Λούβρο 2025: Η ληστεία διήρκεσε λιγότερο κι από πρωινό καφέ - 7 λεπτά και όλα κομπλέ

Στην Παρισινή καρδιά της τέχνης, εκεί όπου οι ουρές τουριστών σχηματίζουν σχεδόν πομπή θρησκευτικής κατάνυξης μπροστά από τη Μόνα Λίζα, το Σάββατο (18/10) το πρωί γράφτηκε ένα επεισόδιο που θα ταίριαζε καλύτερα σε σενάριο κινηματογραφικής ληστείας παρά σε πραγματική είδηση.

Στις 9.30 π.μ. τέσσερις άνδρες με μάσκες, εξοπλισμένοι με επαγγελματική ψυχραιμία και ένα γερανό που θα ζήλευε εργολάβος οικοδομής, πλησίασαν το Λούβρο, σήκωσαν το καλάθι τους μέχρι το παράθυρο της περίφημης γκαλερί Apollon, έσπασαν το τζάμι, εισέβαλαν, άνοιξαν προθήκες και σε χρόνο που μετρήθηκε από τις κάμερες ασφαλείας ως επτά λεπτά ακριβώς, βγήκαν με οκτώ κοσμήματα της Γαλλικής Κορώνας.

Όχι με αντίγραφα, όχι με σινιάλα από ταινίες δράσης, αλλά με τα αυθεντικά, τα ιστορικά, τα κομμάτια που ανήκαν σε βασίλισσες και αυτοκράτειρες, τα αντικείμενα που φώτιζαν το γόητρο της Γαλλίας του 19ου αιώνα. Και σαν να ήθελαν να αφήσουν το δικό τους ειρωνικό υπογραφή, παράτησαν στον δρόμο μια κορώνα της αυτοκράτειρας Ευγενίας, τραυματισμένη πια, σαν μάρτυρα του περάσματός τους.

Η γκαλερί Apollon δεν είναι τυχαία

Είναι ένας από τους πιο λαμπρούς χώρους του Λούβρου, σχεδιασμένος τον 17ο αιώνα και ανακαινισμένος ώστε να φιλοξενεί τα κοσμήματα που κάποτε στόλιζαν κεφάλια και λαιμούς της γαλλικής δυναστείας. Ανάμεσα σε αυτά, τιάρες και κολιέ που ανήκαν στη Μαρί Αμελί, σύζυγο του βασιλιά Λουδοβίκου Φιλίππου, αλλά και σπάνια πετράδια της αυτοκράτειρας Ευγενίας, γυναίκας του Ναπολέοντα Γ΄. Τα εκθέματα δεν έχουν απλώς αστρονομική αξία. Όπως σημειώνουν τα διεθνή ρεπορτάζ, πρόκειται για κομμάτια αμετάφραστης μνήμης, πολιτιστικούς θησαυρούς που κανένα ασφαλιστήριο δεν μπορεί να αποζημιώσει.

Κι όμως, όλο αυτό το ακριβοθώρητο σύνολο βγήκε από το μουσείο μέσα σε χρόνο μικρότερο από ένα πρωινό ντους. Η Guardian μίλησε για μια ληστεία διάρκειας επτά λεπτών, το Associated Press κατέγραψε μαρτυρίες που μιλούν για τέσσερα λεπτά, ενώ το Reuters στάθηκε στη μεθοδικότητα των δραστών, που γνώριζαν με ακρίβεια πού να χτυπήσουν και πώς να κινηθούν. Ο κοινός παρονομαστής είναι η ταχύτητα και η προετοιμασία. Αυτή η συμμορία δεν αυτοσχεδίασε. Είχε χάρτη, είχε χρόνο, είχε γερανό, είχε τον θράσος να μπει σε ένα από τα πιο φυλασσόμενα κτίρια του πλανήτη και να φύγει αλώβητη.

Το Λούβρο διαθέτει χιλιάδες κάμερες, φύλακες, συστήματα συναγερμού

Οι επισκέπτες περνούν από ελέγχους που θυμίζουν αεροδρόμιο. Και όμως, η είδηση της ληστείας μοιάζει με ανέκδοτο: τέσσερις άνθρωποι με καλάθι εργοταξίου και ένα λοστό έκαναν σε επτά λεπτά αυτό που θεωρητικά ήταν αδιανόητο. Η ειρωνεία είναι τόσο πυκνή που σχεδόν γράφει μόνη της το άρθρο. Η ασφάλεια, που προβάλλεται ως τείχος, αποδείχθηκε κουρτίνα. Και πίσω από την κουρτίνα, οι θησαυροί έφυγαν. Η εικόνα τεσσάρων μασκοφόρων που κατεβαίνουν με τον γερανό σαν να βγήκαν από βιντεοπαιχνίδι, ενώ το μουσείο με τους πιο αυστηρούς κανονισμούς κοιμάται, είναι από μόνη της σύνοψη της εποχής: καμία τεχνολογία δεν είναι πιο γρήγορη από το ανθρώπινο θράσος.

