Παγκόσμια Ημέρα Υγείας: Ο ρόλος της σωματικής δραστηριότητας στην υγεία μητέρας και νεογέννητου

Η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας γιορτάζεται ετησίως στις 7 Απριλίου, με την ίδρυση του ΠΟΥ (το έτος 1948) και έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση κάθε κοινότητας και έθνους, για τα σημαντικά θέματα υγείας που προβληματίζουν την ανθρωπότητα.

Κάθε χρόνο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επιλέγει ένα θέμα που αντανακλά διάφορες προκλήσεις για τη διεθνή κοινότητα, όπως οι πανδημίες, η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, η ψυχική υγεία και οι κοινωνικές ανισότητες στην περίθαλψη.

Φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας έχει ως θέμα το μήνυμα: «Υγιείς αφετηρίες, ελπιδοφόρο μέλλον» (Healthy beginnings, hopeful futures).

Tούτο σηματοδοτεί την έναρξη μιας ετήσιας εκστρατείας ενημέρωσης για την υγεία των μητέρων και των νεογνών, με στόχο την μείωση της μητρικής και βρεφικής θνησιμότητας και την προώθηση της μακροπρόθεσμης υγείας και ευημερίας των γυναικών.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, εκτιμάται ότι περίπου 300.000 γυναίκες χάνουν την ζωή τους κάθε χρόνο κατά την εγκυμοσύνη ή τον τοκετό, 2 εκατομμύρια βρέφη πεθαίνουν τον πρώτο μήνα της ζωής τους, ενώ περίπου 2 εκατομμύρια μωρά γεννιούνται νεκρά.

Στην Ελλάδα -σύμφωνα με έρευνα του 2023- οι θάνατοι βρεφών ηλικίας κάτω του ενός έτους ανήλθαν σε 248, αυξάνοντας τον δείκτη θνησιμότητας από το προηγούμενο έτος.

H παγκόσμια εκστρατεία για το 2025, επικεντρώνεται στην ανάγκη για πρόληψη, καθώς συντελεί στην μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας μητέρων και βρεφών και στην υψηλής ποιότητας περίθαλψη και φροντίδα, πριν κατά και μετά τον τοκετό, υποστηρίζοντας την σωματική – ψυχική υγεία των γυναικών και των οικογενειών τους, επιπλέον προωθεί την εφαρμογή πολιτικών και νόμων, που διασφαλίζουν την υγεία και την προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών σε κάθε κοινωνία.

Στο πλαίσιο της ανάπτυξης του οικογενειακού προγραμματισμού, το Υπουργείο Υγείας, έχει καθιερώσει Μονάδες και Υπηρεσίες παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών, ενώ παράλληλα λειτουργούν Σταθμοί Προστασίας Μητέρας-Παιδιού-Εφήβου σε επίπεδο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, για την υποστήριξη και συμβουλευτική γυναικών και νέων ζευγαριών, κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και μετά τον τοκετό καθώς και, σε θέματα περιγεννητικής φροντίδας, προαγωγής της υγείας των νεογνών, βρεφών και παιδιών, με άμεσο στόχο την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση κρίσιμων καταστάσεων, που απειλούν την υγεία της μητέρας ή του παιδιού.

Γιατί η υγεία της μητέρας έχει σημασία

Η φετινή διεθνής ημέρα, με επικεφαλής τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη βελτίωσης της φροντίδας για τις γυναίκες και τα νεογέννητα. Δεν πρόκειται μόνο για τον τοκετό, αλλά πρόκειται για τη μακροπρόθεσμη υγεία, τη συναισθηματική υποστήριξη και τις δίκαιες πολιτικές για τις γυναίκες σε όλον τον κόσμο.

Η εκστρατεία του ΠΟΥ καλεί τις κυβερνήσεις, τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και τις βιομηχανίες να ενισχύσουν τα συστήματα υποστήριξης που θέτουν τέρμα στους θανάτους που μπορούν να προληφθούν, να προσφέρουν μεταγεννητική φροντίδα και να ενδυναμώσουν τις γυναίκες μέσω καλύτερης εκπαίδευσης, νομοθεσίας και πρόσβασης σε υπηρεσίες. Αυτοί οι στόχοι είναι ιδιαίτερα σημαντικοί σε τομείς όπως η ναυτιλία, όπου η συμμετοχή των γυναικών αυξάνεται, αλλά οι πολιτικές εξακολουθούν να καλύπτουν το κενό.

Ο ρόλος της σωματικής δραστηριότητας στην υγεία της μητέρας και του νεογέννητου

• Μείωση των επιπλοκών της εγκυμοσύνης
• Η τακτική σωματική δραστηριότητα μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη κύησης έως και 36% (Xie et al, 2024).
• Η άσκηση συμβάλλει στη μείωση των υπερτασικών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένης της προεκλαμψίας, που αποτελεί κύρια αιτία μητρικής θνησιμότητας (Mottola et al., 2018, Taliento et al., 2024).
• Οι δραστήριες γυναίκες βιώνουν συντομότερους χρόνους τοκετού και μικρότερη πιθανότητα να χρειαστούν καισαρική τομή (Rodriquez-Blanque et al., 2019), Dokl et al., 2020, Nascimento et al., 2012).
• Υποστήριξη της υγείας του εμβρύου και του νεογνού
• Η σωματική δραστηριότητα ενισχύει τη λειτουργία του πλακούντα, βελτιώνοντας την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στο έμβρυο (Chae et al., 2022- Melzer et al., 2010).
• Τα μωρά που γεννιούνται από σωματικά δραστήριες μητέρες τείνουν να έχουν υγιέστερο βάρος γέννησης και μειωμένο κίνδυνο μεταβολικών διαταραχών αργότερα στη ζωή τους (Menke et al., 2022- Wiebe et al., 2015).
• Η άσκηση έχει συνδεθεί με χαμηλότερους κινδύνους θνησιγένειας και πρόωρου τοκετού (Zhang et al., 2024).
• Ενίσχυση της ψυχικής και συναισθηματικής ευεξίας
• Η σωματική δραστηριότητα είναι μια σημαντική παρέμβαση που πρέπει να εξεταστεί για τη θεραπεία και την πρόληψη της επιλόχειας κατάθλιψης (Beth et al., 2014).
• Η τακτική κίνηση μειώνει το στρες και το άγχος, βελτιώνοντας το μητρικό δεσμό και τη συνολική ευεξία (Daley et al., 2015).