που προσφέρουμε στο TraumaHelp είναι ολιστική και εξατομικευμένη. Στόχος μας είναι κάθε άνθρωπος που απευθύνεται σε εμάς να βρει τον ακριβή συνδυασμό υποστήριξης που του ταιριάζει, μέσα από μια διεπιστημονική προσέγγιση.

🔹 Ατομική ψυχοθεραπεία & συμβουλευτική

Για ενήλικες, παιδιά, εφήβους και γονείς, με εξειδίκευση σε:

• ψυχικό τραύμα
• ενδοοικογενειακή βία
• απώλεια
• αυτοεκτίμηση
• συναισθηματική ρύθμιση

🔹 Ψυχομετρική αξιολόγηση

• Εξειδικευμένες δοκιμασίες και εργαλεία (όπως MMPI-2, τεστ προσωπικότητας, αξιολόγηση επικινδυνότητας, συναισθηματικής κατάστασης κ.ά.)
• Χρησιμοποιείται τόσο για εσωτερική κατανόηση (θεραπευτική χρήση) όσο και σε γνωμοδοτήσεις/πραγματογνωμοσύνες

🔹 Trauma Coaching

• Για ανθρώπους που δεν είναι ακόμη έτοιμοι για θεραπεία, αλλά χρειάζονται ενδυνάμωση
• Επικεντρώνεται στη λειτουργικότητα και στη δημιουργία ασφαλών εσωτερικών "στηριγμάτων"

🔹 Βιωματικές θεραπείες

• RPG Therapy (θεραπευτικό παιχνίδι ρόλων)
• Χοροθεραπεία
  Για άτομα που εκφράζονται ευκολότερα μέσα από το σώμα, τη δράση ή τη δημιουργική ταύτιση

🔹 Εγκληματολογική υποστήριξη & τεκμηρίωση

• Πραγματογνωμοσύνες για αστικές/ποινικές υποθέσεις
• Ψηφιακή τεκμηρίωση για περιπτώσεις cyberstalking, online παρενόχλησης, παραβίασης προσωπικών δεδομένων
• Εκθέσεις αξιολόγησης κινδύνου, ψυχικής κατάστασης, καταλληλότητας γονέα κ.λπ.

🔹 Εκπαίδευση & Πρόληψη

• Σεμινάρια για σχολεία, οργανισμούς, επιχειρήσεις
• Θεματικές όπως έμφυλη βία, συναισθηματική ανθεκτικότητα, ψυχική φροντίδα στο εργασιακό περιβάλλον, bullying.
• Υπάρχει συγκεκριμένο χρονικό πλάνο δράσης για τον κάθε «ασθενή» σου ή αυτό εξαρτάται από τα αιτήματά του; Αναφέρομαι στα εσωτερικά του αιτήματα.

Δεν υπάρχει ένα προκαθορισμένο χρονικό πλάνο δράσης, γιατί δεν υπάρχει ένας μόνο τύπος ανθρώπου ή ένα μόνο είδος τραύματος. Το κάθε άτομο που έρχεται σε εμάς κουβαλά όχι μόνο το φανερό του αίτημα — αυτό που μπορεί να εκφράσει — αλλά και βαθύτερες ανάγκες που πολλές φορές δεν γνωρίζει ακόμα.

Στην αρχή, φροντίζουμε να διαμορφώσουμε ένα εξατομικευμένο πλάνο στήριξης, το οποίο βασίζεται:

• στη φύση του αιτήματος,
• στην εσωτερική ετοιμότητα του ανθρώπου,
• και στη μεταξύ μας σχέση.