Η αξία των κλοπιμαίων είναι αναντικατάστατη

Η Le Monde μιλά για «bijoux d’une valeur inestimable», κοσμήματα ανεκτίμητης αξίας, υπογραμμίζοντας πως η κλοπή δεν αφορά χρήματα αλλά την ίδια την ιστορική αφήγηση της Γαλλίας. Η Μαρί Αμελί και η Ευγενία δεν ήταν μόνο πρόσωπα της εποχής τους, ήταν ενσαρκώσεις ενός ολόκληρου κοινωνικού και πολιτικού πλαισίου. Κάθε τιάρα που λείπει είναι σαν να σκίζεται μια σελίδα από το βιβλίο της μνήμης. Και αυτό δεν διορθώνεται με αναπαραγωγές ή φωτογραφίες. Η απουσία είναι παρούσα, το κενό γίνεται πιο δυνατό από την ύπαρξη.

Η αστυνομία του Παρισιού κινητοποιήθηκε άμεσα. Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν μίλησε για επίθεση στην ιστορία της Γαλλίας. Η υπουργός Πολιτισμού εξέφρασε την οργή της και το μουσείο έκλεισε για μια ολόκληρη μέρα. Τα ΜΜΕ κατέγραψαν την εικόνα επισκεπτών που περίμεναν μάταια να μπουν, απογοητευμένοι αλλά και σοκαρισμένοι από το γεγονός ότι ο πιο εμβληματικός πολιτιστικός χώρος της χώρας είχε δεχθεί πλήγμα που θύμιζε περισσότερο σκηνή του Netflix παρά γαλλική πραγματικότητα. Κι αν υπάρχει κάτι που κάνει την υπόθεση ακόμα πιο θεατρική είναι το ότι οι δράστες, στην πορεία διαφυγής τους με μοτοσικλέτες, άφησαν πίσω ένα από τα κοσμήματα, κατεστραμμένο. Σαν να ήθελαν να αφήσουν ένα μήνυμα: ότι μπορούν να πάρουν, να χαλάσουν, να αφήσουν, να εξαφανιστούν, και το κράτος να μείνει με τα αποκαΐδια μιας κορώνας που δεν θα φορεθεί ποτέ ξανά.

Η υπόθεση έχει ήδη ανοίξει συζήτηση για το πώς φυλάσσονται τα μουσεία

Δεν μιλάμε για μια μικρή πινακοθήκη, μιλάμε για το Λούβρο, το πιο επισκέψιμο μουσείο στον κόσμο, που κάθε χρόνο δέχεται πάνω από οκτώ εκατομμύρια επισκέπτες. Αν εκεί μπορεί να συμβεί μια τέτοια ληστεία, τι γίνεται αλλού; Η ειρωνεία δεν είναι απλώς ότι χάθηκαν κοσμήματα. Είναι ότι χάθηκε η αίσθηση πως υπάρχουν χώροι αλώβητοι. Όταν το πιο καλά φυλαγμένο σπίτι της τέχνης ανοίγει παράθυρο στους κλέφτες, τότε η ασφάλεια αποδεικνύεται πιο εύθραυστη από το γυαλί των προθηκών που έσπασαν εκείνο το πρωί.

Η Guardian έγραψε ότι η επίθεση ήταν «carefully planned and executed», ενώ το AP στάθηκε στη διαφυγή με μοτοσικλέτες που περίμεναν ακριβώς έξω από το μουσείο. Οι λεπτομέρειες δίνουν την αίσθηση κινηματογραφικής παραγωγής. Τέσσερις μάσκες, γερανός, παράθυρο, γυάλινες προθήκες, έξοδος μέσα σε λίγα λεπτά, εξαφάνιση στα στενά του Παρισιού. Δεν θα μπορούσε να το σκηνοθετήσει καλύτερα ούτε ο Κλοντ Λελούς. Όμως εδώ δεν υπάρχει μουσική υπόκρουση, δεν υπάρχει happy end. Υπάρχει μόνο η επίγνωση ότι οι πιο εμβληματικοί θησαυροί του πολιτισμού μπορούν να χαθούν με την ίδια ευκολία που ένα πορτοφόλι κάνει φτερά σε μετρό της Μονμάρτης.

