«Πώς να μιλήσω για...» 4 βήματα για να καταλαβαίνουν όλοι τι θες να πεις

Είναι φορές που νιώθεις ότι θες να μιλήσεις σε κάποιον για κάτι που σε απασχολεί και τελικά αποφεύγεις να το κάνεις διότι πιστεύεις είτε ότι δεν θα ακουστείς, είτε ότι θα έρθεις σε ρήξη μαζί του; Μπορεί αυτό το πρόσωπο να είναι ο γονέας σου, ο φίλος σου, ο καθηγητής σου ή κάποιος άλλος σημαντικός άνθρωπος στη ζωή σου.

Όταν κάτι σε απασχολεί, η σιωπή δεν είναι η λύση, καθότι δεν ανακουφίζεται μέσα σου αυτό που βιώνεις. Τι μπορείς να κάνεις;

Ο Αμερικανός Ψυχολόγος Marshall Rosenberg (1934-2015) ανέπτυξε τη δεκαετία του ’60 τη μέθοδο «Επικοινωνία δίχως βία», με σκοπό την καλλιέργεια μιας υγιούς επικοινωνίας. Η επικοινωνία δίχως βία είναι μια φιλοσοφία, η οποία χρειάζεται συνεχώς να καλλιεργείται.

Εστιάζει στα συναισθήματα και τις ανάγκες του ατόμου και των άλλων, δίνει αξία σε μια γλώσσα που προάγει τη καλή διάθεση και ενισχύει την αυτοεκτίμηση ενθαρρύνοντας το άτομο να αναλάβει την προσωπική του ευθύνη για τις επικοινωνιακές του επιλογές, καθώς και για τη βελτίωση της ποιότητας των σχέσεων του.

Παρατηρούμε τι πραγματικά συμβαίνει σε μια κατάσταση χωρίς να την αξιολογούμε και περιγράφουμε το γεγονός χωρίς ερμηνεία ή κρίση. Το γεγονός είναι πιο αναλυτικό και συγκεκριμένο ενώ η κρίση δημιουργεί γενικεύσεις και αυθαιρεσίες.

Στο βήμα αυτό χρησιμοποιούμε μόνο ρήματα που συνδέονται άμεσα με τις αισθήσεις μας όπως: βλέπω, ακούω, μυρίζω, πιάνω, γεύομαι

Π.χ. Μαμά είδα ότι το γραφείο μου τακτοποιημένο…

Στο βήμα αυτό εστιάζουμε στο συναίσθημά μας, εκφράζουμε το πώς νιώθουμε με το συγκεκριμένο γεγονός. Τα βασικά και πανανθρώπινα συναισθήματα είναι η χαρά, η θλίψη, ο φόβος, η αηδία και ο θυμός. Όμως τα συναισθήματα είναι περισσότερα, ενδεικτικά: Αγωνία, Ελπίδα, Αισιοδοξία, Αγανάκτηση, Ανακούφιση, Απελπισία, Ευτυχία, Οργή, Υπερηφάνεια, Μίσος, Ικανοποίηση, Λύπη, Ευγνωμοσύνη, Ενοχή, Ενθουσιασμός, Πικρία, Ηρεμία, Μπλοκάρισμα, Καλοσύνη κ.α.

Στο παράδειγμα που έχουμε: Μαμά είδα ότι το γραφείο μου τακτοποιημένο…νιώθω εκνευρισμό…

Σε αυτό το βήμα εκφράζουμε τις ανάγκες μας, αφού φυσικά πρώτα αναγνωρίσουμε πώς αυτές συνδέονται με τα συναισθήματά μας. Όταν οι ανάγκες μας δεν ικανοποιούνται τότε δημιουργείται μέσα μας ένα διαφορικό συναίσθημα. Όταν δεν εκφράζουμε τις ανάγκες μας με αμεσότητα και το κάνουμε έμμεσα (κατηγορίες, συμπεράσματα, ερμηνείες) τότε οι άλλοι το εκλαμβάνουν σαν κριτική και έχουν την τάση να αμύνονται, να επιτίθονταν ή να ακινητοποιούνται.

Στο παράδειγμά μας: Μαμά είδα ότι το γραφείο μου είναι τακτοποιημένο…νιώθω εκνευρισμό… διότι θέλω/έχω ανάγκη τα πράγματα μου να τα τακτοποιώ μόνη μου...

Σε αυτό το βήμα εκφράζουμε αυτό που πραγματικά θέλουμε για να ικανοποιηθεί η ανάγκη μας. Καλό είναι να χρησιμοποιούμε ερωτήσεις σε αυτό το βήμα και να φροντίζουμε τη σχέση μας ρωτώντας τον συνομιλητή μας πώς αισθάνεται με όσα του λέμε.

Χρειάζεται προσοχή όταν εκφράζουμε το αίτημά μας, ώστε αυτό να μη γίνει απαίτηση. Καλό είναι να αποφεύγονται λέξεις όπως: έπρεπε, υποτίθεται ότι, πάντα, ποτέ, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε επίκριση του άλλου.

Στο παράδειγμά μας: Μαμά είδα ότι το γραφείο μου είναι τακτοποιημένο…νιώθω εκνευρισμό… διότι θέλω/έχω ανάγκη τα πράγματα μου να τα τακτοποιώ μόνη μου…πώς σου ακούγεται αυτό που σου ζητάω;

Η μέθοδος της επικοινωνίας δίχως βία δεν έχει σκοπό να αλλάξει τους ανθρώπους , στόχος της είναι να εγκαθιδρύσει σχέσεις ειλικρίνειας και ενσυναίσθησης μεταξύ αυτών. Η ενσυναίσθηση είναι μια έμφυτη ανθρώπινη δεξιότητα, η οποία χρειάζεται να καλλιεργείται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Ουσιαστικά είναι η ικανότητα να μπαίνουμε στα παπούτσια του άλλου.

Καλλιεργώντας εμείς αυτού του είδους την επικοινωνία βοηθάμε τους άλλους να μας κατανοήσουν καθώς και να κατανοήσουμε κι εμείς αυτούς. Μεγαλώνοντας, στην ενήλικη ζωή μαθαίνουμε να δρούμε με διεκδικητικότητα και έτσι ενισχύεται η αυτοεκτίμηση μας.

Ας ξεκινήσουμε από σήμερα να κάνουμε πράξη αυτά τα βήματα.

Ευχαριστούμε την Ιωάννα Αλπέρτη, Επιστημονικά Υπεύθυνη Ψυχολόγος ΑμΚΕ ΙΑΣΙΣ/ConnectYourCity Youth Center Ms Integrative Counselling and Psychotherapy, Adult Trainer, Μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων (ΣΕΨ-1824), https://www.facebook.com/ioanna.alperti