«Διπλάσια έγινε», λένε όσοι συγκρίνουν τη Nelly Furtado με τον εαυτό της, 20 χρόνια πριν

Υπάρχει μια φράση που βλέπουμε συνεχώς και με άλλα λόγια, στα social media, η οποία λέγεται με ευκολία, εκδικητική χαρά, σχεδόν σαν να απολαμβάνουν τη διάλυση ενός μύθου: «Διπλάσια έγινε», γράφουν ανελέητα για την τραγουδίστρια του Say It Right, Nelly Furtado. Ούτε λόγος για τα χρόνια που πέρασαν, για τα παιδιά που έφερε στον κόσμο, για τα τραγούδια που άλλαξαν το τοπίο της ποπ. Όχι. Το μόνο που μένει, και το οποίο γίνεται σημείο αναφοράς, είναι μια ζυγαριά.

Εμείς ρουφάμε κοιλιά με αυτά που ακούμε εδώ και 5 μέρες, να σκάσουμε είμαστε (Πάλι στόχος το σώμα)

Κι αν αυτό μοιάζει με καινούργιο φαινόμενο, προφανώς δεν είναι

Από τα πρώτα της βήματα, στις αρχές των 00s, η Furtado έπρεπε να απολογείται για την εμφάνισή της. Η ίδια έχει δηλώσει ότι οι φωτογράφοι άλλαζαν το χρώμα της επιδερμίδας της, μίκραιναν τα ισχία της, «διόρθωναν» το σώμα της στα περιοδικά. Τότε ήταν πολύ νέα, άπειρη, και όπως είπε αργότερα, στάθηκε τυχερή γιατί είχε μια καλή ομάδα που τη στήριξε και την έμαθε να βάζει όρια. Μα η ουσία παραμένει, ακόμα κι αν πετυχαίνεις, ή όταν βραβεύεσαι με Grammy, το σώμα σου είναι προς διόρθωση.

«Έχω σκούρο δέρμα και συχνά μου το ξάνοιγαν στις φωτογραφίες, ενώ πάντα μίκραιναν τα ισχία μου -σχεδόν σε κάθε editorial με "έκοβαν"»

Από τότε μέχρι σήμερα, τίποτα δεν άλλαξε στον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι γυναίκες. Στα 20 είναι πολύ μικρές για να γίνουν μητέρες. Στα 40 πολύ μεγάλες για να γίνουν μητέρες για πρώτη φορά. Στα 55 κιλά πάσχουν από ανορεξία. Στα 75 θεωρούνται παχύσαρκες. Ολόκληρη η γυναικεία ύπαρξη χωράει πάντα σε ένα ειρωνικό σχόλιο, σε ένα «διπλάσια έγινε», σε μια στατιστική που φτιάχτηκε μόνο και μόνο για να μετράει τις γυναίκες και ποτέ τους άνδρες.

Η καριέρα της είναι η καλύτερη απόδειξη. Το 2000 με το Whoa, Nelly! συστήθηκε στον κόσμο με το I’m Like a Bird που πετούσε ελεύθερο πάνω από τα στερεότυπα. Τότε κανείς δεν μέτρησε αν ήταν πολύ λεπτή ή πολύ στρογγυλή. Όλοι έβλεπαν τη φρεσκάδα.

Μερικά χρόνια αργότερα, το Loose την εκτόξευσε στα charts με το Promiscuous και το Maneater. Μα όσο οι πωλήσεις ανέβαιναν, τα περιοδικά ανακάλυπταν νέους τρόπους να την αποδομήσουν. Πολύ σέξι, πολύ «πουλημένη», πολύ… κάτι.

Η ίδια η Furtado το είπε ξεκάθαρα πως στα πρώτα χρόνια της έπρεπε να απολογείται

Να δικαιολογεί γιατί δείχνει έτσι στις φωτογραφίσεις, γιατί οι δημοσιογράφοι θέλουν να τη φέρουν σε «πιο αποδεκτό» μέγεθος, γιατί το δέρμα της «έπρεπε» να φαίνεται πιο λευκό. Κι αυτό είναι ίσως το πιο αποκαλυπτικό. Ότι ακόμα κι όταν όλα σου πηγαίνουν καλά, όταν η μουσική σου σαρώνει, η βιομηχανία σε διορθώνει.

Σήμερα είναι μητέρα τριών παιδιών. Η Nevis, η μεγάλη της κόρη, είναι 22. Στα 40+ απέκτησε άλλα δύο παιδιά. Και το timeline γεμίζει με αναλύσεις για τα μπράτσα της, για τη μέση της, για τα κιλά που «πρόσθεσε».

Σαν να μην είναι η ζωή της ένας πλήρης κύκλος, αλλά ένας πίνακας Excel που πρέπει να ισοσκελίζει. Εκείνη απαντά με τον δικό της τρόπο. «Να έχετε ένα body neutral αλλά το πιο σημαντικό, να αγαπάτε με κάθε ίντσα της καρδιάς σας». Και πάλι όμως, χρειάζεται να το πει. Να εξηγήσει. Να απολογηθεί. Γιατί μια γυναίκα οφείλει πάντα να αποδεικνύει ότι δεν είναι «διπλάσια», «μισή», «λάθος».

