Σαλόνια Γλώσσας: γιατί να ζούμε έτσι και όχι αλλιώς; Η γλώσσα δοκιμάζει την εποχή της

Σε μια εποχή όπου όλα μοιάζουν να έχουν προγραμματιστεί εκ των προτέρων, από τα posts που ανεβαίνουν ταυτόχρονα σε όλες τις πλατφόρμες μέχρι τις παραστάσεις που βγαίνουν καλολαδωμένες, δοκιμασμένες, σκηνοθετημένες μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια, το Εθνικό Θέατρο προτείνει κάτι που μοιάζει επικίνδυνο, να εκτεθεί η γλώσσα γυμνή, χωρίς σκηνοθετική προστασία, χωρίς την «ομπρέλα» του έτοιμου προϊόντος.

Είναι ένα μικρό εργαστήριο μπροστά στο κοινό. Ένα ρίσκο: πώς στέκεται ένα θεατρικό κείμενο όταν ακούγεται για πρώτη φορά δυνατά, όταν το παίρνουν επτά ηθοποιοί και το ζωντανεύουν χωρίς σκηνοθετική καθοδήγηση, χωρίς να έχει προηγηθεί η «στρογγυλοποίηση» των γωνιών από μια καλλιτεχνική ενορχήστρωση.

Κι εδώ βρίσκεται το ενδιαφέρον. Το κείμενο επιστρέφει στη φυσική του κατάσταση. Δεν παρουσιάζεται ως κάτι που έχει περάσει από φίλτρα. Είναι ωμό, απροστάτευτο, ζωντανό. Σαν να το ακούμε με τα αυτιά που το συνέλαβαν.

Η Έλενα Πέγκα και οι «Καταστροφολόγοι»

Η πρώτη που δέχεται να δοκιμάσει το στοίχημα είναι η Έλενα Πέγκα. Βραβευμένη θεατρική συγγραφέας, σκηνοθέτις, πεζογράφος. Η Πέγκα παραδίδει στους ηθοποιούς του Εθνικού ένα απόσπασμα από το έργο της «Οι Καταστροφολόγοι», μια σατιρική κωμωδία για τη σύγχρονη μανία με τις καταστροφές –φυσικές, κοινωνικές, προσωπικές.

Στην πλοκή, μια παρέα φίλων και γνωστών συναντιέται σε μια ταράτσα με θέα την Ακρόπολη, για να «γιορτάσουν» τη νέα ζωή κάποιων ξένων που μόλις απέκτησαν σπίτι στην Ελλάδα μέσω Golden Visa. Όμως η γιορτή μοιάζει από την αρχή να γέρνει. Γιατί όλοι μοιράζονται το ίδιο πάθος: να μιλούν για καταστροφές, να ανταλλάσσουν σενάρια συνωμοσίας, να συζητούν για το τέλος του κόσμου με μια αμφίθυμη απόλαυση. Οι «Καταστροφολόγοι» είναι ο καθρέφτης μιας κοινωνίας που δεν ξέρει πώς αλλιώς να επικοινωνήσει, πέρα από το να μοιράζεται φόβους.

Η Πέγκα ξέρει καλά να δουλεύει με το υλικό του καιρού της. Και εδώ καταγράφει το καίριο ερώτημα. Γιατί ζούμε έτσι και όχι αλλιώς; Και πώς αλλιώς;

Η γλώσσα ως κεντρικό πρόσωπο

Η ιδέα των «Σαλονιών Γλώσσας» βασίζεται σε αυτό ακριβώς: η γλώσσα να μπει στη σκηνή πριν γίνει θέατρο. Να σταθεί μόνη της, να παλέψει, να αποκαλύψει αν έχει ρυθμό, χιούμορ, βάρος. Είναι ένα crash test: αν η γλώσσα αντέξει, τότε το έργο θα βρει τον δρόμο του. Αν όχι, τότε ίσως χρειάζεται να ξαναγραφεί, να ξανασκεφτεί.

Για το κοινό, όμως, είναι μια μοναδική εμπειρία. Να παρακολουθείς κάτι που δεν έχει κατασταλάξει, που δεν έχει πάρει την τελική του μορφή. Να μπαίνεις στο «εργαστήριο» ενός συγγραφέα και να ακούς τις λέξεις να ανασαίνουν για πρώτη φορά.

Σε έναν κόσμο όπου όλα είναι φιλτραρισμένα, το να βλέπεις το ακατέργαστο υλικό είναι σχεδόν επαναστατικό.

