«Τοξικός» αυτός ο ύπουλος: 9 σημάδια για να τον καταλάβεις και να τον βάλεις στη θέση του

Ανθή Μιμηγιάννη
«Τοξικός» αυτός ο ύπουλος: 9 σημάδια για να τον καταλάβεις και να τον βάλεις στη θέση του
Pexels

Κάνουν gaslighting, κουτσομπολεύουν πολύ, έχουν θυμό και όλα τα σημάδια για να τους καταλάβεις. 

Η λέξη «τοξικός», ακούγεται πολύ τα τελευταία χρόνια και χρησιμοποιείται για να περιγράψει πληθώρα ανθρώπων και καταστάσεων που δεν μοιάζουν υγιείς. Συχνά μπορεί να είναι δύσκολο να καταλάβουμε αν περιβαλλόμαστε από κάποιον που είναι τοξικός - είτε πρόκειται για ρομαντική σχέση είτε για φιλική, συναδελφική, συγγενική κλπ.

Υπάρχουν όμως μερικά προειδοποιητικά σημάδια ότι είτε ο φίλος είτε ο σύντροφός μας είναι τοξικός και μπορεί να εμφανιστούν με πολλούς τρόπους. Πρέπει απλά να τα ξέρουμε για να τα αναζητήσουμε και να τα αισθανθούμε. Όταν ακούμε το σώμα και το ένστικτό μας, μπορεί να μας δώσουν πολλές ισχυρές και αξιόπιστες ενδείξεις.

Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσεις ότι η ίδια η σχέση δεν είναι υγιής. Λόγω του ότι χρειαζόμαστε τη σύνδεση ως άνθρωποι, πολλές φορές «εθελοτυφλούμε» ως προς αυτό. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι τοξικές σχέσεις γίνονται με έναν τρόπο εθιστικές. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο έκρηξης σεροτονίνης, ντοπαμίνης και ωκυτοκίνης όταν η σχέση είναι καλή και κορτιζόλης και αδρεναλίνης όταν είναι τοξική. Μπορούμε κυριολεκτικά να εθιστούμε σε αυτόν τον κύκλο απελευθέρωσης ορμονών, καθώς το σώμα αποζητά τέτοιου είδους φιλίες. Αν εντοπίσεις κάποιο από τα κοινά σημάδια τοξικής συμπεριφοράς, θα πρέπει να βρεις την κατάλληλη στιγμή και να μιλήσεις στον φίλο ή τον σύντροφό σου για το πώς αισθάνεσαι. Αν απαντήσει με προβολή σε εσένα (πράγμα ιδιαίτερα σύνηθες ειδικά σε μια δύσκολη συζήτηση), θα πρέπει να θέσεις κάποια σαφή όρια και να αποφασίσεις αν θέλεις πλέον αυτό το άτομο στη ζωή σου.

Ποια είναι λοιπόν τα προειδοποιητικά σημάδια των τοξικών ανθρώπων;

Είναι επικριτικοί συνεχώς

Οι φίλοι που σε κρίνουν και σε επικρίνουν συνεχώς για τα ρούχα, τα γούστα, τις ρομαντικές σχέσεις, τα μαλλιά, το μακιγιάζ- και ο κατάλογος συνεχίζεται, δεν σε εκτιμoύν γι’ αυτό που είσαι. Αυτή η επικριτική στάση βέβαια είναι στην πραγματικότητα ένα σημάδι της βαθιάς ανασφάλειάς τους, την οποία «αντανακλούν» πάνω σε άλλους ανθρώπους (όπως εσύ). Αυτό τους κάνει να αισθάνονται ανώτεροι και ισχυροί, αλλά δεν είναι μια υγιής δυναμική σχέσης. Μπορεί να σε κάνει να αμφισβητείς κάθε σου απόφαση από φόβο μήπως κριθεί από εκείνους. Ένας αληθινός φίλος θα σε αγαπήσει απλά και μόνο επειδή είσαι ο όμορφος άνθρωπος που είσαι.

Για να καταλάβεις αν η συμπεριφορά κάποιου άλλου είναι τοξική, κάντε μαζί μια ανοιχτή συζήτηση για τη συμπεριφορά που σε προβληματίζει, όπως τα επικριτικά σχόλια.

