Η Brigitte Bardot έγινε 91: Η «Φεύγω πριν με “στείλουν”» φιλοσοφία & τι είναι ηλιθιότητα για τη Bébé

«Μόνο οι ηλίθιοι αρνούνται να αλλάξουν γνώμη», έλεγε κάποτε η Brigitte Bardot, και στη φράση αυτή συνοψίζεται μια ολόκληρη ζωή που αρνήθηκε να παραδοθεί στην αδράνεια. Σαν σήμερα, 28 Σεπτεμβρίου 1934, γεννήθηκε στο Παρίσι ένα κορίτσι που έμελλε να γίνει το πιο εμβληματικό πρόσωπο του γαλλικού σινεμά του 20ού αιώνα και ταυτόχρονα μια γυναίκα που αμφισβήτησε τον ίδιο της τον μύθο, που διάλεξε να φύγει πριν τη διώξουν, που δεν συμβιβάστηκε ποτέ με τη βολική ασφάλεια των ρόλων που της όριζαν η κοινωνία, η βιομηχανία του θεάματος ή οι θαυμαστές

Η Bardot μεγάλωσε σε οικογένεια με αυστηρούς αστικούς κώδικες

Σε ένα περιβάλλον που τιμούσε την πειθαρχία, τη μουσική καλλιέργεια, τη σιωπηλή αριστοκρατία των τρόπων. Η μητέρα της, δασκάλα χορού, τη μύησε από νωρίς στη γλώσσα του ρυθμού και της κίνησης. Το σώμα που αργότερα θα κυριαρχούσε στα εξώφυλλα και στις κινηματογραφικές αφίσες ξεκίνησε ως σώμα μαθημένο στη σκληρή εκγύμναση του μπαλέτου, στην αυστηρή γραμματική της τέχνης. Στα δεκαπέντε της χρόνια η φωτογραφία της στο εξώφυλλο του Elle έφτασε στα χέρια του Roger Vadim. Εκείνος θα γίνει ο πρώτος της σύζυγος και ο άνθρωπος που θα την οδηγήσει στον κινηματογράφο, ανοίγοντας τον δρόμο για έναν μύθο που η ίδια αργότερα θα αμφισβητήσει με την ίδια αποφασιστικότητα που τον δημιούργησε.

Και ο Θεός έπλασε την Brigitte

Η δεκαετία του 1950 ήταν για τη Γαλλία εποχή ανασυγκρότησης και για τον κινηματογράφο περίοδος αναζήτησης νέων μορφών. Το 1956 ο Roger Vadim γυρίζει το Και ο Θεός έπλασε τη Γυναίκα και μαζί γεννιέται ο μύθος της Bardot. Η ταινία σκανδάλισε γιατί το πρόσωπο και το σώμα της Brigitte δεν θύμιζαν τίποτα από τα στερεότυπα της εποχής. Δεν ήταν ούτε η σεμνή πρωταγωνίστρια του παλιού Χόλιγουντ ούτε η απόμακρη και απρόσιτη γυναίκα-σύμβολο. Ήταν ταυτόχρονα προκλητική και αθώα, απελευθερωμένη αλλά και ανεξήγητη, ένας χαρακτήρας που δεν μπορούσε να ενταχθεί σε καμία γνωστή κατηγορία. Η ταινία την έκανε διάσημη σε όλο τον κόσμο και η Bardot έγινε το πρώτο πραγματικά διεθνές sex symbol της Ευρώπης.

Όμως η Bardot δεν αρκέστηκε ποτέ σε έναν μόνο ρόλο

Στη δεκαετία του ‘60 συνεργάζεται με σπουδαίους σκηνοθέτες και δοκιμάζεται σε απαιτητικούς χαρακτήρες. Στη La Vérité του 1960 ερμηνεύει μια γυναίκα κατηγορούμενη για φόνο σε ένα δικαστικό δράμα που της χαρίζει την αναγνώριση της κριτικής. Στην Περιφρόνηση του Jean-Luc Godard το 1963 γίνεται το πρόσωπο της Νουβέλ Βαγκ και ταυτόχρονα το σύμβολο μιας εποχής που αμφισβητεί τα πάντα, ακόμη και τον ίδιο τον έρωτα. Στο Viva Maria! του 1965, δίπλα στην Jeanne Moreau, πρωταγωνιστεί σε μια ταινία που συνδυάζει περιπέτεια και πολιτική σάτιρα. Ακόμη και στο Shalako το 1968, πλάι στον Sean Connery, δείχνει ότι μπορεί να σταθεί σε διεθνείς παραγωγές χωρίς να χάσει την ευρωπαϊκή της ταυτότητα.

