66ο ΦΚΘ × Finos Film: Τι πραγματικά τιμήθηκε (πέρα από τα εθιμοτυπικά καστ νοσταλγίας του '60)

Στις 2 Νοεμβρίου, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, το 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, μαζί με τη Finos Film, απένειμε τιμητικές διακρίσεις σε τριάντα επτά ηθοποιούς της δεκαετίας του ’60. Παρόντες στη σκηνή ο Άκης Σακελλαρίου και ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης ως παρουσιαστές, ο καλλιτεχνικός διευθυντής Ορέστης Ανδρεαδάκης, ο εκπρόσωπος της Finos Film Στάθης Καμβασινός και, για τις απονομές, οι Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, Χριστίνα Χειλά-Φαμέλη, Κάτια Γκουλιώνη και Σπύρος Παπαδόπουλος. Ως είδηση, αυτό αρκεί. Ως ανάγνωση, όχι.

Το ουσιώδες δεν είναι η συγκίνηση του κοινού ούτε το «παλιό καλό» ως εύκολη ετικέτα. Το ουσιώδες είναι ότι, για λίγες ώρες, η υποκριτική της εποχής έγινε ξανά μέτρο σύγκρισης για το σήμερα. Η τελετή έθεσε στο κέντρο όχι την αναγνωρισιμότητα αλλά τον τρόπο δουλειάς. Πρόβα, ρυθμός, συνεργασία με τεχνικά τμήματα, πειθαρχία στο πλάνο. Αυτό τιμήθηκε.

Τι ακριβώς τιμήθηκε

Οι τιμώμενοι δεν αποτέλεσαν άθροισμα αναμνήσεων. Ο Βασίλης Καΐλας, ο Δημήτρης Καλλιβωκάς, ο Γιώργος Κωνσταντίνου, η Χλόη Λιάσκου, η Μπέτυ Λιβανού, ο Σωτήρης Τζεβελέκος, η Αιμιλία Υψηλάντη, η Άννα Φόνσου και οι υπόλοιποι συνέδεσαν στη διαδρομή τους κάτι πιο χρήσιμο από τη νοσταλγία. Τεχνική συνέπεια. Στην κωμωδία, ακρίβεια χρόνου και οικονομία κίνησης. Στο δράμα, καθαρή άρθρωση, έλεγχος έντασης, επίγνωση χώρου. Στις συμπαραγωγές και στις μεταβάσεις της εποχής, προσαρμογή χωρίς εκπτώσεις. Οι καριέρες τους δείχνουν ότι η «διαχρονικότητα» δεν είναι μυστήριο αλλά αποτέλεσμα μεθόδου που επαναλαμβάνεται και βελτιώνεται. Από αυτό το σημείο κρίνεται και το σήμερα. Αν οι νεότεροι θέλουν διάρκεια, χρειάζονται συγκεκριμένες ασκήσεις και όχι γενικόλογη έμπνευση. Η βραδιά παρείχε ζωντανά παραδείγματα τέτοιας μεθόδου. Και όχι για να αντιγραφούν, αλλά για να γίνουν σημείο αναφοράς.

Η προβολή ταινίας-αφιέρωμα σε σκηνοθεσία Νίκου Πάστρα και επιμέλεια Στέλλας Χαραμή δεν στάθηκε σε γρήγορες αναφορές

Έδεσε πρόσωπα και τεχνικές. Από τον Άγγελο Αντωνόπουλο και τη Μπέτυ Αρβανίτη έως τη Μάρω Κοντού και την Ξένια Καλογεροπούλου. Από τον Λάκη Κομνηνό και τον Στέφανο Ληναίο έως την Ελένη Προκοπίου, τη Ζωζώ Σαπουντζάκη και την πρόσφατα εκλιπούσα Άννα Κυριακού. Η σειρά των πλάνων δεν στόχευσε σε πλήρωση καταλόγου, αλλά έδειξε ρυθμούς, τρόπους εκφοράς, σώματα που ξέρουν να μπαίνουν και να βγαίνουν από το κάδρο με ακρίβεια, παύσεις που κουβαλούν νόημα χωρίς υπερτονισμό. Για σχολές και εργαστήρια, αυτό είναι υλικό σπουδής. Για επαγγελματίες σε παραγωγές με πιεστικό χρονοδιάγραμμα, είναι memo ότι ο έλεγχος του ρυθμού δεν «προκύπτει», χτίζεται στην πρόβα και στη συνεργασία με μοντάζ και ήχο.