Κουτσομπολεύουν πολύ

Μια μεγάλη κόκκινη σημαία για τοξικές φιλίες είναι όταν κάποιος κουτσομπολεύει διαρκώς για όλους τους άλλους σε εσένα, αλλά είναι πολύ καλός μαζί σου. Η αλήθεια είναι ότι αν κουτσομπολεύει τους άλλους, θα το κάνει για όλους ανεξαιρέτως- και για εσένα. Αυτό μπορεί να τροφοδοτήσει το αίσθημα ανασφάλειας που νιώθεις ασυναίσθητα και την ανάγκη να είσαι διαρκώς καλή με αυτό το άτομο από φόβο μήπως πει κάτι κακό για εσένα.

Πρόκειται για ένα κλασικό χαρακτηριστικό ενός χειριστικού ανθρώπου, που σε τραβάει διακριτικά στον «ιστό της τοξικότητάς» του και δημιουργείται μια σχέση που βασίζεται στον φόβο, αντί για την αγάπη και την καλοσύνη.

Κάνουν gaslighting

Το gaslighting είναι μια μορφή χειραγώγησης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να σε απομονώσει από τους άλλους φίλους, κάνοντάς σε μάλιστα επανειλημμένα να νιώθεις ότι εσύ φταις. Αν έχεις έναν φίλο (ή σύντροφο) που αρνείται πράγματα που έχουν συμβεί και σου λέει φράσεις όπως «δεν το είπα ποτέ αυτό», «παραείσαι ευαίσθητη» ή «μια πλάκα έκανα μόνο», τότε είναι πολύ πιθανό να σου κάνει gaslighting.

Ουσιαστικά, είναι μια μεγάλη κόκκινη σημαία αν δεν μπορείς να είσαι απόλυτα ο εαυτός σου όταν είσαι με τον φίλο ή τον εραστή σου, από φόβο για το πώς θα αντιδράσει. Και πάλι αυτό που χρειάζεται είναι μια ανοιχτή συζήτηση, η οποία μπορεί στη συνέχεια να σε βοηθήσει να αποφασίσεις αν αυτό το άτομο αξίζει να το κρατήσεις στη ζωή σου.

Δεν είναι τίμιοι

Κάθε σχέση που βασίζεται στην ανεντιμότητα δεν είναι μια υγιής σχέση. Είτε πρόκειται για έναν φίλο είτε για έναν εραστή, η συνεχής ανεντιμότητα μπορεί να σε κάνει να αναρωτιέσαι συνεχώς αν αυτά που λέει είναι αλήθεια ή αν λέει ψέματα. Αυτό ενδέχεται να οδηγήσει σε τάσεις απομόνωσης, αυτοαμφισβήτησης και συνεχούς προβληματισμού. Ωστόσο, αυτό είναι σημάδι μιας τοξικής σχέσης και καλό είναι σιγά σιγά να αρχίσεις να απεγκλωβίζεσαι από αυτήν. Τα άτομα που λένε διαρκώς ψέματα πρέπει να κάνουν εσωτερική δουλειά, αλλιώς θα συνεχίσουν να λένε ψέματα και να διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα.

Είναι συνεχώς θυμωμένοι

Ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που πολλοί από εμάς βιώνουμε κατά καιρούς. Ωστόσο ένας φίλος που είναι θυμωμένος όλη την ώρα μπορεί να είναι μεγάλος «κλέφτης ενέργειας». Αν πιάνεις τον εαυτό σου να αισθάνεται ότι μονίμως έχει να κάνει με νευριασμένο άνθρωπο, αυτό είναι μια τεράστια κόκκινη σημαία. Μπορεί να αρχίσεις να αισθάνεσαι συνέχεια στην τσίτα και όχι μόνο μαζί του: Αυτό μπορεί να διαχυθεί και στην υπόλοιπη ζωή σου, μιας και έχεις μάθει να προσπαθείς μονίμως να ελαχιστοποιείς τον θυμό τους, «κανακεύοντας» και ικανοποιώντας τους με την ελπίδα ότι θα αισθανθούν καλύτερα. Ακόμη, αυτό μπορεί να οδηγήσει και σε πρόβλημα με την αυτοπεποίθηση, και να σε κάνει να αισθάνεσαι ότι δεν είσαι αρκετά καλή.

