Mία δεξιότητα για ζευγάρια που κανείς δεν σε διδάσκει

Υπάρχει όμως μια λιγότερο γνωστή, θεμελιώδης δεξιότητα που σπάνια συζητιέται, η οποία συχνά καθορίζει αν μια σχέση θα βαθαίνει με τα χρόνια ή θα ξεθωριάζει σιγά-σιγά. Πρόκειται για την ικανότητα να παρακολουθείς την εξέλιξη του συντρόφου σου χωρίς φόβο.

5 βασικές ερωτήσεις που (κακώς) κάνουν σπάνια μεταξύ τους τα ζευγάρια σύμφωνα με την ψυχολογία

Τα ζευγάρια που απαντούν αυτές τις 5 ερωτήσεις είναι πιο ευτυχισμένα από τα υπόλοιπα

Ακούγεται απλό. Ωστόσο, στις μακροχρόνιες σχέσεις, μπορεί να είναι μια από τις πιο συναισθηματικά περίπλοκες εμπειρίες. Η ανάπτυξη συχνά φέρνει αλλαγές, και οι αλλαγές μπορεί να γίνουν απειλή, ειδικά αν αλλάζουν τους ρόλους ή τους ρυθμούς στους οποίους έχετε συνηθίσει και οι δύο.

Είναι ενδιαφέρον ότι μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Marriage and Family Review και εστίασε στο τι κάνει ορισμένους γάμους δυναμικούς και προσανατολισμένους στην ανάπτυξη, διαπίστωσε ότι τα πιο ανθεκτικά ζευγάρια δεν ήταν απλώς καλά στην επίλυση προβλημάτων, αλλά είχαν επενδύσει βαθιά στην προσωπική εξέλιξη του άλλου.

Αυτά τα ζευγάρια είχαν αυτό που οι συγγραφείς ονόμασαν «ενδυναμωτικές σχέσεις», που χαρακτηρίζονταν από συναισθηματική εναρμόνιση, σεβασμό ο ένας για τον άλλον και ενεργή ενθάρρυνση της ατομικής ανάπτυξης.

Με άλλα λόγια, οι ισχυρότερες σχέσεις αγαπούν την εξέλιξη. Ωστόσο, πολλά ζευγάρια αιφνιδιάζονται ακόμη και από τις πιο μικρές αλλαγές. Όταν ο ένας σύντροφος αρχίζει να ξεφεύγει από τα καθιερωμένα πρότυπα, ο άλλος αρχίζει να πανικοβάλλεται, να αποσύρεται ή να προσπαθεί να τον συγκρατήσει. Αυτό είναι αποτέλεσμα της άγνοιας για το πώς να χειριστεί κανείς αυτή την ανάπτυξη με ασφάλεια.

Γιατί η ανάπτυξη του συντρόφου σου μπορεί να σε κάνει να νιώθεις ότι απειλή

Ακολουθούν τρεις λόγοι για τους οποίους η ανάπτυξη του συντρόφου σου μπορεί να σε κάνει να νιώθεις απειλή.

1. Διαταράσσει τη «συμφωνία» που δεν γνωρίζατε ότι είχατε κάνει.

Τα περισσότερα ζευγάρια λειτουργούν με σιωπηρές συνεννοήσεις σχετικά με το ποιοι είναι ως μονάδα, πώς κάνουν τα πράγματα και τι πιστεύουν μαζί. Αυτές οι κοινές παραδοχές δημιουργούν μια αίσθηση σταθερότητας, ακόμα και αν δεν έχουν συζητηθεί ποτέ ρητά. Αλλά όταν ο ένας σύντροφος αρχίζει να αλλάζει, ίσως γινόμενος πιο αυτογνώστης και αμφισβητώντας μακροχρόνιες συνήθειες που δεν τον εξυπηρετούν πλέον, αυτό μπορεί να διαταράξει την συναισθηματική ισορροπία.

Για δεκαετίες, οι κυρίαρχες ψυχολογικές θεωρίες έχουν εξιδανικεύσει τη σταθερότητα ως το σήμα κατατεθέν μιας υγιούς σχέσης. Η δέσμευση, η μονογαμία και η εμπιστοσύνη έχουν συχνά θεωρηθεί μηχανισμοί διατήρησης της ομοιομορφίας και της προβλεψιμότητας, υποσχόμενοι μια τάξη που κρατά το χάος μακριά.