Για κάποιους, αυτό σημαίνει σύντομη υποστήριξη για ένα συγκεκριμένο θέμα. Για άλλους, σημαίνει μια βαθύτερη διαδρομή, που μπορεί να περιλαμβάνει θεραπεία, ψυχομετρία, coaching ή βιωματικές μεθόδους. Εκεί που δίνουμε έμφαση, είναι στην ασφάλεια και στον ρυθμό του ανθρώπου. Δεν βιαζόμαστε να τον “χωρέσουμε” σε ένα πρόγραμμα. Αντίθετα, τον βοηθάμε να βρει τον δικό του εσωτερικό ρυθμό θεραπείας, ώστε να σταθεροποιηθεί, να κατανοήσει και να μετασχηματίσει. Οπότε η απάντηση είναι: ναι, υπάρχει πλάνο — αλλά δεν είναι σταθερό για όλους. Είναι ζωντανό και διαμορφώνεται μαζί με τον άνθρωπο.

Πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με αυτό που καταπιάστηκες και πόσα χρόνια πορείας μετράς;

Ξεκίνησα να ασχολούμαι με τον ευρύτερο χώρο της βίας και του τραύματος από πολύ νεαρή ηλικία — αρχικά μέσα από τη δημοσιογραφία, γύρω στα 18 μου, όταν άρχισα να εργάζομαι σε μέσα ενημέρωσης με επίκεντρο το αστυνομικό και δικαστικό ρεπορτάζ. Εκεί ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή με δύσκολες ιστορίες, ανθρώπους που είχαν πληγεί βαθιά, και καταστάσεις που μου δημιούργησαν την ανάγκη να κατανοήσω πιο ουσιαστικά τι συμβαίνει "πίσω από τα γεγονότα".

Αυτό το ερέθισμα με οδήγησε να στραφώ στην εγκληματολογία και, σταδιακά, στην εξειδίκευση πάνω στο ψυχικό τραύμα και την τεχνολογικά διαμεσολαβούμενη βία. Η πορεία αυτή κρατάει πια σχεδόν 15 χρόνια, και εξελίσσεται διαρκώς — μέσα από μελέτη, επαγγελματική εμπειρία και, πάνω απ’ όλα, αληθινή επαφή με ανθρώπους που ζητούν βοήθεια.

Δεν μπήκα σ’ αυτό τον χώρο επειδή “ήθελα να γίνω κάτι”. Μπήκα γιατί ένιωσα ότι δεν γινόταν να μείνω έξω από αυτό. Και όσα κάνω σήμερα — είτε ως trauma coach, είτε μέσα από τις δράσεις του TraumaHelp και της ΑΜΚΕ “Γίνε Άνθρωπος” — είναι η φυσική συνέχεια αυτής της διαδρομής.

Σε αυτά τα χρόνια, θα ήθελα να μοιραστείς μαζί μου, ανώνυμα φυσικά, περιστατικά ανθρώπων που σε κλόνισαν, σε συγκίνησαν, σε προβλημάτισαν, σε δυσκόλεψαν.

Υπάρχουν στιγμές στη δουλειά μου που μου σφίγγουν την καρδιά και δεν ξεχνιούνται. Θυμάμαι, όταν πρωτοέλαβα τη φωτογραφία με το άψυχο σώμα του Βαγγέλη Γιακουμάκη, ήταν σαν να σταμάτησε ο κόσμος. Δεν ήταν μόνο εικόνα. Ήταν η σιωπή μιας ολόκληρης ζωής που χάθηκε, και η βία που έγινε “καθημερινότητα”. Ήταν η αίσθηση ότι κάποιοι άνθρωποι γίνονται αόρατοι στον πόνο τους — αλλά και πως πρέπει να μιλήσεις, να φωνάξεις, να θυμάσαι.

