Εξωσωματική γονιμοποίηση: Τι καθορίζει την επιτυχία;

Κάθε χρόνο, χιλιάδες γυναίκες και ζευγάρια στην Ελλάδα κάνουν το βήμα αυτό, γεμάτοι ελπίδα -και εύλογες απορίες.

Το ερώτημα που ακούω πιο συχνά είναι απλό αλλά ουσιαστικό: «Γιατρέ, ποιες είναι οι πιθανότητες να πετύχει;» Η απάντηση, φυσικά, δεν είναι απόλυτη. Η επιτυχία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: Την ηλικία της γυναίκας, την ποιότητα των ωαρίων και του σπέρματος, τη γενική υγεία, το ιστορικό του ζευγαριού, αλλά και την εμπειρία της ιατρικής ομάδας.

Πόσο συχνά πετυχαίνει η εξωσωματική;

Σήμερα, χάρη στην τεχνολογία και τις εξειδικευμένες μεθόδους, τα ποσοστά επιτυχίας είναι υψηλότερα από ποτέ. Ωστόσο, η ηλικία της γυναίκας παραμένει ο καθοριστικός παράγοντας:

• Κάτω των 35 ετών: Οι πιθανότητες επιτυχίας ανά κύκλο φτάνουν το 40–50%
• 35–40 ετών: Μειώνονται στο 25–35%
• Μετά τα 40, πέφτουν στο 10–15%, ενώ μετά τα 43 οι πιθανότητες με δικά της ωάρια είναι ελάχιστες

Όταν, όμως, χρησιμοποιηθούν ωάρια δότριας, η εικόνα αλλάζει ριζικά -τα ποσοστά μπορούν να φτάσουν το 70–75%, ανεξάρτητα από την ηλικία της λήπτριας.

Αξίζει να διευκρινίσουμε ότι αυτά τα ποσοστά αφορούν στην πιθανότητα γέννησης παιδιού, όχι απλώς σε ένα θετικό τεστ εγκυμοσύνης, αφού αρκετές εγκυμοσύνες μπορεί να μην συνεχίσουν στα αρχικά στάδια.

Τι άλλο επηρεάζει την επιτυχία;

Πέρα από την ηλικία, ρόλο παίζουν και άλλοι, συχνά υποτιμημένοι, παράγοντες:

• Η αιτία της υπογονιμότητας (π.χ. ενδομητρίωση, σαλπιγγικά προβλήματα)
• Η ποιότητα του σπέρματος (π.χ. υψηλό DNA fragmentation)
• Η προετοιμασία του οργανισμού πριν από την προσπάθεια (ορμονική ισορροπία, βάρος, θρεπτικά στοιχεία)
• Και, βέβαια, η τεχνογνωσία και η εμπειρία της ιατρικής ομάδας

Πώς μπορείτε να αυξήσετε τις πιθανότητες επιτυχίας;

Οι μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής και η σωστή καθοδήγηση μπορούν να κάνουν πραγματικά τη διαφορά.

#1 Υιοθετήστε έναν υγιεινό τρόπο ζωής

Η σωστή διατροφή είναι «όπλο» στη γονιμότητα. Τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά (όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, οι ξηροί καρποί) βοηθούν στην προστασία των ωαρίων και του σπέρματος από το οξειδωτικό στρες.
Τα ωμέγα-3 λιπαρά (π.χ. ψάρια, λιναρόσπορος) βελτιώνουν την κυκλοφορία του αίματος και υποστηρίζουν την ορμονική ισορροπία, ενώ η βιταμίνη D και η βιταμίνη Ε συνδέονται με καλύτερη ποιότητα ωαρίων.

Η διατήρηση φυσιολογικού βάρους είναι, επίσης, κρίσιμη, καθώς τόσο το υπερβολικό όσο και το χαμηλό βάρος μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τον κύκλο και την ωορρηξία.

