Κική Δημουλά: Η ποιήτρια που ύμνησε τον έρωτα και τη ζωή μέσα από τους δικούς της στίχους

Τα θέματα που πάντα επικρατούσαν στα ποιήματα ήταν ο έρωτας, αλλά και η μοναξιά, ο χρόνος, η απώλεια, η φθορά. Δεν είναι μόνο στίχοι που απλά συνδέονται μεταξύ τους, αλλά ολόκληρες ιστορίες. Για αυτό και η Κική Δημουλά αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους ανθρώπους που πέρασαν από τα ελληνικά γράμματα τον τελευταίο αιώνα. Δεν θα της άρεσε καθόλου αυτός ο χαρακτηρισμός, αν ζούσε, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Η ίδια προτιμούσε να μιλήσει με τα λόγια της ψυχής της, χωρίς να ωραιοποιεί και χωρίς όμως να αφορίζει. Και ήταν σοφά αυτά τα λόγια όταν για παράδειγμα μιλούσε για τον έρωτα: «Κερδισμένος είναι αυτός που αγαπάει, όχι που αγαπιέται».

«Η ευτυχία δεν βγάζει ποίηση»

Είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς, αλλά σε νεαρή ηλικία η κορυφαία ποιήτρια, ακολούθησε έναν συμβατικό τρόπο ζωής, αφού ήταν για 25 χρόνια τραπεζική υπάλληλος. Τυχαία ένας θείος της θα ανακαλύψει τα ποιήματα που έγραψε σε ένα συρτάρι της και θα τα εκδόσει εν αγνοία της. Και όπως είχε πει σε συνέντευξη της: «Τα εκτύπωσε σε έναν εκδοτικό οίκο στη Σταδίου και μου έφερε το βιβλίο μία Πρωτοχρονιά. Τρελάθηκα από τη χαρά μου αλλά τα απέσυρα γιατί δεν ήταν δική μου πράξη». Την θέση της ως τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών την αντιμετώπισε ρεαλιστικά και χωρίς μεγάλες επισημότητες, όπως και την θέση ως επίτιμη διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής Αθηνών. Και στις συνεντεύξεις της, όπως και στα ποιήματά της, είχε έναν απίστευτο ρεαλισμό. Όταν μιλά για τον χρόνο για παράδειγμα, αγαπημένο της θέμα και σε αρκετές ποιητικές της συλλογές, από τις συνολικά 19 που εξέδωσε μαζί με τα πεζά κείμενα της: «Το σώμα μου με εξαπάτησε. Έχω μάρτυρες και τις φωτογραφίες. Και αυτές με εξαπάτησαν. Στέκονται αυτές αμετάβλητες και εγώ μεταβάλλομαι συνεχώς. Είναι φοβερό πως όλα γίνονται με ρυθμό αναπότρεπτο». Οι νεολογισμοί που χρησιμοποιούσε ενέπνευσαν και άνοιξαν νέους ορίζοντες στην ποίηση όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως, αφού είχαν μεταφραστεί σε 5 γλώσσες και ταξίδεψαν από την μία άκρη του πλανήτη έως την άλλη.

Ας θυμηθούμε στίχους από ορισμένα χαρακτηριστικά της ποιήματα:

Ο πληθυντικός αριθμός

Ο έρωτας,
όνομα ουσιαστικόν,
πολύ ουσιαστικόν,
ενικού αριθμού,
γένους ούτε θηλυκού ούτε αρσενικού,
γένους ανυπεράσπιστου.
Πληθυντικός αριθμός
οι ανυπεράσπιστοι έρωτες.

Ο φόβος,
όνομα ουσιαστικόν,
στην αρχή ενικός αριθμός
και μετά πληθυντικός:
οι φόβοι.
Οι φόβοι
για όλα από δω και πέρα.

Έρεβος

Σκύβοντας πάνω
ἀπ᾿ τῆς ψυχῆς μου τὴ συσκότιση
στίχους ἰσχνοὺς θὰ ἐπιδείξω
ἀποκλεισμένους ἀπὸ ἀπρόσμενη κακοκαιρία
ποῦ πλήγωσε θανάσιμα
κάποιο δειλό μου λυκαυγές.

Πολλὰ θὰ λὲν οἱ στίχοι αὐτοί,
θὰ δεῖτε, θὰ διαβάσετε.
Ὁ τελευταῖος μόνο στίχος
τίποτε δὲν θὰ λέει.
Κοιτώντας θλιβερὰ τοὺς προηγούμενους
θὰ κλαίει.

Δεν έχεις τι να χάσεις

Καλὰ τὰ βγάζει πέρα ἡ μοναξιὰ
φτωχικὰ ἀλλὰ τίμια.
Ἀλλοῦ κοιμᾶται αὐτὴ
κι ἀλλοῦ τὸ ἐγκρατὲς σκεπτικὸ ἐάν.

Μόνο καμιὰ φορὰ
σὲ πειραματισμοὺς τὴν παρασύρει
ἡ περιέργεια
- ὄφις προγενέστερος
καὶ πιὸ φανατικὸς
ἀπ᾿ τὸν νερόβραστον ἐκεῖνον τῆς μηλέας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Μαριανίνα Κριεζή: Από την «Λιλιπούπολη» στη Σερενάτα και τον Μιχάλη Χατζηγιάννη

Maya Angelou: Η πρώτη έγχρωμη γυναίκα που απεικονίζεται σε νόμισμα των ΗΠΑ- Αυτή είναι η ιστορία της

Photo credits NDP photo agency

01

04