Σε δικαστικά ακροατήρια, έχει τύχει να κοιτάζω τους γονείς των δολοφόνων. Εκεί, ο πόνος, η οργή, το μούδιασμα… σε προκαλούν να σκεφτείς βαθύτερα. Δεν είναι μόνο η απώλεια, είναι η άρνηση· η αποστασιοποίηση· το “πως συνέβησαν όλα αυτά”. Κι εκεί συνειδητοποιείς ότι η δουλειά σου είναι διπλή: να βοηθήσεις τα θύματα, αλλά και να μην αφήσεις όσους είχαν τη δύναμη να θυμούνται τι έκαναν. Αλλά αυτό που με σημαδεύει πιο βαθιά, ακόμα και από το σκληρότερο υλικό νεκροψιών ή αυτοψιών, είναι όταν βρίσκομαι αντιμέτωπη με υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Δεν είναι απλώς εικόνες — είναι ζωές που παραβιάστηκαν εκεί που έπρεπε να είναι πιο ασφαλείς. Είναι σιωπές που φωνάζουν. Κάθε φορά που βλέπω κάτι τέτοιο, δεν βλέπω μόνο τη φρίκη. Βλέπω και πόση ανάγκη υπάρχει να υπάρξουν άνθρωποι που θα σταθούν απέναντι, που θα δουν το τραύμα και δεν θα το προσπεράσουν. Όχι γιατί μπορούμε να αναιρέσουμε αυτό που συνέβη — αλλά γιατί μπορούμε να βοηθήσουμε να μη μείνει για πάντα εκεί.

Υπήρξε περίπτωση ανθρώπου που όταν ήρθε σε σένα πίστεψες πως δεν υπάρχει σωτηρία και τελικά απεδείχθη λάθος;

Δεν θα πω ότι υπήρξε περίπτωση που σκέφτηκα «δεν υπάρχει σωτηρία». Δεν μου ταιριάζει να κρίνω έτσι έναν άνθρωπο, ειδικά όταν είναι στην πιο ευάλωτη φάση του. Αλλά υπήρξαν περιπτώσεις που μέσα μου ένιωσα πολύ βαρύ το σκοτάδι που κουβαλούσαν. Ήταν άνθρωποι σιωπηλοί, αποσυνδεδεμένοι, σαν να μην ήθελαν καν να βοηθηθούν. Και ναι, υπήρξαν στιγμές που αναρωτήθηκα αν έχω τα εργαλεία να φτάσω ως εκεί.

Θυμάμαι μια γυναίκα που είχε περάσει πολλά — ενδοοικογενειακή βία, σεξουαλική κακοποίηση, κοινωνική απομόνωση. Όταν ήρθε, δεν με κοιτούσε καν στα μάτια. Μιλούσε μηχανικά, σαν να ήταν αλλού. Όλα φώναζαν παραίτηση. Και παρόλα αυτά, κάτι μέσα της – κάτι ανεπαίσθητο – ζητούσε βοήθεια.

Δεν έγινε "θαύμα" από τη μια μέρα στην άλλη. Αλλά με χρόνο και ασφάλεια, άρχισε να επιστρέφει στον εαυτό της. Άρχισε να διεκδικεί, να λέει όχι, να πιστεύει ότι της αξίζει κάτι καλύτερο. Δεν έγινε άλλος άνθρωπος. Έγινε ο εαυτός της.

Αυτό που έχω μάθει μέσα στα χρόνια είναι ότι ποτέ δεν μπορείς να προβλέψεις ποιος θα σταθεί ξανά όρθιος και πώς. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να είσαι παρών. Να μη φύγεις όταν ο άλλος έχει παραιτηθεί. Γιατί πολλές φορές, η ελπίδα ξεκινά από το βλέμμα κάποιου που επιμένει να σε βλέπει ζωντανό, ακόμα κι όταν εσύ δεν μπορείς.

Από τις ειδικότητές σου και από τα πεδία με τα οποία ασχολείσαι, την Κλινική Εγκληματολογία, το Trauma Coaching, την Υποστήριξη θυμάτων και του Συμβούλου Οικογένειας, ποιο είναι πιο δύσκολο και απαιτητικό;

Κάθε πεδίο από αυτά που υπηρετώ έχει τη δική του δυσκολία και ψυχικό κόστος. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο ως “πιο δύσκολο”, αλλά μπορώ να πω τι με βαραίνει περισσότερο.

Η Κλινική Εγκληματολογία με φέρνει σε άμεση επαφή με τις σκοτεινότερες πλευρές της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Εκεί δεν έχεις μόνο θεωρία — έχεις θύτες, θύματα, και πολλές φορές, μια κοινωνία που κλείνει τα μάτια. Είναι επιστημονικά απαιτητικό, αλλά και ψυχικά σκληρό. Χρειάζεται να κρατάς ισορροπία, να μη σε τραβάει η ωμότητα που βλέπεις κάθε μέρα.