Η συζήτηση για την ασφάλεια δεν είναι τεχνικό ζήτημα

Είναι φιλοσοφικό. Ζούμε σε εποχή που το αδιάρρηκτο προβάλλεται ως σλόγκαν, είτε μιλάμε για συστήματα ηλεκτρονικής προστασίας είτε για γεωπολιτικές ισορροπίες. Και ξαφνικά τέσσερις άντρες με γερανό αποδεικνύουν ότι καμία θωράκιση δεν είναι απόλυτη. Το Λούβρο δεν είναι η εξαίρεση, είναι η υπενθύμιση. Όσο περισσότερη τεχνολογία επιστρατεύεται, τόσο περισσότερο αποδεικνύεται ότι πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα βρει το παράθυρο. Εδώ, το παράθυρο δεν είναι μεταφορά. Είναι το ίδιο το τζάμι που έσπασαν οι ληστές για να μπουν. Η πραγματικότητα έχει πάντα μεγαλύτερη φαντασία από τις αλληγορίες.

Το ερώτημα είναι τι γίνεται από εδώ και πέρα

Οι γαλλικές αρχές έχουν εξαπολύσει ανθρωποκυνηγητό, η Ιντερπόλ ειδοποιήθηκε, οι ειδικοί μιλούν για οργανωμένο κύκλωμα που είτε θα προσπαθήσει να πουλήσει τα κοσμήματα στη μαύρη αγορά είτε θα τα διαλύσει για να εξαφανίσει τα ίχνη τους. Η δεύτερη εκδοχή είναι και η πιο τρομακτική, γιατί σημαίνει ότι τιάρες και κολιέ αιώνων μπορεί να μετατραπούν σε σκόρπιες πέτρες που θα καταλήξουν σε ανώνυμα κοσμήματα. Ένα πολιτιστικό έγκλημα που θα ισοδυναμούσε με δολοφονία μνήμης.

Η υπόθεση θα γραφτεί ως μία από τις πιο τολμηρές ληστείες μουσείου στην ιστορία, συγκρινόμενη ήδη με το θρυλικό χτύπημα στο Green Vault της Δρέσδης το 2019. Όμως το Λούβρο έχει άλλη βαρύτητα. Γιατί δεν είναι μόνο το περιεχόμενο αλλά το σύμβολο. Το πιο επισκέψιμο μουσείο του κόσμου εκτέθηκε σαν να ήταν πολυκατάστημα με χαλαρό security. Αυτό είναι που σοκάρει περισσότερο: όχι ότι χάθηκαν κοσμήματα, αλλά ότι χάθηκε το αφήγημα του αλώβητου.

Επτά λεπτά χρειάστηκαν για να αδειάσουν βιτρίνες που άντεχαν αιώνες. Κι αν κάτι μένει ως σχόλιο για σήμερα, είναι ότι η αίσθηση της ασφάλειας μοιάζει περισσότερο με γυαλί προθήκης: καθαρή, στιλπνή, εντυπωσιακή, αλλά σπάει πιο εύκολα απ’ όσο νομίζουμε. Και το χειρότερο; Όταν σπάσει, ο ήχος δεν είναι συναγερμός, είναι γέλιο. Το γέλιο των τεσσάρων μασκοφόρων που έφυγαν με θησαυρούς στις τσάντες και άφησαν πίσω μια Γαλλία να ψάχνει ακόμα τα κοσμήματα του ίδιου της του παρελθόντος.

Με επίσημη ανακοίνωσή του το Λούβρο επιβεβαίωσε ότι θα παραμείνει κλειστό για το κοινό για εξαιρετικούς λόγους, τονίζοντας πως πρόκειται για μέτρο προστασίας και ελέγχου, ενώ οι γαλλικές αρχές έχουν ήδη ξεκινήσει εκτεταμένη επιχείρηση ανεύρεσης των δραστών με τη συμμετοχή της αστυνομίας, ειδικών υπηρεσιών ασφαλείας και διεθνών δικτύων συνεργασίας.

Τι εκπλάπη από το μουσείο;

Διαμάντια, σμαράγδια, ζαφείρια. Κοσμήματα που φόρεσαν αυτοκράτειρες και βασίλισσες, σήμερα μιλούν για μια ληστεία που μοιάζει μυθοπλασία. Η Γκαλερί του Απόλλωνα στο Λούβρο δεν θα είναι ποτέ πια η ίδια.