Έτσι, όταν συμβαίνει μια αλλαγή, ακόμα και αν έχει τις ρίζες της στην ανάπτυξη, μπορεί να γίνει απειλητική. Αυτό δεν συμβαίνει απαραίτητα επειδή ο σύντροφος το θεωρεί επιβλαβές, αλλά επειδή αμφισβητεί την αόρατη δομή πάνω στην οποία έχουν χτιστεί ασυνείδητα πολλές σχέσεις. Αυτή η αναστάτωση, αν και δυσάρεστη, μπορεί επίσης να αποτελέσει πρόσκληση: να επανεξετάσουμε ξεπερασμένες «συμφωνίες», να επαναδιαπραγματευτούμε κοινές αντιλήψεις και να ανοιχτούμε σε έναν πιο δυναμικό, εξελισσόμενο τρόπο αγάπης.

2. Αναστατώνει τις δικές σου ανασφάλειες. Όταν ο σύντροφός σου αρχίζει να εξελίσσεται, μπορεί να σε εμπνεύσει αλλά αν βρίσκεσαι σε μια φάση όπου αισθάνεσαι ότι έχεις κολλήσει ή δεν είσαι σίγουρη για την κατεύθυνση που θέλετε να ακολουθήσετε, αυτό μπορεί επίσης να ενεργοποιήσει ακούσια ένα αίσθημα απειλής.

Μια μελέτη του 2017 που δημοσιεύθηκε στο Personality and Social Psychology Bulletin μας βοηθά να κατανοήσουμε αυτό το φαινόμενο με μεγαλύτερη σαφήνεια. Όταν οι άνθρωποι έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, δηλαδή δεν είναι απόλυτα σίγουροι για το ποιοι είναι ή τι θέλουν, τείνουν να αντιστέκονται στην αλλαγή του συντρόφου τους. Αυτό συμβαίνει επειδή η ανάπτυξη του συντρόφου τους αναδεικνύει τη δική τους έλλειψη κίνησης.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, σε ένα βαθύτερο επίπεδο, αυτή η αντίσταση συχνά πηγάζει από τον φόβο ότι η ανάπτυξη του συντρόφου σας θα απαιτήσει και από εσάς να αλλάξετε. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα συντριπτικό αν η ταυτότητά σου είναι ήδη ασταθής.

3. Ξυπνά τον φόβο της απομάκρυνσης. Όταν ο σύντροφός σου αρχίζει να αλλάζει, πιθανότατα θέτει νέους στόχους, εγκαταλείπει παλιές συνήθειες ή γίνεται περισσότερο αυτό που θέλει να είναι. Αυτό μπορεί να σε κάνει να αναρωτηθείς:

«Θα έχουμε ακόμα την ίδια σχέση;» «Θα με χρειάζονται ακόμα;» «Τι θα γίνει αν γίνουν κάποιοι που δεν αναγνωρίζω πλήρως ή κάποιοι που δεν μπορώ να ακολουθήσω;»

Μια μελέτη του 2014 σχετικά με την αλλαγή του εαυτού στις σχέσεις δίνει μια δομή σε αυτόν τον φόβο και είχνει ότι οι σχέσεις δεν ανταποκρίνονται απλώς στην προσωπική αλλαγή, αλλά και τη δημιουργούν.

Οι σύντροφοι διαμορφώνουν την ταυτότητα του άλλου με τέσσερις διαφορετικούς τρόπους:

• Βοηθώντας ο ένας τον άλλον να αποκτήσει θετικά χαρακτηριστικά (αυτοεπέκταση),
• να αποβάλει τα αρνητικά (αυτοαποκοπή)
• ή πιο ανησυχητικά, χάνοντας θετικά στοιχεία του εαυτού τους (αυτοσυρρίκνωση) ή αποκτώντας αρνητικά χαρακτηριστικά (αυτοαποδυνάμωση).

Γιατί έχει σημασία αυτό; Επειδή όταν ο ένας σύντροφος αρχίζει να αναπτύσσεται με τρόπους που φαίνονται επεκτατικοί ή αυτοβελτιωτικοί, ο άλλος μπορεί να φοβάται ότι θα μείνει πίσω συναισθηματικά, αλλά και υπαρξιακά. Αυτό μπορεί να σας κάνει να αμφισβητήσετε την κατεύθυνση που πιστεύατε ότι έπαιρνε η σχέση σας.

Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι αυτές οι αλλαγές στην αυτοαντίληψη επηρεάζουν τη σχέση.

Οι θετικές διαδικασίες ανάπτυξης (όπως η επέκταση και το κλάδεμα) προμηνύουν ισχυρότερη σύνδεση και δέσμευση, ενώ οι αρνητικές (όπως η συρρίκνωση ή η αλλοίωση) συνδέονται με την απόσυρση, τη δυσαρέσκεια ή ακόμη και σκέψεις για τον τερματισμό της σχέσης.

Έτσι, όταν η ανάπτυξη μοιάζει απειλή, είναι συχνά επειδή αισθανόμαστε την βαθύτερη αλήθεια ότι η ταυτότητά μας αλλάζει και ότι η σχέση μπορεί να πρέπει να αλλάξει μαζί της.

01

03