Γιατί είναι ΟΚ να έχουμε λιγότερους φίλους όσο μεγαλώνουμε
Μελέτες δείχνουν ότι όσο μεγαλώνουμε, τόσο λιγότερες φιλίες διατηρούμε. Γιατί συμβαίνει αυτό και γιατί δεν πρέπει να το φοβόμαστε
Όταν ήμασταν μαθητές, ο κόσμος ήταν ακόμα απλός: κάθε μέρα βλέπαμε τα ίδια πρόσωπα, με τα οποία γελούσαμε, παίζαμε, μερικές φορές εκνευριζόμασταν και κάποιες άλλες τα ενοχλούσαμε. Αποκτήσαμε φιλίες που νομίζαμε πως θα διατηρηθούν για μια ζωή.
Όταν τελειώνει αυτή η περίοδος, διασκορπιζόμαστε, για σπουδές, για δουλειά, για τον έρωτα, κάνουμε καριέρα, δημιουργούμε οικογένειες, γερνάμε και οι φιλίες μας φθίνουν.
Υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν αυτή την αόριστη αίσθηση ότι με την ηλικία γίνεται όλο και πιο δύσκολο να διατηρήσεις νέες φιλίες; Και αν ναι, γιατί συμβαίνει αυτό;
Όσο μεγαλώνουμε, τόσο λιγότερους φίλους έχουμε
Πράγματι, μελέτες δείχνουν ότι όσο μεγαλώνουμε, τόσο λιγότερες φιλίες έχουμε. Για μια φινλανδο-βρετανική μελέτη, ερευνητές του Πανεπιστημίου Aalto και του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης χρησιμοποίησαν ανώνυμα δεδομένα από συμβόλαια κινητής τηλεφωνίας για να προσδιορίσουν με πόσα διαφορετικά άτομα επικοινωνούσαν τακτικά οι χρήστες μέσω του κινητού τους τηλεφώνου.
Το αποτέλεσμα: στα 25 μας χρόνια έχουμε τον μεγαλύτερο κύκλο φίλων. Μέχρι αυτή την ηλικία, συνεχώς προστίθενται νέοι άνθρωποι. Στη συνέχεια, αρχίζει η απώλεια φίλων: ο αριθμός των σχέσεων μειώνεται σταθερά – περισσότερο στους άνδρες παρά στις γυναίκες. Στα 39 τους χρόνια, οι γυναίκες έχουν σαφώς περισσότερες κοινωνικές επαφές και από τα 45 περίπου, ο αριθμός των φιλικών σχέσεων σταματά να αυξάνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα και στα δύο φύλα.
Παρόμοια κατεύθυνση δείχνει μια ολοκληρωμένη μετα-ανάλυση με δεδομένα για τις φιλίες περισσότερων από 150.000 συμμετεχόντων από 28 χώρες – που εξακολουθεί να είναι μια από τις πιο πρόσφατες μελέτες μεγάλης κλίμακας – η οποία δημοσιεύθηκε το 2013 στο επιστημονικό περιοδικό «Psychological Bulletin»:
Σύμφωνα με αυτή, με κάθε νέα δεκαετία της ζωής μας χάνουμε κατά μέσο όρο έναν φίλο, χωρίς να αντικαθίσταται από έναν νέο.
Φιλία μεταξύ συναδέλφων; Καλύτερα εκτός εργασίας
Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι στην «Μελέτη Jacobs 2014» του Ινστιτούτου Δημοσκοπήσεων Allensbach, το ένα τρίτο των ερωτηθέντων άνω των 50 ετών δήλωσαν ότι δεν έχουν πλέον καλούς φίλους. Περίπου το ένα τρίτο των ατόμων άνω των 60 ετών αισθάνονται συχνά μοναξιά – ένα ανησυχητικό ποσοστό.
Οι θετικές επιδράσεις των στενών φιλικών σχέσεων είναι καλά τεκμηριωμένες: ενισχύουν την υγεία και το ανοσοποιητικό σύστημα, μειώνουν το άγχος, μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και προάγουν την ψυχική ευεξία.
Αντίθετα, η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση έχουν τόσο επιβλαβείς επιπτώσεις στον οργανισμό, σύμφωνα με μια μετα-ανάλυση της Brigham Young University που περιλαμβάνει 140 μελέτες και δεδομένα από περισσότερους από 300.000 ανθρώπους, όσο το κάπνισμα 15 τσιγάρων την ημέρα.
Θα ήταν λοιπόν καλύτερο να αφιερώνουμε αρκετό χρόνο στη διατήρηση των φιλικών μας σχέσεων καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Γιατί όμως αυτό μας είναι τόσο δύσκολο με την πάροδο της ηλικίας;
Γιατί μας είναι τόσο δύσκολο να διατηρούμε τις φιλίες μας
Οι ερευνητές αποδίδουν αυτό το φαινόμενο κυρίως στις αλλαγές στη ζωή και στις αλλαγές προτεραιοτήτων με την ηλικία.
