Ο μύθος του ιδανικού σώματος και η πραγματική ικανοποίηση που παραμένει πάντα άπιαστη

Από τα φαντεζί περιοδικά μέχρι τα trends του TikTok, βομβαρδίζεσαι καθημερινά με εικόνες που υπαινίσσονται πως η ευτυχία, η αυτοπεποίθηση και ακόμη και η αξία σου εξαρτώνται από το αν χωράς σε ένα στενό φυσικό καλούπι.

Ωστόσο, από ψυχολογική σκοπιά, η ιδέα του «ιδανικού σώματος» δεν είναι απλώς μη ρεαλιστική αλλά ένας επικίνδυνος μύθος. Η κατανόηση αυτού του μύθου μπορεί να αποτελέσει το πρώτο καθοριστικό βήμα για να θεραπεύσεις τη σχέση σου με το σώμα και τη διατροφή σου.

Το «ιδανικό» σώμα

Ένα από τα πιο ύπουλα χαρακτηριστικά του «ιδανικού σώματος» είναι ότι διαρκώς αλλάζει, συχνά ριζικά, από γενιά σε γενιά -διασφαλίζοντας πως η πραγματική ικανοποίηση παραμένει πάντα άπιαστη.

Στη δεκαετία του 1950, τα icons του Χόλιγουντ όπως η Μέριλιν Μονρό καθιέρωσαν το σώμα -κλεψύδρα: πλούσιο στήθος, τονισμένοι γοφοί και λεπτή μέση. Παρά τις καμπύλες, η Μονρό παρέμενε, σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, σχετικά λεπτή. Το πρότυπο της εποχής πρόβαλε τη θηλυκότητα, αλλά μέσα σε αυστηρά πλαίσια που απέκλειαν τη διαφορετικότητα στο μέγεθος.

Τη δεκαετία του ’70, το ιδανικό μετατοπίστηκε απότομα. Μοντέλα όπως η Twiggy ενσάρκωσαν το νέο πρότυπο: πολύ αδύνατα, σχεδόν ανδρόγυνα σώματα με στενούς γοφούς. Η λεπτότητα έγινε σύμβολο νιότης, ομορφιάς και κοινωνικής αξίας.

Στα ’90s επικράτησε το αισθητικό «heroin chic» -μια ακόμη πιο εύθραυστη, σχεδόν ασθενική εμφάνιση: χλωμό δέρμα, βαθουλωμένα μάγουλα και ακραία λεπτότητα. Δεν ήταν μόνο στις πασαρέλες, αλλά σε όλο το φάσμα των μέσων ενημέρωσης, προβάλλοντας την υπερβολική αδυναμία ως πρότυπο κομψότητας.

Περνώντας στη δεκαετία του 2010, αναδύθηκε το motto «Strong is the new skinny». Η fitness κουλτούρα κυριάρχησε στα social media, προωθώντας το γυμνασμένο, γραμμωμένο σώμα. Όμως το πρότυπο παρέμεινε εξίσου αυστηρό, απαιτώντας λεπτή και εμφανώς γυμνασμένη σιλουέτα.

Στη δεκαετία του 2020, τα πρότυπα έγιναν ακόμη πιο πολύπλοκα. Τα social media πρόβαλαν έντονα τη θηλυκή φιγούρα-κλεψύδρα, με στενή μέση, πλούσιους γοφούς και γραμμωμένη κοιλιά, ενώ influencers και celebrities διαμόρφωσαν νέα στάνταρ, συχνά με τη βοήθεια αισθητικών επεμβάσεων, όπως BBL και fillers. Οι νέες πιέσεις καλύπτονται συχνά με τον μανδύα της αυτοαγάπης και του body positivity.

Το 2025, το τοπίο γίνεται ακόμη πιο σύνθετο. Παρά την αυξημένη ορατότητα της σωματικής ποικιλομορφίας σε ορισμένα μέσα, τα κυρίαρχα trends εξακολουθούν να προωθούν αυστηρά αισθητικά πρότυπα: όπως το «fit but soft» (γραμμωμένο αλλά καμπυλωτό σώμα, με έμφαση στη φαινομενικά αβίαστη φυσικότητα), καθώς και εικόνες που δημιουργούνται με τεχνητή νοημοσύνη ή βαριά φίλτρα, θέτοντας ανύπαρκτα νέα στάνταρ.

Το «ιδανικό σώμα» μετατρέπεται έτσι σε έναν διαρκώς μετακινούμενο στόχο, ένα παιχνίδι στο οποίο ποτέ δεν μπορείς να κερδίσεις. Ακόμη και αν φτάσεις το πρότυπο, αυτό έχει ήδη αλλάξει, αφήνοντάς σε και πάλι ανικανοποίητη. Ο μύθος του ιδανικού σώματος δεν είναι μια αντικειμενική αλήθεια, αλλά ένα εμπορικό και πολιτισμικό κατασκεύασμα που μας ωθεί να συγκρίνουμε, να καταναλώνουμε και να νιώθουμε διαρκώς ανεπαρκείς.