Παράλληλα η προσωπική της ζωή γινόταν θέμα για τον παγκόσμιο Τύπο

Ο γάμος με τον Roger Vadim έληξε και ακολούθησε εκείνος με τον ηθοποιό Jacques Charrier, με τον οποίο απέκτησε τον μοναδικό της γιο. Οι σχέσεις της με τον τραγουδιστή Gilbert Bécaud, τον ηθοποιό Sami Frey, τον εκατομμυριούχο Gunther Sachs απασχολούσαν ασταμάτητα τις εφημερίδες. Η Bardot όμως μιλούσε συχνά για τη μοναξιά, για το αίσθημα ότι η φήμη σε κλέβει από τον εαυτό σου. Έλεγε ότι πολλοί διάσημοι άνθρωποι παύουν πια να ανήκουν στον εαυτό τους, ότι ζουν μέσα στην εικόνα τους σαν φυλακισμένοι. Ίσως γι’ αυτό το 1973, μόλις στα τριάντα εννέα της χρόνια, ανακοινώνει ότι αποσύρεται από τον κινηματογράφο.

«Φεύγω πριν με αφήσουν. Εγώ αποφασίζω»

Η φράση αυτή έγινε το πιο περιεκτικό σχόλιο για μια καριέρα που δεν ήθελε να καταλήξει στη φθορά της επανάληψης. Σε έναν κόσμο που έχει μάθει να ξεζουμίζει τα είδωλά του μέχρι εξάντλησης, η Bardot έβαλε η ίδια το τέλος, όχι ως ήττα αλλά ως επιλογή. Δεν ήθελε να βλέπει τον μύθο της να γίνεται σκιά του εαυτού του. Προτίμησε τη σιωπή από τη διαρκή ανακύκλωση της εικόνας της.

Όμως η ζωή της μετά το σινεμά δεν υπήρξε καθόλου σιωπηλή. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στην υπεράσπιση των ζώων. Το 1986 ίδρυσε το Ίδρυμα Brigitte Bardot, που μάχεται ενάντια στη γούνα, στις σφαγές φαλαινών, στην κακοποίηση ζώων στη βιομηχανία τροφίμων και ψυχαγωγίας. Συγκρούστηκε με κυβερνήσεις και επιχειρήσεις, προκάλεσε αντιδράσεις, έγινε στόχος επικρίσεων για τον αδιάλλακτο τρόπο της. Όμως ποτέ δεν υποχώρησε. Η Bardot έδειξε ότι μπορεί να μετατρέψει τη φωνή που κάποτε συνδέθηκε με την πρόκληση σε φωνή διαμαρτυρίας και ακτιβισμού.

Η δημόσια εικόνα της δεν ήταν ποτέ μονοδιάστατη

Εκτός από το απόλυτο sex symbol -και χωρίς να αναλύσουμε τις πολιτικές πεποιθήσεις της ή τις ανάποδες συμπεριφορές της, η 91χρονη σήμερα Brigitte υπήρξε μια γυναίκα που μιλούσε ανοιχτά για την κατάθλιψη και τις σκοτεινές περιόδους της ζωής της.

Προκάλεσε και απομονώθηκε, μίλησε ανοιχτά και πολλές φορές επέλεξε τη σιωπή, γοήτευσε με την παρουσία της και ενόχλησε με τα λόγια της. Σε μια εποχή που οι γυναίκες πιέζονταν να διαλέξουν ανάμεσα στην επιθυμία και τον σεβασμό, εκείνη απέρριψε το δίλημμα και έζησε με τους δικούς της όρους, χωρίς να ζητήσει ποτέ συγγνώμη ούτε για τη σεξουαλικότητά της ούτε για τις ξαφνικές αποφάσεις που άλλαζαν την πορεία της ζωής της.

Η φράση της για την ηλιθιότητα αποκτά έτσι βαθύτερο νόημα. Για την Bardot η άρνηση της αλλαγής είναι πνευματικός θάνατος. Η ζωή της υπήρξε μια διαρκής μεταμόρφωση, από τη μπαλαρίνα στο είδωλο του σινεμά, από το είδωλο στην ακτιβίστρια, από τη γυναίκα που λάτρευαν εκατομμύρια στον άνθρωπο που ζητούσε την ανωνυμία. Δεν ακολούθησε ποτέ την ασφαλή πορεία που θα την κρατούσε μόνιμα αγαπητή στο κοινό. Προτίμησε να σοκάρει, να απογοητεύει, να αποσύρεται, να επιστρέφει με άλλους όρους.

