Η Φώφη ήταν γεννημένη Γεννηματά: Η ειρωνεία του να φύγει την Ημέρα κατά του Καρκίνου του Μαστού

Υπάρχουν οικογένειες που δεν γεννούν μόνο παιδιά. Γεννούν ήθος. Ο Γιώργος Γεννηματάς υπήρξε από εκείνους τους σπάνιους πολιτικούς που έβλεπαν την υγεία ως κοινωνικό δικαίωμα και όχι ως κρατική παροχή. Όταν εκείνος μιλούσε για το Εθνικό Σύστημα Υγείας, δεν μιλούσε για δομές αλλά για αξιοπρέπεια. Πίστευε ότι κανείς δεν πρέπει να δίνει εξετάσεις για να θεραπευτεί. Πίστευε πως το κράτος δεν υπάρχει αν δεν φροντίζει τον αδύναμο. Και όταν ήρθε η σειρά του να νοσήσει, δεν κρύφτηκε. Μίλησε δημόσια για τον καρκίνο, όχι με μοιρολατρία, αλλά με το βλέμμα στραμμένο στην πράξη. «Θα παλέψω», έλεγε, σαν να υπερασπίζεται κάτι πολύ μεγαλύτερο από τον εαυτό του.

Όταν ο Γεννημάτας έκανε θρύψαλα το ταμπού του καρκίνου για να λέμε σήμερα ανοιχτά «Εγώ θα παλέψω»

Η κόρη του μεγάλωσε μέσα σε αυτό το περιβάλλον, όπου η υγεία δεν ήταν απλώς ένα χαρτοφυλάκιο και ο φόβος δεν είχε θέση στη γλώσσα. Η Φώφη Γεννηματά έμαθε από νωρίς ότι η αντοχή δεν έχει φύλο και ότι η πολιτική είναι καθημερινή ευθύνη. Μεγάλωσε γνωρίζοντας πως η απώλεια δεν είναι αδυναμία αλλά γνώση. Η μητέρα της έφυγε από καρκίνο, ο πατέρας της επίσης, κι εκείνη έμεινε να σηκώσει ένα όνομα που είχε ήδη γίνει σύμβολο ευθύνης. Και αυτό το όνομα, το τίμησε μέχρι τέλους.

Δεν χρειάζονται πολλές πολιτικές γνώσεις για να καταλάβει κανείς πως η Φώφη δεν έγινε πολιτικός για να μοιάσει σε κανέναν αλλά για να συνεχίσει μια αντίληψη περί δημόσιας ζωής που είχε χαθεί. Ήταν άνθρωπος που μιλούσε για αξίες χωρίς να τις χρησιμοποιεί σαν σλόγκαν. Δεν είχε ανάγκη να κραυγάσει για να ακουστεί. Αποτελεί κοινή παραδοχή, από όποια παράταξη κι αν ανήκει κανείς, πως είχε έναν τρόπο να μεταδίδει ήρεμα τη σοβαρότητα των πραγμάτων. Ήταν από εκείνους τους ανθρώπους που δεν χρειάζονταν χειροκρότημα για να αισθανθούν δικαιωμένοι. Είχαν ήδη κάνει τη δουλειά τους «αθόρυβα». Χωρίς κάμερες και θεατρινισμούς.

Όταν διαγνώστηκε με καρκίνο, δεν το έκρυψε. Μίλησε ανοιχτά, όπως είχε κάνει και ο πατέρας της και η μητέρα της, για να σπάσει κι εκείνη με τη σειρά της ένα συλλογικό ταμπού. Γιατί στην Ελλάδα της σιωπής, όπου οι άνθρωποι αποφεύγουν ακόμη να προφέρουν τη λέξη «καρκίνος», εκείνη την πρόφερε χωρίς φόβο. Και αυτό το έκανε για να δώσει πρόσωπο στην ασθένεια, να τη φέρει στο φως, να της αφαιρέσει τη δύναμη.

Η ειρωνεία της ιστορίας είναι πως έφυγε την Ημέρα κατά του Καρκίνου του Μαστού

Μια ημερομηνία που θα μπορούσε να τη στοιχειώνει, έγινε τελικά σύμβολο. Γιατί εκείνη δεν έφυγε νικημένη. Έφυγε έχοντας μετατρέψει τον προσωπικό της αγώνα σε πολιτική παρακαταθήκη. Έφυγε αφού είχε ήδη θεμελιώσει μια κουλτούρα πρόληψης που θα σώσει άλλες ζωές. Το πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά» είναι η συνέχιση ενός χαρακτήρα που πίστευε στη ζωή.

Η γενναία Φώφη δεν έκανε πολιτική με οργή. Έκανε πολιτική με συνέπεια. Στάθηκε μέσα σε εποχές απαξίωσης, κράτησε μια παράταξη όρθια όταν όλοι τη θεωρούσαν τελειωμένη, χωρίς να υποτιμήσει κανέναν, χωρίς να βυθιστεί στο παιχνίδι της πόλωσης. Μιλούσε για τη δημοκρατία όπως μιλούν οι άνθρωποι που την έχουν κατανοήσει εσωτερικά. Δεν υπήρξε ποτέ λαϊκίστρια. Υπήρξε ουμανίστρια.

