Πώς η κρίση του Aids τη δεκαετία του 80 άλλαξε την ιστορία της μόδας για πάντα

Παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS σήμερα και καθόλη τη διάρκειά της θα βλέπουμε παντού ανθρώπους με κόκκινες κορδέλες στο πέτο τους. Τόσο πολύ θεωρούμε ότι μπορεί να επηρεάσει αυτό που φοράμε ένα κοινωνικό φαινόμενο, γιατί κάπως έτσι εξελίχθηκε και ο ιός του AIDS, αφού μιλάμε για μία ασθένεια με τεράστιο κοινωνικό στίγμα. Και το επίκεντρο της εκδήλωσης της ασθένειας υπήρξε για έναν τότε περίεργο, αλλά σήμερα απόλυτα κατανοητό λόγο.

O σχεδιαστής Halston (AP Photo/Charles Harrity, File)

Κάνοντας μια αναδρομή στα θρυλικά 80s της Νέας Υόρκης μπορεί να διαπιστώσει κανείς ότι μιλάμε για μια εποχή που τα είχε όλα: disco, θρυλικά parties, μουσική, είδωλα όπως η Liza Minelli, τέχνη και πολύ-πολύ μόδα. Οι σχεδιαστές της εποχής είχαν βάλει τα θεμέλια για μια φαντασμαγορική Εβδομάδα Μόδας με τον μοναδικό Roy Halston να γίνεται η απόλυτη ιδιοφυία της χώρας, που κατάφερε μάλιστα να συναγωνιστεί τους κορυφαίους γαλλικούς οίκους στο Παρίσι και το περίφημο Battle of Versailles και να κλέψει τις εντυπώσεις. Έκτοτε οι πωλήσεις των Αμερικανών σχεδιαστών εκτινάχθηκαν και στο εξωτερικό και μπορούσαμε πλέον να μιλάμε για μια ισχυρή βιομηχανία μόδας και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Ο Halston στο Σινικό Τείχος το 1980. (AP Photo)

Αυτό, όμως, άλλαξε και μάλιστα ακρετά βίαια στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και καθόλη τη διάρκεια των 90s, όταν το AIDS πλέον είχε αρχίσει να εξαπλώνεται ραγδαία και τα κρούσματα επιβεβαιωνόντουσαν το ένα μετά το άλλο. Γιατί, όμως, η εξάπλωση ενός θανατηφόρου ιού άλλαξε τόσο δραστικά τον κόσμο της μόδας;

Ο Yves Saint Laurent σε show του στα 80s.

Sling bag: Είναι η άνετη it τσάντα της σεζόν που έγινε viral στο Tik Tok

Η Giorgio Armani Fall-Winter 1985-86. (AP Photo)

Όταν το AIDS σταμάτησε το «ρολόι» της μόδας.

Η βιομηχανία της μόδας είναι κατά κύριο λόγο ανδροκρατούμενη και αυτό είναι κάτι που το διαπιστώσαμε για άλλη μια φορά κατά τη διάρκεια του 2023, όταν μετά από τόσες αποχωρήσεις και μεταγραφές στους μεγαλύτερους οίκους μόδας του πλανήτη είδαμε μόλις μία νέα γυναίκα στη θέση της creative director. Την Chemena Kamali για τον οίκο Chloé. Οπότε είναι αυτονόητο πως κάπως έτσι λειτουργούσε και τότε το σύστημα.

Karl Lagerfeld's 1984 Autumn/Winter ready to wear (AP Photo/William Stevens)

Πέρα, όμως, από αυτό δεν έχουμε οι περισσότεροι σκεφτεί το τι σημαίνει όταν σπάει ένα κρίκος μιας τόσο σφιχτά δεμένης αλυσίδας, όπως είναι ένας οίκος μόδας. Μία αποχώρηση ενός ανθρώπου με δημιουργική θέση διαταράσσει τα νερά και χαλάει αυτόματα την ισορροπία της ομάδας και εδώ δεν αναφερόμαστε μόνο στους σχεδιαστές αλλά και στους stylists, τα μοντέλα και τους ανθρώπους των ατελιέ. Καθώς, λοιπόν, τα κρούσματα του AIDS μέσα σε λίγα χρόνια εκτινάχθηκαν στη fashion σκηνή της Νέας Υόρκης, χάθηκαν πολλά κομμάτια αυτής της πολύτιμης «αλυσίδας», τα οποία έφυγαν από τη ζωή σιωπηλά, στιγματισμένα και γεμάτα με φόβο.

Συλλογή του οίκου Dior το 1978. (AP Photo/Randy Taylor)

Πολλοί είναι αυτοί που θα πουν ότι δεν τους αποδόθηκε η πρέπουσα μνεία μετά το θάνατό τους, ακριβώς γιατί η σκιά του AIDS βύθισε τη Νέα Υόρκη στο φόβο και οι περισσότεροι δυσικολεύονται να αναφέρονται σε μια εποχή, που κατέστρεψε την πιο λαμπρή εκδοχή της αμερικάνικης μόδας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Gia Carangi, το πρώτο super model στην ιστορία της μόδας, η οποία χάθηκε μόλις στα 26 της χρόνια από επιπλοκές που σχετίζονται με το AIDS. Και όμως, ενώ τα super models των 90s αποθεώθηκαν και έγιναν τα χρυσά κορίτσια μια ολόκληρης γενιάς, η Gia Carangi δεν έγινε ποτέ γνωστή στους νεότερους.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που μιλάνε και για έναν ιδιότυπο ρατσισμό που υπήρχε εκείνη την περίοδο στις εταιρίες, οι οποίες υπέβαλλαν σε πολλαπλά τεστ άνδρες και γυναίκες, προκειμένου να διαπιστώσουν το αν ήταν φορείς του AIDS και να μπορέσουν να διασφαλίσουν ότι δεν θα χάσουν έναν τόσο καλοπληρωμένο κρίκο από την αλυσίδα τους.

Η Carolina Herrera το 1985. (AP Photo/Richard Drew)

Καθώς το θέμα άρχισε να ανοίγει από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και το AIDS έγινε μια ασθένεια που δεν θεωρείται πια απαγορευμένη, ο κόσμος της μόδας στη Νέα Υόρκη έκανε εκείνη την περίοδο ένα μεγάλο βήμα, δίνοντας την ευκαιρία και σε πολλές γυναίκες να δείξουν τη δουλειά τους ιδρύοντας δικούς τους οίκους και brands με την υπογραφή τους. Μία μάλλον ευτυχής συγκυρία, που προήλθε από ένα τόσο δυσάρεστο και σκοτεινό κομμάτι της αμεικάνικης μόδας.

Σήμερα μπορεί το AIDS να μην απασχολεί ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, μιας και ο ιός ευτυχώς δεν είναι θανατηφόρος στις περισσότερες περιπτώσεις. Καιρός, λοιπόν, να αφήσουμε πίσω μας και το στίγμα και απλώς να ενημερωθούμε.