Στα νεανικά μας χρόνια είμαστε ανοιχτοί σε νέες γνωριμίες. Το σχολείο και το πανεπιστήμιο προσφέρουν πολλές ευκαιρίες για να κάνουμε νέους φίλους. Επιπλέον, συναντάμε πολλούς ανθρώπους που είναι επίσης ελεύθεροι και αναζητούν φίλους.
Ωστόσο, με την είσοδο στην επαγγελματική ζωή, τη δημιουργία οικογένειας και άλλες υποχρεώσεις, όπως η φροντίδα των γονιών μας, οι προτεραιότητες αλλάζουν: ο χρόνος γίνεται λίγος, οι άνθρωποι σταθεροποιούνται σε σταθερές σχέσεις και υπάρχοντες κύκλους φίλων, οι κοινωνικές δραστηριότητες μειώνονται.
Αντί για ταξίδια με τους φίλους, στα τριάντα μας προτιμούμε τις διακοπές στην παραλία με την οικογένεια. Καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι στη Γερμανία παντρεύονται και κάνουν παιδιά στα μέσα της δεκαετίας των 30, η διατήρηση των φιλικών σχέσεων τείνει να παραμελείται.
Και σε κάθε φάση αλλαγής στη ζωή μας – νέα δουλειά, νέα κατοικία, παιδιά – ο κύκλος των φίλων μας αλλάζει. Λόγω της πολύ μεγαλύτερης κινητικότητας της κοινωνίας, οι βιογραφίες μας σήμερα επηρεάζονται πολύ περισσότερο από τέτοιες αλλαγές σε σχέση με το παρελθόν.
Μερικοί φίλοι χάνονται για πάντα, επειδή δεν υπάρχει πλέον ο κοινός παρονομαστής του σχολείου/του πανεπιστημίου/της δουλειάς, λείπει η καθημερινή επαφή, αλλάζουν οι συνθήκες ζωής, οι προτεραιότητες και οι προσδοκίες. Αυτό είναι μέρος της ενήλικης ζωής, ακόμα κι αν πονάει.
Πώς δημιουργούνται οι φιλίες
Αυτό δεν είναι εκπληκτικό, αλλά λογικό. Γιατί οι φιλίες δημιουργούνται κυρίως μέσω της φυσικής εγγύτητας, της επαναλαμβανόμενης, μη προγραμματισμένης αλληλεπίδρασης, μιας πινελιάς ευαισθησίας και, φυσικά, του χρόνου που περνάμε μαζί.
Σύμφωνα με μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Κάνσας από το 2018, χρειάζονται συνήθως περίπου 40 έως 60 ώρες για να δημιουργηθεί μια χαλαρή, ανεπίσημη φιλία.
Μια πραγματική φιλία μπορεί να αναπτυχθεί μόνο μετά από 80 έως 100 ώρες. Και για να γίνεις πραγματικά καλός φίλος, χρειάζονται περίπου 200 ώρες που περνάς μαζί. Αυτό είναι περισσότερο από οκτώ ολόκληρες ημέρες.
Πώς να μην χαθούμε
Ως ενήλικες, οι νέες φιλίες απαιτούν προσπάθεια: πρέπει να προγραμματίζεις και να τηρείς ραντεβού, ξανά και ξανά. Και να ελπίζεις ότι θα αναπτυχθεί μια φιλία που θα διαρκέσει, κάτι τέτοιο δεν είναι εγγυημένο.
Μην φοβάσαι την απώλεια φίλων
Δεν υπάρχει όμως λόγος να πανικοβάλλεσαι. Γιατί, αν και ο αριθμός των φίλων μειώνεται με την ηλικία, η ποιότητά τους συχνά αυξάνεται. Οι ηλικιωμένοι τείνουν να γίνονται πιο επιλεκτικοί στην επιλογή των κοινωνικών τους επαφών και να καλλιεργούν πιο βαθιές και σημαντικές σχέσεις από ό,τι όταν ήταν νέοι.
Αυτό επιβεβαιώνεται από μια μελέτη του Γερμανικού Κέντρου για Θέματα Γήρατος από το 2017: σύμφωνα με αυτή, οι λίγες φιλίες στην τρίτη ηλικία αποκτούν μεγαλύτερη σημασία και συχνά θεωρούνται εξίσου σημαντικές με την οικογένεια. Έτσι, οι ηλικιωμένοι στρέφονται όλο και πιο συχνά στους φίλους τους για συμβουλές ή παρηγοριά και πραγματοποιούν μαζί τους δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο τους.
Ταυτόχρονα, τα ευρήματα της έρευνας για την ευτυχία δείχνουν ότι οι άνθρωποι είναι πιο ευτυχισμένοι όταν έχουν λιγότερες αλλά πιο βαθιές φιλίες. Όσοι δίνουν έμφαση στην ποιότητα αντί στην ποσότητα, στο βάθος αντί στην ποσότητα των κοινωνικών τους σχέσεων, είναι αποδεδειγμένα πιο ικανοποιημένοι. Θεωρούνται πιο ευτυχισμένοι, σωματικά πιο υγιείς, ψυχικά λιγότερο καταθλιπτικοί και λιγότερο επιρρεπείς στη χρήση ναρκωτικών. Ίσως, τελικά, η γήρανση δεν είναι και τόσο άσχημη.
Bloggers