Το Trauma Coaching, από την άλλη, είναι μια εντελώς διαφορετική πρόκληση. Εκεί, ο άλλος έρχεται συνήθως σε μια φάση που έχει κουραστεί να εξηγεί, ή δεν έχει πια κουράγιο να κάνει «θεραπεία». Θέλει απλώς να τον βοηθήσεις να σταθεί. Η ευθύνη είναι τεράστια, γιατί πρέπει να πεις λιγότερα και να είσαι πιο παρών — όχι με λύσεις, αλλά με σταθερότητα.

Ως Σύμβουλος Οικογένειας και υποστηρίκτρια θυμάτων, βιώνω την πιο λεπτή ισορροπία: πρέπει να είσαι δίπλα σε ανθρώπους που πονάνε, που είναι θυμωμένοι, που ντρέπονται — και να τους κάνεις να νιώσουν ασφάλεια, χωρίς να γίνεις "σωτήρας".

Αν έπρεπε να σου απαντήσω με μία λέξη, θα έλεγα πως το πιο δύσκολο είναι εκείνο που απαιτεί να είσαι άνθρωπος πριν είσαι επαγγελματίας. Και αυτό συμβαίνει και στα τέσσερα πεδία. Μόνο που κάθε φορά σε διαφορετικό επίπεδο.

Θα ήθελα να μου μιλήσεις επισταμένως για την Κλινική Εγκληματολογία και ό,τι αυτή συνεπάγεται όπως επίσης και για τους λόγους που την επέλεξες δίνοντας μου παραδείγματα περιπτώσεων που ανήκουν σε αυτήν την ομπρέλα.

Η Κλινική Εγκληματολογία είναι ίσως το πιο παρεξηγημένο, αλλά και το πιο καθηλωτικό πεδίο στο οποίο δραστηριοποιούμαι. Δεν ασχολείται απλώς με το “γιατί έγινε ένα έγκλημα”, αλλά κυρίως με το ποιος είναι ο άνθρωπος πίσω από αυτό — είτε είναι ο θύτης είτε το θύμα. Εξετάζει τη βία, την παραβατικότητα, τις ψυχοκοινωνικές ρίζες τους και πώς επηρεάζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Και το κυριότερο: εστιάζει στη σχέση ψυχικής υγείας και εγκληματικής πράξης.

Την επέλεξα γιατί είχα ανάγκη να δω πίσω από τις ταμπέλες. Για μένα, το “κακό” δεν είναι απλώς πράξη· είναι ιστορία. Κανένας άνθρωπος δεν γίνεται βίαιος τυχαία. Κανένα παιδί δεν γεννιέται θύτης. Ήθελα να μπορώ να καταλαβαίνω τις ρίζες, να συμβάλλω στην αποτροπή, στη σωστή δικανική αξιολόγηση και — όπου είναι δυνατόν — στην επανένταξη.

Η Κλινική Εγκληματολογία περιλαμβάνει:

• Ψυχοεγκληματολογική αξιολόγηση θυτών και θυμάτων
• Ανάλυση κινδύνου υποτροπής
• Εμπλοκή σε δικαστικές διαδικασίες, με γνωμοδοτήσεις
• Διερεύνηση, ερμηνεία, ανάλυση του εγκλήματος ως κοινωνικού και ψυχολογικού φαινομένου.

Αυτό που κάνει την Κλινική Εγκληματολογία ξεχωριστή για μένα είναι ότι ενώνει επιστήμη και ψυχή, έρευνα και αλήθεια, γεγονός και συνέπεια. Και είναι ένας τομέας που απαιτεί να βλέπεις τον άνθρωπο, ακόμα κι εκεί που όλοι βλέπουν μόνο το έγκλημα.