Σήμερα, παραμένει μια γυναίκα που έζησε κόντρα στις προσδοκίες, που πλήρωσε το τίμημα των επιλογών της αλλά δεν τις πρόδωσε ποτέ. Από το Και ο Θεός έπλασε τη Γυναίκα μέχρι την Περιφρόνηση κι από εκεί στη La Vérité και το Viva Maria! άφησε πίσω της ένα σινεμά που ακόμη συζητιέται. Με το Ίδρυμά της και τις δημόσιες παρεμβάσεις της υπέρ των ζώων απέδειξε ότι η ομορφιά χωρίς ηθικό βάθος δεν την ενδιέφερε πραγματικά.

Η Bébé υπήρξε αντιφατική, πεισματάρα, συχνά δύσκολη, πάντα απρόβλεπτη. Αρνήθηκε να γίνει στατικό σύμβολο, να καταντήσει νοσταλγία ή γλυκερό ίνδαλμα περασμένων δεκαετιών. Στα 91 της χρόνια η φράση «Μόνο οι ηλίθιοι αρνούνται να αλλάξουν γνώμη» ακούγεται σαν ο απολογισμός μιας γυναίκας που άλλαξε πολλές φορές πορεία, που δεν φοβήθηκε να σοκάρει ούτε να αποσυρθεί, που δεν προσπάθησε να είναι αρεστή με κάθε τίμημα.