Σμαράγδα Καρύδη: η καλεσμένη του διαλόγου

Μετά την παρουσίαση, ακολουθεί συζήτηση. Καλεσμένη της Έλενας Πέγκα είναι η Σμαράγδα Καρύδη. Η επιλογή δεν είναι τυχαία: μια ηθοποιός που γνωρίζει από πρώτο χέρι τι σημαίνει να δουλεύεις με διαφορετικές μορφές γλώσσας, να ελίσσεσαι ανάμεσα στην κωμωδία, το δράμα, το τηλεοπτικό και το θεατρικό. Η παρουσία της δεν θα είναι διακοσμητική, αλλά συμμετοχική: να ανοίξει τη συζήτηση, να φέρει την εμπειρία της σε διάλογο με το κείμενο, να αναμετρηθεί με τα «πώς αλλιώς;» που θέτει το έργο.

Η ίδια η συζήτηση είναι μέρος της παράστασης. Δεν υπάρχει «τέλος», υπάρχει συνέχεια. Και αυτή η συνέχεια συμβαίνει με το κοινό παρόν.

Γιατί τώρα;

Η επιλογή του Εθνικού να εγκαινιάσει αυτή τη σειρά δεν είναι άσχετη με την εποχή. Ζούμε μέσα σε μια καταιγίδα πληροφορίας και fake news, σε μια εμμονή με καταστροφές, από την κλιματική αλλαγή μέχρι τις θεωρίες για το πώς «τίποτα δεν πάει καλά». Τα «Σαλόνια Γλώσσας» βάζουν τον προβολέα στη γλώσσα που μιλά για όλα αυτά. Όχι με τη σιγουριά του έτοιμου έργου, αλλά με το ρίσκο του εν εξελίξει.

Στην ουσία, είναι μια δήλωση. Το θέατρο δεν είναι μόνο αυτό που βλέπουμε στην πρεμιέρα. Είναι και η διαδικασία. Είναι και η ανασφάλεια. Είναι και η αμφιβολία.

Το Εθνικό ως χώρος διαλόγου

Το Κτήριο Τσίλλερ, με την αίθουσα εκδηλώσεων που θα φιλοξενεί τον κύκλο, μετατρέπεται σε κάτι περισσότερο από θεατρική στέγη: γίνεται σαλόνι. Όχι με την έννοια του αριστοκρατικού χώρου, αλλά με την ιδέα του «χώρου συνάντησης». Εδώ το κοινό δεν παρακολουθεί παθητικά, συμμετέχει, ρωτά, συζητά. Είναι ένα μοντέλο που θυμίζει παλιές καλλιτεχνικές λέσχες, όπου το έργο δεν ήταν κάτι κλειστό, αλλά ανοιχτό σε ανατροφοδότηση.

Ένα πείραμα με διάρκεια

Τα «Σαλόνια Γλώσσας» θα συνεχιστούν την τελευταία Κυριακή κάθε μήνα. Αυτό σημαίνει πως θα γίνουμε μάρτυρες πολλών κειμένων να δοκιμάζονται ζωντανά. Κι αυτό από μόνο του είναι μια πολιτιστική πρόταση. Αντί να καταναλώνουμε έτοιμα προϊόντα, να μπαίνουμε στη διαδικασία της δημιουργίας.

Γιατί να πας

Γιατί να πας σε κάτι που κοστίζει μόνο 5 ευρώ, που δεν έχει σκηνοθεσία, που δεν υπόσχεται «τέλεια παράσταση»; Ακριβώς γι’ αυτό. Γιατί εκεί θα δεις τη γλώσσα όπως γεννιέται. Θα συμμετάσχεις σε μια στιγμή που δεν θα επαναληφθεί με τον ίδιο τρόπο. Και θα φύγεις με μια ερώτηση που είναι ίσως πιο σημαντική από κάθε απάντηση: πώς αλλιώς θα μπορούσαμε να ζούμε, να μιλάμε, να φτιάχνουμε θέατρο;

INFO:

Η δράση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος του Εθνικού Θέατρου για την Καλλιτεχνική Περίοδο 2025-26, που αντλεί έμπνευση από τη γλώσσα και το ευρύτερο δίκτυο που αυτή διαμορφώνει.

Κάθε τελευταία Κυριακή του μήνα

Στους «Καταστροφολόγους» της Έλενας Πέγκα συμμετέχουν οι ηθοποιοί του Εθνικού Θεάτρου:

• Θανάσης Ακοκκαλίδης
• Βίκυ Βολιώτη
• Κατερίνα Γεβετζή
• Δημήτρης Γεωργιάδης
• Νίκος Κουσούλης
• Πύρρος Θεοφανόπουλος
• Κωνσταντίνα Τάκαλου

Αίθουσα Εκδηλώσεων, Κτήριο Τσίλλερ

Πρώτη συνάντηση: Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025, 14.00

Τιμή εισιτηρίου: 5€

Προπώληση: ticketservices.gr, εκδοτήρια Ticketservices & Κτήριο Τσίλλερ