«Το μήνυμά μου το 2025 είναι: εκφραστείτε ελεύθερα, γιορτάστε τη μοναδικότητά σας και να ξέρετε πως είναι απόλυτα ΟΚ να σας αρέσει αυτό που βλέπετε στον καθρέφτη, αλλά και ΟΚ να θέλετε κάτι διαφορετικό».

Η περίπτωση της Furtado δεν είναι εξαίρεση, προφανώς. Η Adele έπρεπε να απολογηθεί δύο φορές: όταν ήταν «με πολλά κιλά παραπάνω» και όταν αδυνάτισε «υπερβολικά». Το ίδιο και η Lana del Rey. Η Monica Bellucci χαρακτηρίζεται «παχιά» στα 60, ενώ στα 25 που κυριαρχούσαν τα «skinny μοντέλα» ήταν «πολύ πληθωρική». Το κοινό μοτίβο είναι αμείλικτο και ό,τι μα ό,τι κι αν κάνεις, κάποιος θα σου πει με τεράστια ευκολία ότι «δεν χωράς πουθενά».

Η ειρωνεία

Όταν ανέβαινε στα stages με το I’m Like a Bird, η μουσική μιλούσε για το δικαίωμα να πετάς ελεύθερα. Δύο δεκαετίες μετά, πρέπει ακόμα να υπερασπίζεται τα φτερά της απέναντι σε εκείνους που μετρούν τα κιλά σαν να είναι αποδείξεις εγκλήματος. Όσο κι αν αλλάζουν οι εποχές, η κοινωνία μας αποδεικνύεται αμετακίνητη στο χειρότερο. Μια γυναίκα δεν θα είναι ποτέ αρκετή.

Η ίδια δεν δίστασε να μιλήσει και για τη διάγνωσή της με ΔΕΠΥ, για το πώς η πειθαρχία του χορού τη βοηθάει να διαχειρίζεται τον εγκέφαλό της. Για πολλούς, αυτό θα έπρεπε να είναι σημείο έμπνευσης. Μια σταρ που μοιράζεται ανοιχτά την αλήθεια της, δείχνοντας ότι δεν υπάρχει ντροπή στην ευαλωτότητα. Κι όμως, τι μένει στην επικαιρότητα; Ότι «διπλάσια έγινε».

Το πρόβλημα είναι πιο βαθύ. Οι γυναίκες μεγαλώνουν γνωρίζοντας πως θα βρεθούν σε μόνιμη απολογία. Για τα μαλλιά τους, για την επιδερμίδα, για το αν θηλάζουν ή όχι, για το αν δουλεύουν πολύ ή λίγο, για το αν φαίνονται κουρασμένες. Κανείς δεν λέει «διπλάσιος έγινε» για έναν άνδρα που παίρνει κιλά. Ούτε για έναν ροκ σταρ που μεγαλώνει και που μπορεί να φουσκώνει από τη μπύρα. Διότι αυτό είναι cool, ενώ στη γυναίκα είναι «κατάρρευση».

Αν κάτι αποδεικνύει η ιστορία της Nelly Furtado, είναι πως καμία επιτυχία δεν σε γλιτώνει από την τοξικότητα. Ούτε Grammy, ούτε sold-out περιοδείες, ούτε 40 εκατομμύρια πωλήσεις. Ό,τι και να κάνεις, θα βρεθεί πάντα μια γωνιά του διαδικτύου που θα σου υπενθυμίσει ότι «διπλάσια έγινες». Ότι δεν έχεις πια δικαίωμα να εμφανίζεσαι με το ίδιο θάρρος όπως τότε. Και κάπου εδώ, η κοινωνία δείχνει το πιο άρρωστο πρόσωπό της καθώς δεν έχει σημασία τι τραγουδάς, τι προσφέρεις, τι μοιράζεσαι. Σημασία έχει αν χωράς στο νούμερο που είχαν οι άλλοι στο μυαλό τους για σένα πριν από 20 χρόνια.

Η Furtado δεν έκρυψε ποτέ τις ευρυαγγείες της, τις φωτογράφισε και είπε πως της θυμίζουν τη μητέρα και τις θείες της. Δεν έκρυψε ποτέ ότι το σώμα της άλλαξε. Δεν έπαψε να ανεβαίνει σε σκηνές, να χορεύει, να τραγουδάει, να φοράει ό,τι την εκφράζει. Κι αυτή είναι η πιο μεγάλη πρόκληση. Nα επιμένεις να υπάρχεις χωρίς να ζητάς συγγνώμη.

Η πραγματική παθογένεια δεν είναι το βάρος μιας σταρ. Είναι το βάρος της διαρκούς κριτικής. Είναι η ανάγκη να μετρήσουμε κάθε σώμα σαν να μας ανήκει. Είναι η μανία να συγκρίνουμε κάθε γυναίκα με τον εαυτό της πριν από 20 χρόνια, λες και η ζωή είναι τεστ αντοχής στο Photoshop.

Η τραγουδίστρια του Say It Right μίλησε ξεκάθαρα: «Είναι απόλυτα ΟΚ να σου αρέσει αυτό που βλέπεις στον καθρέφτη. Και είναι επίσης ΟΚ να θες κάτι διαφορετικό». Μια απλή πρόταση, που ακούγεται σχεδόν επαναστατική. Γιατί η κοινωνία μας δεν αντέχει το αυτονόητο. Αντέχει μόνο τον έλεγχο.