#2 Διακόψτε το κάπνισμα και περιορίστε το αλκοόλ

Ακόμη και αν ακούγεται αυτονόητο, το κάπνισμα μειώνει σημαντικά την επιτυχία της εξωσωματικής. Επηρεάζει την ποιότητα των ωαρίων, μειώνει την ανταπόκριση στις ορμόνες και επιταχύνει τη γήρανση των ωοθηκών. Το ίδιο ισχύει και για την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

#3 Διαχειριστείτε το άγχος

Η διαδικασία της εξωσωματικής μπορεί να είναι συναισθηματικά απαιτητική. Το άγχος δεν είναι απλώς ψυχολογικό -μπορεί να επηρεάσει τις ορμόνες και τον κύκλο της γυναίκας.
Μικρές πρακτικές όπως γιόγκα, διαλογισμός ή συζήτηση με ειδικό ψυχικής υγείας μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά.

#4 Επιλέξτε το κατάλληλο ιατρικό κέντρο

Δεν είναι όλα τα κέντρα εξωσωματικής ίδια. Ένα κέντρο με σύγχρονο εργαστήριο, εξειδικευμένο προσωπικό και προσωποποιημένη παρακολούθηση αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες επιτυχίας.
Η εμπιστοσύνη και η επικοινωνία με την ιατρική ομάδα είναι εξίσου σημαντικές με την ίδια τη θεραπεία.

#5 Επωφεληθείτε από τις νέες τεχνολογίες

Η επιστήμη εξελίσσεται με απίστευτη ταχύτητα. Σήμερα χρησιμοποιούνται μέθοδοι όπως:

• Προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (PGT-A) για έλεγχο χρωμοσωμικών ανωμαλιών των εμβρύων
• Time-lapse τεχνολογία, που παρακολουθεί την ανάπτυξη των εμβρύων χωρίς να τα «ενοχλεί»
• Τεχνητή νοημοσύνη (AI) για επιλογή των καλύτερων εμβρύων
• Καινοτόμες τεχνικές επιλογής σπερματοζωαρίων όπως το Zymot, που βελτιώνουν την ποιότητα γονιμοποίησης

Εξωσωματική μετά τα 50: Μύθος ή πραγματικότητα;

Η ιατρική πρόοδος έχει ανοίξει νέους δρόμους. Πλέον, γυναίκες άνω των 50 μπορούν -με τη σωστή καθοδήγηση- να ζήσουν τη χαρά της μητρότητας.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η εγκυμοσύνη με δικά τους ωάρια είναι εξαιρετικά σπάνια. Όμως, η δωρεά ωαρίων επιτρέπει υψηλά ποσοστά επιτυχίας, φτάνοντας ακόμη και το 75%, αρκεί η μήτρα να είναι σε καλή κατάσταση.

Φυσικά, σε αυτή την ηλικία χρειάζεται προσεκτικός προληπτικός έλεγχος, καθώς αυξάνονται οι πιθανότητες για υπέρταση, διαβήτη κύησης και καρδιαγγειακές επιπλοκές. Για τον λόγο αυτό, η διαδικασία γίνεται μόνο μετά από έγκριση ειδικών επιτροπών και εξατομικευμένη αξιολόγηση.

Το μήνυμα

Η εξωσωματική είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια ιατρική διαδικασία -είναι ένα ταξίδι πίστης, αντοχής και ελπίδας. Κάθε γυναίκα το βιώνει διαφορετικά, με τον δικό της ρυθμό και τις δικές της ανάγκες. Κάποιες πετυχαίνουν από την πρώτη φορά, άλλες χρειάζονται περισσότερους κύκλους μέχρι να κρατήσουν το μωρό τους στην αγκαλιά.

Το σημαντικό είναι να υπάρχει εμπιστοσύνη στην ομάδα, ρεαλιστικές προσδοκίες και ψυχραιμία. Με σωστή καθοδήγηση, προετοιμασία και πίστη, η εξωσωματική μπορεί να μετατραπεί σε μια βαθιά ανθρώπινη εμπειρία ζωής.

Καθηγητής Παναγιώτης Δρακόπουλος MD, PhD, Γυναικολόγος –Εξειδίκευση στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή

Αλωπεκής 47, Αθήνα

Συνεργάτης μονάδας εξωσωματικής Institute of Life, ΙΑΣΩ

drakopoulos-ivf.gr
Instagram/Facebook/TikTok: @drakopoulosivf