Σε ό,τι αφορά την Υποστήριξη Θυμάτων, ποια είναι τα θύματα στα οποία αναφερόμαστε;

Όταν μιλάμε για «υποστήριξη θυμάτων», αναφερόμαστε σε ένα πολύ ευρύ φάσμα ανθρώπων. Δεν πρόκειται μόνο για περιπτώσεις σωματικής ή σεξουαλικής βίας — αν και αυτές είναι βαρύτατες. Αφορά και ανθρώπους που έχουν υποστεί ψυχολογική κακοποίηση, παραμέληση, χειραγώγηση, κοινωνικό αποκλεισμό, εργασιακό εκφοβισμό ή ψηφιακή παρενόχληση. Πολλοί από αυτούς δεν έχουν καν αναγνωρίσει ότι υπήρξαν θύματα, γιατί μεγάλωσαν μέσα στη σιωπή ή γιατί έχουν μάθει να κατηγορούν τον εαυτό τους. Απευθυνόμαστε σε άτομα κάθε φύλου, ηλικίας και ταυτότητας, που έχουν πληγωθεί από κάποιο τραύμα, έχουν χάσει την αίσθηση ασφάλειας στη ζωή τους ή νιώθουν εγκλωβισμένα σε σχέσεις, ρόλους και καταστάσεις που τα φθείρουν. Θα ήθελα όμως να κάνω μια σημαντική διευκρίνιση: η λέξη «θύμα» δεν μας εκφράζει απόλυτα στο TraumaHelp. Χρησιμοποιείται γιατί είναι κατανοητή και νομικά κατοχυρωμένη, όμως δεν περιγράφει τον άνθρωπο που έχει περάσει από μια τραυματική εμπειρία. Στα αγγλικά υπάρχει ο όρος "survivor", που εμπεριέχει τη δύναμη, την ανθεκτικότητα, την επιλογή να συνεχίσει. Δυστυχώς, στα ελληνικά δεν υπάρχει μια λέξη που να αποδίδει το ίδιο νόημα με επάρκεια. Για εμάς, λοιπόν, ο άνθρωπος που ζητά βοήθεια δεν ορίζεται από το τραύμα του. Είναι κάποιος που συνεχίζει, που παλεύει, που έχει ακόμα δικαίωμα στην αξιοπρέπεια και την ελευθερία του. Και αυτός είναι και ο βασικός μας στόχος: να τον στηρίξουμε ώστε να μετακινηθεί από τη θέση του "θύματος" — στη δύναμη του ανθρώπου που επέζησε.

Μπορείς να εξηγήσεις μέσα από τα δικά σου μάτια, την αύξηση των βίαιων συμπεριφορών των οποίων παρατηρείται ραγδαία αύξηση τα τελευταία χρόνια;

Η αύξηση των βίαιων συμπεριφορών που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια δεν είναι τυχαία. Είναι το αποτέλεσμα πολυεπίπεδων πιέσεων, συστημικής αστάθειας και μιας ανθρώπινης κόπωσης που έχει συσσωρευτεί σε βάθος χρόνου.

Ως Κλινική Εγκληματολόγος βλέπω καθημερινά πώς ο απωθημένος θυμός, η αδυναμία διαχείρισης του πόνου και η έλλειψη ουσιαστικής ψυχοκοινωνικής στήριξης μπορούν να μετατραπούν σε βία — προς τον άλλον ή προς τον ίδιο μας τον εαυτό.

Ζούμε σε μια εποχή όπου:

• οι κοινωνικοί δεσμοί αποδυναμώνονται,
• η οικονομική ανασφάλεια διαβρώνει τις σχέσεις,
• η πανδημία λειτούργησε σαν επιταχυντής εσωτερικών συγκρούσεων,
• και τα πρότυπα αρρενωπότητας ή "επιτυχίας" συνεχίζουν να συντηρούν συστήματα καταπίεσης και αποσιώπησης του τραύματος.

Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την εύκολη πρόσβαση σε ψηφιακά μέσα, την εξοικείωση με τη βία ως θέαμα και την ανυπαρξία συναισθηματικής παιδείας, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Βλέπουμε ανθρώπους να καταρρέουν κάτω από βάρη που δεν έμαθαν ποτέ πώς να κουβαλούν. Και συχνά, όταν ο άνθρωπος δεν έχει λόγο, μιλά με βία.

Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι η βία δεν γεννιέται μέσα σε μια μέρα. Είναι αποτέλεσμα μιας πορείας, ενός τραύματος που δεν θεραπεύτηκε, μιας ανάγκης που δεν αναγνωρίστηκε. Και όσο συνεχίζουμε να τη βλέπουμε μόνο ως "παραβατικότητα", χωρίς να αγγίζουμε τις ρίζες της, θα την αναπαράγουμε. Η δουλειά μου — και μέσα από το TraumaHelp — είναι ακριβώς αυτή: να βλέπουμε πίσω από την πράξη, να αγγίζουμε το «γιατί», και να προσφέρουμε εργαλεία που προλαμβάνουν τη βία πριν εκδηλωθεί.

Φαντάζομαι πως συνεργάζεσαι και με Νομικό Δίκτυο Συμβούλων σε κάποιες περιπτώσεις σωστά; Mπορείς να μου δώσεις παραδείγματα τέτοιων υποθέσεων;

Ναι, η συνεργασία με νομικούς συμβούλους είναι συχνή και απολύτως απαραίτητη, κυρίως σε υποθέσεις που απαιτούν εξειδικευμένη ψυχοεγκληματολογική εκτίμηση και ψυχολογική τεκμηρίωση μέσα στο πλαίσιο της δικαστικής διαδικασίας — είτε πρόκειται για την υπεράσπιση θυμάτων είτε για την τεκμηρίωση της κατάστασης κατηγορουμένων.

Ενδεικτικά, συνεργαζόμαστε σε:

• Υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, σεξουαλικής κακοποίησης, ψηφιακής παρενόχλησης, όπου υποστηρίζουμε το θύμα με επιστημονικές γνωματεύσεις, τεκμηριώνοντας τη ψυχική του επιβάρυνση και την ανάγκη προστασίας ή αποζημίωσης.
• Αστικές υποθέσεις, όπως η γονική αποξένωση ή η διεκδίκηση επιμέλειας, όπου εκτιμούμε την ψυχοσυναισθηματική κατάσταση του παιδιού και τη δυναμική των γονέων.
• Υποθέσεις σεξουαλικής ή ηθικής παρενόχλησης στον χώρο εργασίας, όπου συντάσσουμε εκθέσεις για την ψυχική και επαγγελματική ζημία του ενάγοντος ή εναγομένου.
• Περιστατικά cyberbullying, revenge porn, εκβιασμών και ψηφιακής βίας, με καταγραφή των επιπτώσεων στο ψυχισμό του προσώπου και υποστήριξη στη νομική τεκμηρίωση.

Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις όπου κλήθηκα να αξιολογήσω κατηγορούμενους — όχι για να «υπερασπιστώ» ή να δικαιολογήσω την πράξη, αλλά για να εξετάσω αν υπάρχουν σοβαροί ψυχολογικοί ή τραυματικοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη από το δικαστήριο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο ρόλος μου είναι καθαρά επιστημονικός, όχι ηθικός. Η δικαιοσύνη δεν εξυπηρετείται μόνο από τιμωρίες — εξυπηρετείται όταν κατανοούμε με ακρίβεια τα αίτια μιας συμπεριφοράς, ώστε να προλαμβάνονται και να μην επαναλαμβάνονται.

Έχω απορρίψει υποθέσεις όταν κατάλαβα ότι κάποιος ήθελε να εργαλειοποιήσει την επιστήμη για να μειώσει τις ευθύνες του. Η ακεραιότητα της επιστήμης για μένα είναι αδιαπραγμάτευτη. Το ζητούμενο δεν είναι να «ξεπλύνουμε» ή να «τιμωρήσουμε»· το ζητούμενο είναι να αποκαταστήσουμε την αλήθεια, με ακρίβεια, σοβαρότητα και ανθρωπιά.

