5 ευρήματα θετικής ψυχολογίας για μια πιο ευτυχισμένη ζωή 

Η αναζήτησή μας για ευτυχία είναι συχνά λανθασμένη. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε η Judith Mangelsdorf, πρωτοπόρος καθηγήτρια θετικής ψυχολογίας στη Γερμανία, βοηθώντας άτομα σε όλη την Ευρώπη να ζήσουν καλύτερη ζωή. Αν και προσπαθούμε να την αναζητήσουμε στον εαυτό μας, η ευτυχία, λέει η Mangelsdorf, βρίσκεται συχνά στη σύνδεσή μας με τους άλλους.

Απηχώντας τα λόγια του μέντορά της Martin Seligman, του ιδρυτή της θετικής ψυχολογίας, η Mangelsdorf υποστηρίζει ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να βελτιώσουμε τη διάθεσή μας όταν νιώθουμε μελαγχολικοί είναι να βοηθήσουμε κάποιον άλλον. Ακόμη και το μικρότερο βήμα για την ενίσχυση της σύνδεσης μπορεί να μετατραπεί σε μια σημαντική επένδυση στην ευημερία μας και μακροπρόθεσμα σε μια ευτυχισμένη ζωή.

8 συνήθειες που μπορεί να σε κρατούν μακριά από την αληθινή ευτυχία, σύμφωνα με την ψυχολογία

Υπάρχει μια κοινή παρανόηση ότι η θετική ψυχολογία παραβλέπει τον ανθρώπινο πόνο και επικεντρώνεται αποκλειστικά στις ευνοϊκές πτυχές της ζωής. Στην πραγματικότητα, όπως εξηγεί η Mangelsdorf, το πεδίο έρευνας της θετικής ψυχολογίας είναι πολύ πιο ισορροπημένο από ό,τι συχνά υποθέτουμε.

Ποια είναι τα ερευνητικά ευρήματα που σχετίζονται με τη θετική ψυχολογία για μια πιο ευτυχισμένη ζωή;

Μετατραυματική ανάπτυξη

Η μετατραυματική ανάπτυξη, όπως υποδηλώνει ο όρος, βασίζεται στην εμπειρία του τραύματος. Ωστόσο, είναι ο πόνος πάντα απαραίτητος για την ανάπτυξη; Η έρευνά μας δείχνει ότι οι ιδιαίτερα θετικές εμπειρίες μπορούν να οδηγήσουν σε εξίσου μεγάλη ανάπτυξη με τα ιδιαίτερα αρνητικά γεγονότα, υπό την προϋπόθεση ότι βρίσκουμε νόημα σε αυτές. Υπάρχει, πράγματι, το φαινόμενο της μετεκφυλιστικής ανάπτυξης. Ωστόσο, συχνά παραβλέπουμε τα θετικά γεγονότα ως ευκαιρίες για προσωπική ανάπτυξη, τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.

Συνέπειες:

Σκέψου τις πιο θετικές εμπειρίες στη ζωή. Ποια μαθήματα πήρες από αυτές; Πώς μπορείς να χρησιμοποιήσεις αυτές τις γνώσεις για να βελτιώσεις την ευημερία σου και την ευημερία των άλλων; Αυτό το μήνυμα είναι ενδυναμωτικό, καθώς υπογραμμίζει ότι η ζωή, στο σύνολό της, έχει τη δυνατότητα να προάγει την ανάπτυξή μας. Τόσο οι προκλήσεις όσο και οι επιτυχίες μας μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξή μας ως ανθρώπινα όντα.

