Η μερική καταδίκη του Harvey Weinstein και όσα αποκαλύπτει για τη δικαιοσύνη και την κοινωνία

Έξι χρόνια μετά την πρώτη ιστορική του καταδίκη, ο Harvey Weinstein επέστρεψε στο ίδιο δικαστήριο του Μανχάταν, ζητώντας –κατά δήλωσή του– «μια δίκαιη δίκη». Παρά την ανατροπή της απόφασης του 2020 από το εφετείο, το σώμα ενόρκων της 11ης Ιουνίου 2025 επιβεβαίωσε εκ νέου, έστω και μερικώς, τη φωνή των θυμάτων. Η νέα αυτή ετυμηγορία λειτουργεί ως βαρόμετρο για το πόσο (ή πόσο λίγο) έχει εξελιχθεί η κοινωνία απέναντι στη σεξουαλική βία και τη νοοτροπία ατιμωρησίας.

«Συγχαρητήρια, Justin Baldoni: ο Harvey Weinstein δεν είναι τελικά με το μέρος σου»

Τι κρίθηκε

• Ο Weinstein καταδικάστηκε σε μία κατηγορία πρώτου βαθμού για σεξουαλική εγκληματική πράξη εις βάρος της Miriam Haley.

• Αθωώθηκε για τη δεύτερη αντίστοιχη κατηγορία που αφορούσε την Kaja Sokola.

• Για την κατηγορία τρίτου βαθμού βιασμού σχετικά με την Jessica Mann, οι ένορκοι δεν κατέληξαν σε ομοφωνία και θα επανεξετάσουν.

Η μερική αυτή καταδίκη προέκυψε ύστερα από μαραθώνια ακροαματική διαδικασία, όπου τρεις γυναίκες ξεδίπλωσαν τις εμπειρίες τους από τη σεξουαλική κακοποίηση -υποθέσεις που καλύπτουν σχεδόν δύο δεκαετίες.

Η μάχη στη συνεδρίαση των ενόρκων

Ο πρόεδρος των ενόρκων ενημέρωσε τον δικαστή Curtis Farber για «κραυγές, απειλές και αμετακίνητες θέσεις». Ένας ένορκος φέρεται να είπε στον άλλον «θα σε βρω απ’ έξω», υποδηλώνοντας πόσο εύθραυστο μπορεί να γίνει το σύστημα όταν ο δημόσιος διάλογος μετατρέπεται σε προσωπική αντιπαράθεση.

Ο συνήγορος υπεράσπισης Arthur Aidala έκανε λόγο για «menacing and harassment», ενώ ο εισαγγελέας Matthew Colangelo απάντησε ότι το πείσμα είναι μέρος της διαδικασίας: η σύγκρουση απόψεων δεν ισοδυναμεί με εκφοβισμό, εκτός αν υπερβεί όρια ασφαλείας.

Τα θύματα στο προσκήνιο

• Miriam Haley περιέγραψε τον εξαναγκασμό στο διαμέρισμα του Weinstein το 2006.

• Jessica Mann κατήγγειλε βιασμό σε ξενοδοχείο το 2013.

• Kaja Sokola αφηγήθηκε δύο επιθέσεις: μία το 2002, σε ηλικία 16 ετών, και μία το 2006 σε ξενοδοχείο του Μανχάταν.

Παρά την εξουθενωτική επανάληψη της κατάθεσης, οι γυναίκες επέμειναν. Η Haley ευχαρίστησε δημόσια τους ενόρκους «που είδαν πέρα από τις φωνασκίες και τα τεχνάσματα». Η Sokola δήλωσε «ανακουφισμένη» που ο Weinstein «θα λογοδοτήσει έστω για μέρος των εγκλημάτων του».

5 χρόνια μετά τη διάδοση του #MeToo και ο Harvey Weinstein δικάζεται ξανά

Τα ρήγματα του συστήματος δικαιοσύνης

Η υπόθεση ανέδειξε τρία σοβαρά ζητήματα:

1. Διαβρωτική τακτική υπεράσπισης - Καθυστέρηση, αποδόμηση χαρακτήρα και τεχνικές ενστάσεις. Όλα νόμιμα, αλλά πόσο συμβατά με την ουσία της δίκαιης δίκης;

2. Ευαλωτότητα των ενόρκων - Χρειάζονται μηχανισμοί αποσυμπίεσης και προστασίας, ειδικά σε υποθέσεις με τεράστια δημοσιότητα.

3. Απόδειξη και χρόνος - Σεξουαλικές υποθέσεις παλαιάς κοπής σκοντάφτουν σε φθαρμένες μνήμες· ωστόσο, το γεγονός ότι προέκυψε έστω μία ομόφωνη ενοχή καταρρίπτει το αφήγημα περί «κυνήγι μαγισσών».

Γιατί μας αφορά τόσο πολύ;

Πολλοί προέβλεψαν ύφεση μετά την ανατροπή της καταδίκης του 2020. Κι όμως, η επαναληπτική δίκη καταδεικνύει ότι το #MeToo δεν ήταν «στιγμιαία μόδα». Αντίθετα, εξελίχθηκε σε κίνημα με αντοχές, νομική εμπειρία και συλλογική μνήμη που δεν αποδέχεται την ατιμωρησία ως φυσικό νόμο.

Για τη βιομηχανία του θεάματος, καμία ανακοίνωση περί «μηδενικής ανοχής» δεν αρκεί αν δεν συνοδεύεται από ανεξάρτητα κανάλια καταγγελίας και ασφαλείς χώρους εργασίας. Για τα θύματα, κάθε καταδίκη -ολική ή μερική- είναι σταθμός, αλλά όχι το τέλος. Η κοινωνία οφείλει δομές υποστήριξης πέρα από την αίθουσα.

Ο Harvey Weinstein εξακολουθεί να εκτίει ξεχωριστή ποινή 16 ετών από καταδίκη του 2022 στο Λος Άντζελες, με τη νέα ενοχή στη Νέα Υόρκη, το ενδεχόμενο να ζήσει ελεύθερος μοιάζει απίθανο. Στο ευρύτερο κάδρο, κάθε κατάθεση, κάθε ετυμηγορία και κάθε σπασμένη σιωπή προσθέτει άλλο ένα ψηφιδωτό σε μια αργή αλλά αναπόφευκτη πολιτισμική αλλαγή, την απαίτηση για λογοδοσία, ακόμη κι όταν ο κατηγορούμενος είναι ο κάποτε πανίσχυρος «βασιλιάς του Χόλιγουντ».