Με αφορμή την ημέρα ακολουθούν κάποιες iconic ατάκες της

1. «Έδωσα την ομορφιά και τη νιότη μου στους άντρες. Θα δώσω τη σοφία και την εμπειρία μου στα ζώα».
2. «Κάθε ηλικία μπορεί να είναι γοητευτική, αρκεί να τη ζεις ολοκληρωτικά».
3. «Είμαι πραγματικά μια γάτα μεταμορφωμένη σε γυναίκα».
4. «Τι θα μπορούσε να είναι πιο όμορφο από μια αγαπημένη ηλικιωμένη κυρία που σοφίζεται με τα χρόνια; Κάθε ηλικία μπορεί να είναι γοητευτική, αρκεί να τη ζεις ολοκληρωτικά».
5. «Ήθελα να είμαι ο εαυτός μου. Μόνο ο εαυτός μου».
6. «Είμαι μια γυναίκα που υπερασπίζεται τα ζώα, δεξιά, αριστερά και στο κέντρο. Τα ζώα δεν είναι πολιτικά».
7. «Ο θάνατος ήταν σαν τον έρωτα, μια ρομαντική διαφυγή».
8. «Ανακάλυψα πως η φιλία είναι εξίσου σημαντική με την αγάπη και δεν είναι καθόλου πιο εύκολη από αυτήν».
9. «Υπάρχει μια γαλλική παροιμία: Για να ζήσεις ευτυχισμένος, ζήσε κρυφά. Πού μπορεί να κρυφτεί η Brigitte Bardot;».
10. «Η άγρια και ελεύθερη πλευρά μου αναστάτωσε κάποιους και ξεμπλόκαρε άλλους».
11. «Μια φωτογραφία μπορεί να είναι μια στιγμή ζωής παγιδευμένη για την αιωνιότητα, που ποτέ δεν θα πάψει να σε κοιτάζει πίσω».
12. «Πιστεύω πως τα ζώα μάς βοηθούν να ζούμε, με βοήθησαν να ζήσω. Μόνο όταν άρχισα να αφιερώνομαι στην προστασία τους άνθισα ολοκληρωτικά. Η φροντίδα και η προστασία τους έδωσαν στη ζωή μου αληθινό νόημα, ένα νόημα που ελπίζω να γνωρίσουν και οι μελλοντικές γενιές».
13. «Ήμουν άραγε εγώ που φαντάστηκε ο Botticelli;».
14. «Η ιδιωτική μου ζωή έγινε δημόσια».
15. «Οι άνθρωποι πάντα βρίσκουν κάτι στραβό πάνω σου».
16. «Ποτέ δεν έβαλα το πιστόλι στον κρόταφο κανενός για να τον υποχρεώσω να με παντρευτεί».
17. «Είμαι καλά όταν δουλεύω. Δεν είμαι επιφανειακή ούτε αχάριστη».
18. «Δεν μετανιώνω για τίποτα. Αν ήθελα να συνεχίσω να παίζω, δεν θα είχα ποτέ φύγει από τον κινηματογράφο».
19. «Απεχθάνομαι απολύτως την πολυτέλεια. Είναι το μόνο πράγμα που δεν μπορώ να αντέξω».
20. «Η φήμη μού έφερε τόση δυστυχία».
21. «Καλύτερα να είσαι άπιστος, παρά πιστός χωρίς να το θέλεις».
22. «Η επιτυχία είναι απρόβλεπτη και εύθραυστη».
23. «Δεν υπάρχει πιο δύσκολη δουλειά από το να φαίνεσαι όμορφη από τις οκτώ το πρωί ως τα μεσάνυχτα».
24. «Μπορείς να είσαι ξυπόλητος και να έχεις έγνοιες».
25. «Δεν έπεσα από το μπαλκόνι μου μόνο επειδή ήξερα πως οι άνθρωποι θα με φωτογράφιζαν νεκρή».
26. «Τα ποσοστά είναι ο λόγος που είμαι πλούσια».
27. «Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα;».
28. «Οι γυναίκες γίνονται πιο δυστυχισμένες όσο περισσότερο προσπαθούν να απελευθερωθούν».
29. «Εξωτερικά είσαι σταρ. Στην πραγματικότητα, είσαι εντελώς μόνος, αμφιβάλλοντας για τα πάντα. Το να βιώσεις αυτή τη μοναξιά της ψυχής είναι το πιο δύσκολο πράγμα στον κόσμο».
30. «Η μοναξιά με τρομάζει. Με κάνει να σκέφτομαι τον έρωτα, τον θάνατο και τον πόλεμο. Χρειάζομαι μια απόσπαση από τις ανήσυχες, μαύρες σκέψεις».
31. «Είναι λυπηρό να γερνάς αλλά όμορφο να ωριμάζεις».
32. «Δυστυχώς αυτά δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά, και οι κάτοικοι της Ρεϊνιόν είναι οι πρώτοι που φρίττουν από αυτή τη φρικτή βαρβαρότητα που αμαυρώνει την εικόνα του νησιού τους».
33. «Ποτέ δεν κάνω τίποτα τυχαία».
34. «Δεν είμαι μητέρα και δεν θα γίνω».
35. «Κατάλαβα πως τα πιο σημαντικά πράγματα είναι η τρυφερότητα και η καλοσύνη. Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς αυτά».
36. «Δεν καταλαβαίνω τα κορίτσια που φαντάζονται κάτι απαγορευμένο. Μπορείς να απαγορεύσεις κάποιον, αλλά όχι να τον φαντάζεσαι».
37. «Η σαμπάνια είναι το μόνο πράγμα που μου δίνει ζωντάνια όταν είμαι κουρασμένη».
38. «Ζω μόνο στον κόσμο της προστασίας των ζώων. Μιλώ μόνο γι’ αυτό. Σκέφτομαι μόνο αυτό. Είμαι εμμονική».
39. «Η μόδα μπορεί να μην είναι το όπλο της γυναίκας, αλλά τουλάχιστον της δίνει τα πυρομαχικά».
40. «Την πρώτη φορά που ήρθα στις Κάννες, νομίζω ήταν το 1953. Ήμουν 18 και άγνωστη».
41. «Μπορεί να με αποκαλούν αμαρτωλή, αλλά εγώ είμαι σε ειρήνη με τον εαυτό μου».
42. «Θέλω μόνο να προστατεύσω τα ζώα από τελετές βάρβαρες, σκληρές, απάνθρωπες και οπισθοδρομικές».
43. «Ο κόσμος σήμερα δεν μου αρέσει».
44. «Δεν αγάπησα πάντα με σοφία, αλλά ήμουν νέα».
45. «Αφήνω την πόλη στους εισβολείς: όλο και πιο πολυάριθμους, μέτριους, βρώμικους, κακομαθημένους, αναιδείς τουρίστες».
46. «Ο μύθος της Bardot τελείωσε, αλλά η Brigitte είμαι εγώ».
47. «Η Ρουμανία δεν θα μπορέσει να εξελιχθεί αν συνεχίσει να παίρνει σκληρές αποφάσεις ενάντια σε ευαίσθητα πλάσματα που προστατεύονται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία».
48. «Καλύτερα να έχεις άδικο, παρά να έχεις δίκιο χωρίς επιθυμία».
49. «Ποτέ δεν αναγκάζω τον εαυτό μου να χορέψει ή να τραγουδήσει».
50. «Δυστυχώς δεν είμαι σαν το σαλιγκάρι ή τη χελώνα, δεν μπορώ να παίρνω τα σπίτια μου μαζί όταν μετακομίζω».