Ανθεκτικότητα (μέρος 1)

Συχνά θεωρούμε την ανθεκτικότητα ως ένα σύνολο απαραίτητων και καθολικών στοιχείων (π.χ. χαρακτηριστικά, δεξιότητες ή συνθήκες) που τα άτομα πρέπει να διαθέτουν ή να εφαρμόζουν για να ανακάμψουν από αναποδιές. Ενώ ορισμένοι παράγοντες (π.χ. οι καλές σχέσεις) είναι αναμφίβολα ευεργετικοί, δεν υπάρχουν οριστικές απαντήσεις στο τι κάνει τους ανθρώπους ανθεκτικούς. Μια πρόσφατη μελέτη του Bonano (2024) δείχνει ότι η ανθεκτικότητα είναι μια άκρως ατομικιστική έννοια. Στην πραγματικότητα, πολλά από αυτά που συνιστούν την ανθεκτικότητα δεν είναι κατανοητά από τους ερευνητές. Αντίθετα, η ανθεκτικότητα μπορεί να θεωρηθεί ως συνδυασμός μοναδικών παραγόντων που μπορεί να διαφέρουν για κάθε άτομο.

Συνέπειες:

Σκέψου μια φορά που βίωσες μια δύσκολη εμπειρία. Παρόλο που τα πράγματα ήταν δύσκολα, ένιωσες ότι μπορούσες να χειριστείς την κατάσταση. Είχες μια αίσθηση αυτοαποτελεσματικότητας και ήσουν σε θέση να διατηρήσεις την ψυχολογική σου ευεξία.

Τι σε βοήθησε;

Κάνοντας αυτή την ερώτηση σε 10 διαφορετικά άτομα θα μπορούσαν να αποκαλυφθούν 10 διαφορετικές απαντήσεις. Είναι σημαντικό για τον καθένα από εμάς να βρει τι τον βοηθά προσωπικά να αποκτήσει εμπιστοσύνη στην ικανότητά του να ανακάμπτει και να συνέρχεται από τις αναποδιές.

Ανθεκτικότητα (μέρος 2)

Για αυτόν που ερευνά την ανθεκτικότητα και τον ψυχολόγο Michael Ungar, η ανθεκτικότητα δεν είναι μια DIY προσπάθεια, αλλά μάλλον μια δυναμική διαδικασία που περιλαμβάνει τον εξωτερικό κόσμο. Ως εκ τούτου, η ανθεκτικότητα δεν εξαρτάται εξ ολοκλήρου από το να είναι κανείς «ανθεκτικός», αλλά περισσότερο από το να είναι «εφοδιασμένος». Αυτό σημαίνει ότι, προκειμένου να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις, οι ανθεκτικοί άνθρωποι είναι σε θέση να κατευθύνονται προς τους πόρους που χρειάζονται. Για σκέψου την ιστορία της Σταχτοπούτας. Ενώ συνήθως αποδίδουμε τον θρίαμβο της Σταχτοπούτας πάνω από τις ατυχείς περιστάσεις της στα προσωπικά της χαρακτηριστικά, όπως το πείσμα και η καλοσύνη της, ο Ungar μας υπενθυμίζει έναν άλλο βασικό παράγοντα της ανθεκτικότητάς της: τη νεράιδα νονά.

Συνέπειες:

Μην υποτιμάς τον ρόλο της εξωτερικής υποστήριξης στην ενεργοποίηση των εσωτερικών σου δυνάμεων. Κάθε φορά που νιώθεις ότι δεν είσαι ανθεκτική, μην κρίνεις ή κατηγορείς τον εαυτό σου. Αντίθετα, μπορεί να πρόκειται για έλλειψη πόρων. Ή, ίσως, έχεις τους πόρους - για παράδειγμα, φίλους στους οποίους μπορείς να βασίζεσαι, αλλά δεν τους χρησιμοποιείς.

Κάθε φορά που νιώθεις ότι δεν αντιμετωπίζεις καλά μια δύσκολη κατάσταση, αναρωτήσου:

• Τι χρειάζομαι για να χειριστώ την κατάσταση καλύτερα;
• Αν έχω αυτό που χρειάζομαι, πώς μπορώ να το εντάξω στις περιστάσεις μου;
• Αν δεν έχω αυτό που χρειάζομαι, από ποιον μπορώ να ζητήσω βοήθεια;

Αυτοσυμπόνια

Στο βιβλίο του Compassion Focused Therapy (2014), ο ψυχολόγος Paul Gilbert προσδιόρισε τρία διαφορετικά συστήματα ρύθμισης συναισθημάτων:

• Σύστημα προστασίας από απειλές (εμπλέκεται στην ανίχνευση και ανταπόκριση σε απειλές, κοινά συναισθήματα αυτού του συστήματος είναι ο θυμός, το άγχος, η αηδία)
• Θετικές επιδράσεις αναζήτησης, επίτευξης και απόκτησης (θετικά συναισθήματα που διεγείρουν και ενεργοποιούν, όπως η χαρά, η ζωτικότητα και ο ενθουσιασμός, που συνδέονται με το συμπαθητικό νευρικό σύστημα)
• Θετικές επιδράσεις της ικανοποίησης, της ασφάλειας, της γαλήνης και της συναναστροφής (μια κατάσταση ήρεμης και ξεκούραστης ευεξίας, όπου κανείς δεν απειλείται ούτε προσπαθεί να επιτύχει κάτι, συνδέεται με το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα).

Ανάλογα με τη βιολογία και τις εμπειρίες μας, οι άνθρωποι τείνουν να προκαθορίζονται σε διαφορετικές καταστάσεις. Μερικές φορές, μπορεί να νιώθουμε κολλημένοι σε μία από αυτές τις καταστάσεις.

Συνέπειες:

Κάθε φορά που βιώνουμε ψυχολογική ανησυχία, μπορεί να είναι χρήσιμο να ελέγχουμε σκόπιμα το μυαλό και το σώμα μας. Πρέπει πρώτα να καταλάβουμε πού βρισκόμαστε, πριν μπορέσουμε να καθορίσουμε τι χρειαζόμαστε για να περάσουμε σε μια άλλη κατάσταση.

Πώς μπορείς να το κάνεις αυτό, σύμφωνα με τον Paul Gilbert;

• Προσδιόρισε πού βρίσκεσαι.
• Εκτίμησε αυτό που έχεις, χωρίς να κρίνεις.
• Πλοηγήσου σε μια άλλη κατάσταση.

Ενώ προσπαθούμε να φύγουμε από τις δύσκολες συναισθηματικές καταστάσεις όσο το δυνατόν γρηγορότερα, το να παρακολουθούμε απλώς τον πόνο μας με τρυφερότητα μπορεί συχνά να μας βοηθήσει να τον ξεπεράσουμε.

Φρόντισε το σώμα σου

Συνήθως, αναζητούμε ψυχολογικές θεραπείες για τη δυστυχία μας. Αλλά όταν κάποιος ρωτάει: «Τι πρέπει να κάνω για να γίνω ευτυχισμένος;», οι ειδικοί τους λένε να βελτιώσουν τον ύπνο τους, να τρώνε σωστά και να γυμνάζονται. Άλλαξε πρώτα τις βασικές συνήθειες της υγείας σου. Αν εξακολουθείς να αισθάνεσαι δυστυχισμένη μετά, μπορείς στη συνέχεια να εξετάσεις την ψυχολογία σου.

Συνέπειες:

Αν θέλεις να αισθάνεσαι καλύτερα, ξεκίνα εστιάζοντας στο σώμα σου. Συχνά κάνουμε πιο έντονα τα προβλήματα που προκύπτουν από το γεγονός ότι περνάμε αμέτρητες ώρες μπροστά σε οθόνες, αντί να ασχολούμαστε με δραστηριότητες για τις οποίες έχουν σχεδιαστεί ο εγκέφαλος και το σώμα μας. Οι έρευνες αποδεικνύουν σταθερά τη σχέση μεταξύ της σωματικής και της ψυχικής μας ευεξίας.

Στην πραγματικότητα, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα της ψυχολογίας είναι ότι η άσκηση μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική κατά της κατάθλιψης με τα αντικαταθλιπτικά. Κάνοντας μικρές προσαρμογές στην καθημερινή μας ρουτίνα για την υποστήριξη του καλού ύπνου, της διατροφής και της άσκησης μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά για το μυαλό μας.

01

10