4 χρόνια χωρίς τη Φώφη Γεννηματά και τα social media της παραμένουν ενεργά -όπως και η παρουσία της

Στην προσωπική της ζωή, η έννοια της αξιοπρέπειας είχε την ίδια βαρύτητα με την πολιτική. Η μητρότητα για εκείνη ήταν ευθύνη. Έβαζε τα παιδιά της στο κέντρο της ύπαρξης χωρίς να εγκαταλείπει τον δημόσιο λόγο της. Ήξερε να κρατά ισορροπίες χωρίς να κάνει εκπτώσεις και δεν φοβήθηκε ποτέ να δείξει ευαισθησία. Δεν θεώρησε ποτέ ότι η ευγένεια την κάνει αδύναμη. Διότι ήξερε από την οικογενειακή παράδοση ότι η ευγένεια είναι προνόμιο των δυνατών.

Ο τρόπος που διαχειρίστηκε τη δημοσιότητα της ασθένειάς της υπήρξε παράδειγμα

Δεν έκανε καμία προσπάθεια να προκαλέσει οίκτο. Μιλούσε για τη νόσο με καθαρότητα και ψυχραιμία, σαν να έλεγε κάτι απολύτως φυσιολογικό. Και έτσι έπρεπε να είναι. Γιατί ο καρκίνος δεν είναι ντροπή. Πραγματικότητα είναι. Το μήνυμά της προς τις γυναίκες ήταν σαφές. Να ελέγχουν το σώμα τους, να αγαπούν τον εαυτό τους, να μη φοβούνται τη διάγνωση, να πιστεύουν στην πρόληψη.

Η συμβολή της στο δημόσιο λόγο γύρω από την υγεία ήταν βαθιά. Δεν προώθησε απλώς ένα πρόγραμμα αλλά επανέφερε μια στάση ζωής απέναντι στο σώμα και στον φόβο. Έδωσε υπόσταση στη φράση «η πρόληψη σώζει ζωές» με τρόπο που δεν χρειαζόταν εξηγήσεις. Ο τρόπος που μιλούσε για τον καρκίνο δεν είχε τίποτα το μελοδραματικό. Είχε την ψυχραιμία εκείνου που έχει αποφασίσει να ζήσει κάθε μέρα με πλήρη συνείδηση.

Στην πολιτική σκηνή, υπήρξε μία από τις ελάχιστες φιγούρες που δεν μπέρδεψαν ποτέ τη δημοσιότητα με τη δημοκρατία. Δεν χρειάστηκε να ανεβάζει τον τόνο για να εισακουστεί. Είχε λόγο με περιεχόμενο. Σε μια εποχή που η πολιτική έμοιαζε με σκηνικό, εκείνη διατήρησε το ήθος του διαλόγου. Στην εποχή των συνθημάτων, εκείνη επέλεξε τη φράση.

Το να πεθάνει την Ημέρα κατά του Καρκίνου του Μαστού το λες και ειρωνεία

Μια γυναίκα που πάλεψε απέναντι στην ασθένεια και την έκανε δημόσιο ζήτημα ισότητας, φεύγει την ίδια μέρα που ο κόσμος θυμάται αυτό που εκείνη υπερασπίστηκε με την ύπαρξή της. Η μεγαλύτερη, όμως, ειρωνεία είναι πως τελικά έγινε μέρος της πρόληψης που πίστεψε.

Η Φώφη Γεννηματά δεν υπήρξε πολιτικός της εξουσίας αλλά πολιτικός του μέτρου. Ήξερε να στέκεται στη μέση χωρίς να είναι αμήχανη. Ήξερε να υπερασπίζεται χωρίς να επιτίθεται. Ήξερε να αντιστέκεται χωρίς να φανατίζει. Ήξερε να συνθέτει όταν όλοι επέλεγαν να διαχωρίζουν. Αυτή η στάση δεν είναι εύκολη. Είναι ένδειξη σπάνιας παιδείας και εσωτερικής δύναμης.

Η παρουσία της παραμένει ενεργή διότι είναι παρούσα όπου η αξιοπρέπεια συναντά το θάρρος. Στην πολιτική μνήμη, στην ιατρική πρόληψη, στο χαμόγελο των γυναικών που εξετάζονται χάρη στο πρόγραμμα που φέρει το όνομά της.

Αν υπάρχει κάτι που συνδέει βαθιά τη Φώφη με τον πατέρα της, δεν είναι η πολιτική, αλλά η αίσθηση καθήκοντος απέναντι στον άνθρωπο. Ο Γιώργος Γεννηματάς έλεγε πως το κράτος οφείλει να στέκεται δίπλα στον πολίτη, όχι απέναντί του. Η κόρη του έζησε με αυτό ως ηθικό νόμο. Και το απέδειξε.

Η Φώφη ήταν γεννημένη Γεννηματά. Όχι μόνο γιατί έφερε ένα όνομα ιστορικό, αλλά γιατί ενσάρκωσε το νόημά του. Γεννήθηκε μέσα στην ευθύνη και έζησε με σεμνότητα. Δεν φοβήθηκε τον καρκίνο, δεν φοβήθηκε την πολιτική, δεν φοβήθηκε τη ζωή. Έφυγε με τον ίδιο τρόπο που έζησε. Ήσυχα, αξιοπρεπώς, χωρίς υπερβολές. Και αυτό, σε έναν κόσμο που θορυβεί, είναι ίσως η πιο δυνατή μορφή παρουσίας.