Μια μεγάλη νέα μελέτη του Harvard αποκαλύπτει: Τι συμβαίνει στις γυναίκες που πίνουν καφέ καθημερινά

Μια νέα επιστημονική έρευνα έρχεται να ρίξει φως σε ένα θέμα που μας απασχολεί εδώ και δεκαετίες: Πόσο επηρεάζει ο καφές την υγεία μας μακροπρόθεσμα; Αυτή τη φορά, η απάντηση προέρχεται από το Harvard και αφορά συγκεκριμένα τις γυναίκες. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες μακροχρόνιες μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί ποτέ, καθώς περιέλαβε 47.513 γυναίκες και τις συνήθειές τους ως προς την κατανάλωση καφέ, με ανάλυση που διήρκεσε δεκαετίες.

Η ερευνήτρια Sara Mahdavi, μεταδιδακτορική υπότροφος στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Harvard και επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, ανέλυσε στοιχεία που αφορούν τις ίδιες γυναίκες από το 1984 έως το 2016. Τα ευρήματα ήταν, πράγματι, εντυπωσιακά: Από τις δεκάδες χιλιάδες που παρακολουθήθηκαν, 3.706 εξακολουθούσαν να είναι εν ζωή το 2016 και, ακόμη πιο σημαντικό, πληρούσαν τα κριτήρια του «υγιούς γήρατος», όπως το όρισαν οι ερευνητές.

Βάλε αυτό το 1 συστατικό στον πρωινό σου καφέ και θα φανείς νεότερη κατά πολλά χρόνια: κάνει θαύματα

Ποιοι ήταν οι δείκτες του «υγιούς γήρατος»;

Οι γυναίκες αυτές ήταν τουλάχιστον 70 ετών, ανέφεραν καλό επίπεδο ψυχικής και σωματικής υγείας, δεν αντιμετώπιζαν προβλήματα μνήμης ή γνωστική έκπτωση και δεν υπέφεραν από καμία από τις 11 σοβαρές χρόνιες παθήσεις που μελετήθηκαν -μεταξύ αυτών ο καρκίνος, ο διαβήτης τύπου 2, η καρδιαγγειακή νόσος, η νεφρική ανεπάρκεια, η νόσος του Πάρκινσον και η σκλήρυνση κατά πλάκας.

Η συσχέτιση με την κατανάλωση καφέ ήταν σαφής: όσο περισσότερα φλιτζάνια καφέ κατανάλωνε καθημερινά μια γυναίκα (μέχρι και πέντε φλιτζάνια των 230ml ημερησίως), τόσο μεγαλύτερες ήταν οι πιθανότητες να ανήκει στην ομάδα των «υγιώς γηρασμένων». Μάλιστα, για κάθε επιπλέον φλιτζάνι καφέ τη μέρα, οι πιθανότητες αυξάνονταν κατά 2% έως 5%.

Η σημασία του καφέ με καφεΐνη

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι το όφελος διαπιστώθηκε μόνο με τον καφέ που περιείχε καφεΐνη. Η κατανάλωση ντεκαφεϊνέ καφέ ή τσαγιού δεν σχετίστηκε στατιστικά με το ίδιο αποτέλεσμα, ενώ, αντιθέτως, η κατανάλωση αναψυκτικών, ακόμη και αυτών με καφεΐνη, φάνηκε να έχει αρνητική επίδραση. Για κάθε κουτάκι αναψυκτικού των 355ml που έπιναν καθημερινά οι γυναίκες, η πιθανότητα να καταταγούν στις «υγιώς γηρασμένες» μειωνόταν κατά 20% έως 26%.

Η μελέτη βασίστηκε στα δεδομένα της Nurses’ Health Study, της μεγαλύτερης και πλέον έγκυρης διαχρονικής μελέτης που διερευνά παράγοντες κινδύνου για σημαντικές χρόνιες ασθένειες. Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 1976, αρχικά με στόχο να μελετήσει τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας χρήσης αντισυλληπτικών χαπιών στις γυναίκες-νοσηλεύτριες στις ΗΠΑ. Με το πέρασμα του χρόνου, το ερευνητικό πεδίο διευρύνθηκε και άρχισε να συμπεριλαμβάνει και άλλα στοιχεία τρόπου ζωής, όπως διατροφικές συνήθειες, επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, κατανάλωση καφέ, τσαγιού και αναψυκτικών.

Η Mahdavi υπογραμμίζει:

«Εκτός από το μεγάλο μέγεθος του δείγματος και τα 30 χρόνια παρακολούθησης, αξιολογήσαμε πολλές διαφορετικές πτυχές της μακροζωίας και της υγιούς γήρανσης, καθώς και λεπτομερείς πληροφορίες για τη διατροφή και τον τρόπο ζωής, που συλλέγονταν κάθε τέσσερα χρόνια από την έναρξη της μελέτης».