Κέλλυ, ως επί το πλείστον, θα έλεγες πως τα τραύματά μας, φωλιάζουν στα παιδικά μας χρόνια;

Ναι. Τα περισσότερα τραύματα ξεκινούν στην παιδική ηλικία. Όχι απαραίτητα από μεγάλα, τραγικά γεγονότα — αλλά από μικρές, επαναλαμβανόμενες εμπειρίες που τότε, σαν παιδιά, δεν μπορούσαμε να διαχειριστούμε, να εξηγήσουμε ή να εκφράσουμε.

Ένα παιδί που ένιωθε ότι έπρεπε να είναι "ήσυχο για να το αγαπούν". Ένα παιδί που φοβόταν τις φωνές, που έβλεπε τους γονείς του να τσακώνονται. Ένα παιδί που δεν ένιωσε ποτέ ασφαλές, που δεν του εξήγησαν τι του συμβαίνει, που το προσπέρασαν, το υποτίμησαν, το ντρόπιασαν, το αμφισβήτησαν. Αυτό το παιδί, δεν εξαφανίζεται μεγαλώνοντας. Ζει μέσα μας. Και κάθε φορά που η ζωή μας ξύνει τις ίδιες πληγές, εκείνο το παιδί ξυπνά.

Το τραύμα δεν είναι μόνο ό,τι συνέβη. Είναι και όλα εκείνα που έλειψαν όταν τα είχαμε ανάγκη: φροντίδα, σταθερότητα, στοργή, αποδοχή. Στη δουλειά μου, βλέπω συχνά ανθρώπους που λένε: "Δεν ξέρω γιατί νιώθω έτσι. Δεν έχω περάσει κάτι τρομερό." Κι όμως, όσο προχωράμε, ανακαλύπτουν ότι το βάρος που κουβαλούν είναι κάτι παλιό, κάτι παιδικό, που δεν το φρόντισε ποτέ κανείς — ούτε καν οι ίδιοι. Το παιδικό τραύμα δεν φεύγει επειδή μεγαλώσαμε. Απλώς φοράει άλλα ρούχα: άγχος, κρίσεις πανικού, δυσκολία στις σχέσεις, ενοχές, φόβο εγκατάλειψης. Και μόνο όταν του δώσουμε χώρο και ακρόαση, μπορεί να ησυχάσει.

Εσύ, αλήθεια, πώς αποσυμπιέζεσαι;

Η αλήθεια είναι πως δεν έχω βρει ακόμα έναν ολοκληρωμένο τρόπο να αποσυμπιέζομαι. Δεν έχω μια μαγική ρουτίνα, ούτε μια συνταγή ευεξίας. Και ίσως αυτό λέει πολλά — γιατί μέσα στη φροντίδα των άλλων, ξεχνάω καμιά φορά να φροντίσω κι εμένα.

Μερικές φορές αποσυμπιέζομαι απλώς με το να μείνω για λίγο μόνη, να ησυχάσουν οι φωνές των άλλων και να ακούσω τη δική μου. Άλλες φορές, το βρίσκω σε μια κουβέντα με κάποιον που δεν με βλέπει ως επαγγελματία, αλλά ως άνθρωπο. Κι άλλες, απλώς... δεν προλαβαίνω.

Κουβαλάω ιστορίες, πένθος, εικόνες που δεν σβήνουν εύκολα. Και με τον καιρό κατάλαβα ότι δεν χρειάζεται πάντα να "καθαρίζεις" όλο αυτό. Αρκεί να αναγνωρίζεις πότε γεμίζεις υπερβολικά, και να βρίσκεις τρόπους — έστω μικρούς — να ξαναέρχεσαι λίγο πιο κοντά στον εαυτό σου.

Δεν είμαι υπεράνθρωπος. Είμαι κι εγώ ένας άνθρωπος που παλεύει να μείνει ανθρώπινος, ενώ βοηθά άλλους να ξαναβρούν τον δικό τους δρόμο. Κι αυτό, από μόνο του, είναι μια μορφή αποσυμπίεσης.

Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: www.traumahelp.gr