Η αναγνώριση του μύθου για αυτό που είναι αποτελεί πράξη ελευθερίας.

Έρευνα Queen: Το καλοκαίρι «μεγαλώνει» τις ανασφάλειες των γυναικών για το σώμα;

Λάβε μέρος στην έρευνα για την εικόνα, την αυτοπεποίθηση και την αυτοαντίληψη του γυναικείου σώματος

Η εικόνα σώματος είναι συναισθηματική, όχι οπτική εμπειρία

Η ψυχολογική έρευνα δείχνει ότι η εικόνα σώματος είναι κυρίως θέμα συναισθήματος και όχι απλώς όρασης. Το πώς αισθάνεσαι για το σώμα σου εξαρτάται λιγότερο από την αντικειμενική του μορφή και περισσότερο από τις εσωτερικευμένες σου πεποιθήσεις, τα συναισθήματα και τις εμπειρίες σου.

Ακόμα και κάποια με «τέλειο» σώμα μπορεί να νιώθει ντροπή ή απόρριψη για τον εαυτό της. Αντίθετα, άνθρωποι με διαφορετικούς σωματότυπους μπορούν -και το πετυχαίνουν- να αναπτύξουν βαθιά αποδοχή και ευγνωμοσύνη για το σώμα τους. Ο πραγματικός αγώνας δεν δίνεται μπροστά στον καθρέφτη, αλλά στο μυαλό.

Ο ρόλος της ντροπής και της σύγκρισης

Ο μύθος του «ιδανικού σώματος» τρέφεται από τη σύγκριση και τη ντροπή. Σύμφωνα με τη θεωρία της κοινωνικής σύγκρισης, οι άνθρωποι τείνουν να αξιολογούν τον εαυτό τους σε σχέση με τους άλλους, για να εκτιμήσουν την αξία τους. Όμως, η διαρκής έκθεση σε φιλτραρισμένες και άπιαστες εικόνες οδηγεί σε έναν τοξικό φαύλο κύκλο. Ο εγκέφαλος απορροφά αυτά τα πρότυπα ως «κανονικά» ή «ανώτερα», κάνοντας το δικό σου σώμα να φαντάζει ελαττωματικό.

Η ντροπή -το αίσθημα πως είσαι λανθασμένη, ανεπαρκής ή ελαττωματική- γίνεται η κινητήρια δύναμη για διαταραχές διατροφής, τελειομανία, κατάθλιψη και άγχος.

53, έγκυος, με γάτες & χωρίς σύντροφο – η «καταζητούμενη» Άριελ Κωνσταντινίδη μιλάει για το σώμα της

Πώς θα θεραπεύσεις τη σχέση με το σώμα σου

Η απελευθέρωση από τον μύθο του «ιδανικού σώματος» απαιτεί συνειδητή ψυχολογική εργασία. Μερικά πρώτα βήματα:

• Κριτική επίγνωση: Παρατήρησε πότε και πώς σου «πουλάνε» πρότυπα σώματος και ποιος ωφελείται από αυτά.

• Αυτοσυμπόνια: Μίλα στον εαυτό σου με καλοσύνη, όπως θα μιλούσες σε μια φίλη που δυσκολεύεται.

• Ουδετερότητα σώματος: Απομακρύνσου από τη διαρκή αξιολόγηση. Το σώμα σου δεν χρειάζεται να ανταποκρίνεται στα κοινωνικά πρότυπα για να αξίζει.

• Εστίαση στη λειτουργικότητα: Πρόσεξε όσα μπορεί να κάνει το σώμα σου -να αναπνέει, να κινείται, να γελάει, να αγκαλιάζει- κι όχι μόνο το πώς φαίνεται.

• Κοινότητα και σύνδεση: Περικυκλώσου με ανθρώπους που προβάλλουν θετική ή ουδέτερη στάση για το σώμα.

Τελικές σκέψεις

Το «ιδανικό σώμα» είναι μια πολιτισμική φαντασίωση, φτιαγμένη για να μας κρατάει διαρκώς σε κυνήγι εξωτερικής αποδοχής. Η αληθινή θεραπεία αρχίζει όταν αναγνωρίζεις τον μύθο και αρχίζεις να στρέφεσαι προς τα μέσα για αίσθηση αξίας, αξιοπρέπειας και γαλήνης.

Ανήκεις ήδη. Το σώμα σου, ακριβώς όπως είναι σήμερα, αξίζει φροντίδα και σεβασμό.