Οι ερευνητές έλαβαν υπόψη πλήθος παραμέτρων, όπως ηλικία, Δείκτη Μάζας Σώματος, κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ, φυσική δραστηριότητα, μόρφωση και πρόσληψη πρωτεΐνης, για να απομονώσουν τον πραγματικό ρόλο του καφέ στην υγεία των γυναικών.

Τα πορίσματα και η σημασία τους

Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν πρόσφατα στο ετήσιο συνέδριο Nutrition 2025 της Αμερικανικής Εταιρείας Διατροφής. Όπως διευκρίνισαν οι ερευνητές, η μελέτη αυτή αποκαλύπτει μια συσχέτιση και όχι αιτιακή σχέση. Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι ο καφές προκαλεί το υγιές γήρας, αλλά σίγουρα η συστηματική κατανάλωση καφέ σχετίζεται με το να παραμένει κανείς υγιής και πνευματικά διαυγής σε μεγάλη ηλικία.

Πιθανολογείται, μάλιστα, ότι η θετική επίδραση του καφέ μπορεί να σχετίζεται με τον πλούτο των βιοδραστικών συστατικών του, όπως τα αντιοξειδωτικά και οι πολυφαινόλες, που φαίνεται να προστατεύουν από τη φθορά των κυττάρων και τις χρόνιες φλεγμονές, ενώ η καφεΐνη έχει φανεί να βελτιώνει τη γνωστική λειτουργία.

Τι σημαίνει αν χρειάζεσαι πολύ ύπνο, σύμφωνα με την ψυχολογία;

Άλλες μελέτες ενισχύουν τα ευρήματα

Η νέα αυτή μελέτη προστίθεται σε μια σειρά ερευνών που τα τελευταία χρόνια «δικαιώνουν» τους λάτρεις του καφέ:

• Μια μεγάλη μελέτη του 2018 σε 500.000 άτομα, που δημοσιεύτηκε στο JAMA Internal Medicine, έδειξε ότι η υψηλή κατανάλωση καφέ συσχετίζεται με αυξημένη μακροζωία.

• Σε έρευνα που παρακολούθησε για 19 χρόνια 40.725 Αμερικανούς, διαπιστώθηκε ότι όσοι έπιναν καφέ το πρωί είχαν χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου ή καρδιαγγειακών νοσημάτων.

• Μελέτη του 2022 στη Μ. Βρετανία, που εξέτασε 171.616 άτομα, έδειξε ότι όσοι έπιναν 1,5 ως 3,5 φλιτζάνια καφέ την ημέρα είχαν μέχρι και 30% χαμηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας στη διάρκεια επτά ετών σε σχέση με όσους δεν έπιναν καθόλου.

• Μελέτη του 2023 (Journal of the American Medical Directors Association) που ακολούθησε 12.583 άτομα για 20 χρόνια, διαπίστωσε ότι οι ένθερμοι καταναλωτές καφέ είχαν διπλάσιες πιθανότητες να μην παρουσιάσουν σωματική αδυναμία όσο περνούσαν τα 70.

• Ίσως το πιο ενδιαφέρον: έρευνα του 2019 στην Αυστραλία, σε 347.077 άτομα, έδειξε ότι τα οφέλη αυξάνονται μέχρι και τα πέντε φλιτζάνια καφέ ημερησίως - πέρα από αυτό, όμως, ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά αρχίζει να αυξάνεται.

Ο καφές ναι, το αναψυκτικό όχι

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα οφέλη αφορούν μόνο τον καφέ με καφεΐνη και όχι το τσάι ή τα αναψυκτικά. Τα αναψυκτικά με καφεΐνη, σύμφωνα με τα στοιχεία, συσχετίζονται με χαμηλότερα ποσοστά υγιούς γήρανσης. Για κάθε επιπλέον αναψυκτικό που κατανάλωναν καθημερινά, οι πιθανότητες να γεράσουν υγιώς έπεφταν κατά 20% ως 26%.

Η τελική σκέψη – Η επιστήμη δικαιώνει τις μικρές απολαύσεις

Είναι σαφές ότι η συγκεκριμένη μελέτη δείχνει μόνο συσχέτιση και όχι άμεση αιτία. Πιθανώς υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που διαμορφώνουν το αποτέλεσμα, όπως το ότι οι γυναίκες που πίνουν καφέ ίσως έχουν και άλλες θετικές συνήθειες ζωής.

Ωστόσο, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι σε μια εποχή που η κάθε διατροφική συνήθεια ελέγχεται και αμφισβητείται, ο καφές αναδεικνύεται σταθερά ως μία μικρή απόλαυση που, στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης ζωής, μπορεί να συνδέεται με καλύτερη υγεία, σωματική και πνευματική. Όπως γράφει και ο συντάκτης του πρωτότυπου άρθρου, είναι πραγματικά ανακουφιστικό να βλέπεις την επιστήμη να επιβεβαιώνει κάτι που ήδη αγαπάς να κάνεις -ίσως η καλύτερη αφορμή να σηκώσεις την κούπα σου… και να πιεις μια ακόμη γουλιά στην υγεία σου!