Η Finos Film και το αθέατο κομμάτι της ποιότητας

Η παρουσία της Finos Film πρόσθεσε το στοιχείο που σπάνια χωρά στις γιορτές. Υποδομή. Το ’60 δεν παρήγαγε σταθερή ποιότητα επειδή «όλοι ήταν σπουδαίοι». Παρήγαγε επειδή υπήρχε μηχανισμός. Σενάρια που περνούσαν από διαδικασία, τμήματα που επικοινωνούσαν μεταξύ τους, προγραμματισμός που έδινε χρόνο σε συνεργεία και ηθοποιούς, ευθύνη για το αποτέλεσμα σε κάθε βαθμίδα. Αυτό είναι το σημαντικότερο μάθημα που μπορεί να πάρει σήμερα ο κλάδος. Όχι αντιγραφή αισθητικής αλλά επένδυση σε διαδικασίες. Υγιείς συνθήκες εργασίας, σαφείς ρόλοι, τεχνική αναβάθμιση, πρόσβαση στα αρχεία για σπουδή και τεκμηρίωση. Χωρίς αυτά, κάθε «νέα άνθιση» θα εξαντλείται σε μεμονωμένα παραδείγματα. Με αυτά, το επίπεδο ανεβαίνει οριζόντια.

Τρεις άξονες ξεχώρισαν

Πρώτος, η διάρκεια. Η αναφορά της Μπέτυς Λιβανού σε πενήντα πέντε χρόνια παρουσίας δεν ήταν προσωπικό ημερολόγιο αλλά απόδειξη ότι η συνέπεια και οι σωστές συνεργασίες κρατούν μια καριέρα ζωντανή σε διαφορετικά παραγωγικά περιβάλλοντα. Δεύτερος, η φροντίδα. Η μνεία της Άννας Φόνσου στο Σπίτι του Ηθοποιού έφερε στο κέντρο την αξιοπρέπεια του επαγγέλματος όταν σβήνουν τα φώτα. Χωρίς σταθερούς μηχανισμούς στήριξης, ο κλάδος επισφαλοποιεί τους ανθρώπους του. Τρίτος, οι ορισμοί. Η αγωνία που εξέφρασε ο Βασίλης Καΐλας για τα τεχνολογικά υποκατάστατα δεν είναι φόβος αλλά ανάγκη για σαφείς κανόνες όπως δικαιώματα προσώπου και φωνής, διαφάνεια στη χρήση σύνθεσης, ενημέρωση συμβολαίων. Όλα αυτά δεν ανήκουν στην «ηθική συζήτηση» αλλά στην καθημερινή πρακτική των συνεργείων και των πλατό.

Η κωμωδία ως ακριβές επάγγελμα

Η περίπτωση του Γιώργου Κωνσταντίνου ήταν καλή ευκαιρία να ειπωθεί κάτι που συχνά παραβλέπουμε. Η κωμωδία ζητά απόλυτο έλεγχο χρόνου και άρθρωσης, σκηνική οικονομία, διαρκή συντονισμό με την κάμερα και το μοντάζ. Όταν το κοινό εκπαιδεύεται να βλέπει αυτή την ακρίβεια, ανεβαίνει ο πήχης για όλους. Όταν οι δημιουργοί τη διδάσκονται, αποφεύγουν τη «φτηνή» επιτυχία που καίγεται γρήγορα. Και η τελετή έδωσε χώρο σε αυτό το μήνυμα. Καλό είναι να μείνει, ειδικά τώρα που οι παραγωγές τρέχουν σε ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα.

Αν αφαιρέσεις τα χειροκροτήματα, ό,τι μένει από τη βραδιά είναι χρήσιμο

Υποκριτική ως τεχνική, υποδομή ως προϋπόθεση, διαδοχή ως ευθύνη, ορισμοί ως προστασία. Αυτά τιμήθηκαν. Όχι το «παλιό καλό» ως δικαιολογία. Η Θεσσαλονίκη όρισε το σημείο αναφοράς και η Finos Film παρέδωσε το αθέατο κομμάτι της ποιότητας. Από εδώ και πέρα, το ζητούμενο δεν είναι να ξαναγίνει το ’60, αλλά να ενσωματωθούν τα εργαλεία που το έκαναν ανθεκτικό. Μεθοδικότητα, συνεργασία, σαφήνεια ρόλων, τεχνική επάρκεια. Όταν αυτά μπαίνουν σε εφαρμογή, ο κλάδος βγάζει καλύτερες ταινίες και οι τιμητικές νύχτες αποκτούν νόημα πέρα από την αίθουσα. Αυτό αξίζει να μείνει. Αυτό αξίζει να επαναληφθεί.

Βασίλης Καΐλας ετών 72, Γιώργος Κωνσταντίνου ετών 91 και Δημήτρης Καλλιβωκάς ετών 95 ανάμεσα στα τιμώμενα πρόσωπα. Ακολουθεί η υπέροχη gallery φωτογραφιών.

01

12