Φέρονται με ανταγωνισμό

Είτε πρόκειται για μια περίεργη επικριτική παρατήρηση είτε απλά για ένα υποβόσκον αίσθημα ανταγωνιστικότητας, αν ένας φίλος ή σύντροφος δεν είναι σε θέση να χαρεί με τη χαρά και τις επιτυχίες σου, τότε δεν είναι πραγματικός φίλος/σύντροφος. Είναι απαραίτητο να κάνετε μια ανοιχτή και ειλικρινή συζήτηση και αν εκείνοι το αρνηθούν ή ακόμη χειρότερα κατηγορήσουν εσένα, τότε ίσως είναι απαραίτητο να αποστασιοποιηθείς. Σε τελική ανάλυση, οι σχέσεις πρέπει να είναι ένας δρόμος αμφίδρομος. Καθένας πρέπει να επικεντρώνεται στο να φροντίζει τον εαυτό του και να περιβάλλεται από ανθρώπους που πραγματικά τον εκτιμούν.

Νιώθεις εξαντλημένη αφού περάσεις χρόνο μαζί τους

Οι τοξικές σχέσεις «αποστραγγίζουν» την ενέργειά μας. Αν αισθάνεσαι κουρασμένη, εξαντλημένη και λιγότερο «ο εαυτός σου» μετά από κάθε συνάντηση με ένα συγκεκριμένο άτομο, αυτό θα πρέπει να θεωρηθεί ως κόκκινη σημαία. Σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι συνετό να απομακρυνθείς από το τοξικό άτομο και να περάσετε χρόνο με ανθρώπους που σου δίνουν ενέργεια, σε ενθαρρύνουν και σου φτιάχνουν τη διάθεση.

Σου προκαλούν ενοχές

Είναι σημαντικό όλοι να έχουν και προσωπική ζωή, μακριά από τον φίλο ή τον σύντροφό τους. Στην πραγματικότητα, είναι μέρος μιας υγιούς σχέσης. Ωστόσο αν κάποιος σου δημιουργεί ενοχές επειδή έχεις προσωπικές σχέσεις και περνάς χρόνο και με άλλους ανθρώπους, αυτό δεν είναι μια υγιής δυναμική σχέσης. Οι υγιείς άνθρωποι δεν νιώθουν να απειλούνται από το ότι οι άλλοι έχουν κι άλλους φίλους. Καταλαβαίνουν ότι αυτό δεν επηρεάζει τους ίδιους ως άτομα. Αντ’ αυτού, ένας τοξικός φίλος θα προσπαθήσει να σε κάνει να νιώσεις ενοχές με διακριτικά σχόλια όπως «α, δεν θέλεις να βρεθείς με εμένα» ή «νόμιζα ότι θα πηγαίναμε εκεί μαζί».

Είναι πολύ αρνητικοί

Ίσως ένας φίλος ή σύντροφος είναι πάντα αρνητικός για όλα. Αυτό μπορεί να σε οδηγήσει στο να αισθάνεσαι εξαντλημένη ή ακόμη και να αρχίσεις να «καθρεφτίζεις» την αρνητικότητά τους καθώς περνάς χρόνο μαζί τους. Δηλαδή, να διαιωνίζεις αυτή την αρνητική ενέργεια και εσύ σε άλλους ανθρώπους.

Οι τοξικοί άνθρωποι είναι αρνητικοί επειδή έχουν βαθιές πληγές ανασφάλειας και βλέπουν τον κόσμο μέσα από έναν αρνητικό φακό. Αυτό αναδεικνύει τη δουλειά που πρέπει να κάνουν με τον εαυτό τους, καθώς δεν γεννιόμαστε έτσι. Για να βοηθήσεις στην αντιμετώπιση αυτού του τοξικού χαρακτηριστικού, είναι πολύ σημαντικός ο καθορισμός ορίων όσον αφορά τον χρόνο που περνάς μαζί τους. Αργά αλλά σταθερά, απομακρύνσου από τέτοιου είδους τοξικές σχέσεις, γιατί μέχρι να αναγνωρίσουν και να αναλάβουν την ευθύνη, τίποτα δεν θα αλλάξει και δεν είναι δική σου ευθύνη να προσπαθήσεις να τους κάνεις να δουν τα πράγματα πιο θετικά.